بخشی از مقاله
چکیده
نور طبیعی که حامل انرژی حیات بخش درونی است به عنوان یکی از منابع وجود حیات بر روی زمین محسوب می گردد. علاوه بر آن نور می تواند با رنگ ها و جلوه های متفاوت خود باعث تغییر چهره یک مکان شود زیرا نور در هر یک از فصول سال " در آب و هوای بجنورد و یا در هر زمانی از طول روز دارای چهره ای مخصوص به خود می باشد . روندی که معماری ساختمان مسکونی ویلایی طی می کند کم کم به سمتی پیش می رود که نور جایگاه حسی و معنوی اش را از دست می دهد . این وظیفه بر عهده معمار است که از نور و سایه، روشنایی و تاریکی، روزنه های جداره بنا و... به گونه ای استفاده کند که مانع انجام دادن فعالیتهای روزانه نشود، بعلاوه احساس مطلوبی را در شخص ناظر القا کند. لذانحوه طراحی ساختمان مسکونی در اقلیم بجنوردطوری انجام شود که بیشترین استفاده از تابش نورخورشیدداشته باشد.
برای استفاده بهینه تاثیرنورخورشید،درساختمان که درراستای شرقی - غربی کشیده شده است به سمت جنوب شرق چرخیده شودکه باعث می شودنورمطلوبی برای زمستانهای سرداین منطقه به ساختمان بتابد . که درتابستان باایجاد سایبان وپوشش گیاهی ودرختکاری ازشدت این نورکه سبب گرم شدن محیط میشودکاسته می گردد. در خاتمه این مقاله امید بر این دارد که در آینده در بناهای مسکونی ویلایی بجنورد شاهد به کارگیری نور طبیعی به صورت یک عنصر کاملا اثر بخش و به دنبال راهکارهای اساسی برای کاهش پیامد های منفی این مقوله باشیم،باشد که با این کار از تبعات و تاثیرات نوردر فضای معماری بناهای مسکونی ویلایی غافل نباشیم . بنابرین معماران در مناطق اقلیمی زمستان سرد و تابستان نیمه خشک بجنورد باتوجه به موقعیت جغرافیایی آن منطقه نسبت به تاثیر نوردر جهت بهینه دربنای مسکونی ویلایی را فراهم سازند.
واژه های کلیدی: نور طبیعی , ساختمان , معماری , مسکونی ویلایی
خلاصه
مقاله حاضر پژوهشی است که در عرصه دانش معماری صورت پذیرفته و ماهیتی راهبردی کاربردی دارد .این پژوهش در پی دستیابی به این سؤال محوری بوده است که میزان نور دهی دربناهای مسکونی ویلایی در اقلیم بجنورد با کاربری مصالح ساختمانی مختلف و رایج ساخت و ساز متداول امروزی کشور نسبت به ساختمانهایی که طبق اصول فنی اجرا می شود چه کاربردی دارد نتیجه این پژوهش پیشنهاد همین راهکارها و دستیابی به دستور العمل ها و ضوابطی است که جنبه عمومی و فراگیر داشته و می تواند به عنوان یک الگو در شهر بجنورد جهت ساخت و ساز بهینه مورد استفاده قرار گیرد.
موضوع تامین نورخورشید بطور کلی آسایش داخل ساختمان برای ساکنین و اینکه ساختمان خود نور خورشید را تامین کند موضوع مهمی است که همواره فکر معماران را بخود مشغول ساخته است .امروز توجه کمی به خصوصیات نوردهی هر محل دربناهای مسکونی ویلایی بجنورد می شود.هدف این مقاله آن است که راهکارها و دستور العملهایی را برای تاثیر نور در جهت تامین بناهای مسکونی ویلایی بجنورد درجهت خود کفاسازی مکانهای زیستی مورد نیاز خود را برای معماران بدهد. این هدف در این جمله خلاصه می شود . ساختمان باید بگونه ای طراحی شود که در زمستان مواقع سردنور مورد نیاز برای آسایش ساکنین را از خورشید جذب کند و از اتلاف و خروج حرارت جذب شده جلوگیری نماید . منبع نور که بناهای مسکونی آن را جذب می کند از خورشید است .در این شیوه نور خورشیدی مستقیما به داخل بنا می تابد و اطاق بصورت جذب کننده عمل می کند . راهکارها و راه حلها استفاده از نور خورشیدی و حفظ آن به شرح ذیل است
نور در بنای خارجی نور در محوطه و جهت گیری
نور در فرم و حجم کلی بنا نور درپلان ساختمان نور درپوسته ساختمان
جانمایی فضاهای داخلی جهت نوردهی تاثیرنوردر سایبان ها تاثیرنوردربازشوها تاثیرنور از طریق حرارت به بنا
مقدمه
بهترین نوع سرمایه گذاری برای مالکان ساختمان تامین نور است. انرژی طبیعی موجود اطراف ساختمان در بلند مدت باعث صرفه جویی در ساختمان می شود. تعداد قابل توجه ای از تکنیکها طراحی اقلیمی هزینه ای ندارد و تنها مستلزم علم و آگاهی معمار راجع به تامین نوردر بناهای مسکونی منطقه بجنورد است و نتیجه آن کاهش انرژی فسیلی که مهمترین منبع انرژی مورد استفاده در ساختمان امروزی است . چون هدف از این نوشته تاثیر نور در بناهای مسکونی ویلایی بجنورد است تلاش بر آن شد که تاثیر نور بسمت نور طبیعی ساختمان هدایت شود . هر چند که یک بنای اقلیمی باید در تمام فصول جوابگوی نیاز ساکنین باشد امااین نوشته کوتاه جوابگوی این همه مطالب نیست و تنها آنچه که در این مقاله دنبال شده چگونگی تاثیر نوردربناهای مسکونی ویلایی با استفاده از تابش نور خورشیداست .
نور نه تنها نقش مهمی در ارزش گذاری بربناهای مسکونی درمعماری دارد بلکه یکی از عوامل مهم و تعیین کننده فضا نیز محسوب می شود. فضای معماری با ادراک بصری ارتباط مستقیم دارد و ادراک بصری نیز از پیامهای نوری متأثر است که اعصاب چشم دریافت می کنند. نور و معماری موضوعاتی جدایی ناپذیرند. تنها نور برای معماری اندیشیده نمی شود بلکه معماری نیز همواره در پی یافتن نوعی سازماندهی است که بتواند از تاثیر نور بناهای مسکونی ویلایی بهترین استفاده را بکند. درمعماری ایرانی در بناهای مسکونی ویلایی از نور به طور یکنواخت استفاده نشده و به کارگیری این عنصر طبیعی بسیار متنوع و متغیر بوده است. همین تغییر مدارم نور، تنوع رنگ و سایه روشن است که پیامهای بصری کافی و مناسب را به چشم انسان می رساند. معماران ایرانی به طور غریزی یا آگاهانه از این اصول ساده وطبیعی پیروی می کرده اند .
ولی واقعیت این است که در بسیاری از موارد در ساختمان سازی و معماری های داخلی به نور بیشتر از یک عامل روشن کننده که باعث کاهش مصرف نور مصنوعی و در نتیجه کاهش مصرف برق می شود ” نمی نگرند و فقط به مواردی از قبیل این که نور جنوبی و شمالی بر نور شرقی و غربی ارجحیت دارد و در مواقع ناچاری نور شرقی از نور غربی بهتر است “توجه می شود و معماران به صورت کلیشه ای و از روی عادت آن را رعایت می کنند و اگر دربناهای مسکونی ویلایی نیازی به نور پردازی و ایجاد مفاهیم و تاکید هایی توسط نور باشد منحصرا به استفاده از نور مصنوعی می پردازند .
روش تحقیق
در این تحقیق اطلاعات به شیوه ی کتابخانه ای و از منابع و اطلاعات موجود در کتب و مقالات موجود به صورت توصیفی - تحلیلی جمع آوری شده است و نوع تحقیق بنیادی می باشد .
نور در فضاهای خارجی
نور در ساعات متفاوت روز جلوههای گوناگونی به فضاهای مسکونی ویلایی میدهد. در گذشته عنصر نور برای ایجاد تنوع در فضاهای مسکونی ویلایی کاربرد فراوان داشت. برای مثال از آنجا که رنگ سفید، نور آسمان را در خود منعکس کرده و هالهای از رنگ آن را در برمیگیرد، برخی از بناهای بزرگ مسکونی ویلایی و یا بافت کلی بناهای مسکونی ویلایی را سفید رنگ میساختند تا بدین ترتیب با توجه به رنگ آسمان که از طلوع آفتاب تا غروب، رنگهای متنوعی از جمله زردملایم، آبی روشن، نارنجی و ... را به خود میگیرد بافت بنای مسکونی ویلایی شهر نیز دستخوش تغییر و تحول شده و جلوههای ملایم رنگی متنوعی را در برگیرد.
