بخشی از مقاله
چکیده
هوش معنوي یا «SQ» همان توانایی است که به ما قدرت دیدن رؤیاها و تلاش و کوشش براي دست یافتن به آن رؤیاها را ارزانی می دارد. این هوش زمینه تمام باورهایی است که ما به آنها اعتقاد داریم. هوشی که به واسطه آن به سؤال سازي در رابطه با مسایل بنیادي در زندگیمان می پردازیم و با کمک آن، تحول و تغییر را در زندگی پذیرا می شویم.
هوشی که قادریم توسط آن به فعالیتها و نحوه عملکردهایمان مفهومی وسیع تر، غنی تر، پربارتر و پرمعناتر ببخشیم. در این مقاله با تعریف انواع هوش - PQ ، IQ ، EQ ، - SQ ویژگیهاي افراد داراي هوش معنوي ضعیف و قوي را بیان کرده ایم سپس الگوهاي رایج هوش معنوي را گفته شده است و در نهایت راهکارهاي رشد و تقویت هوش معنوي از منظرآموزههاي دین اسلام در این مقاله ارائه شده است.
مقدمه
پدیده پیچیدگی محیط ها در عصر کنونی، سازمانها را بر آن داشته است تا پاسخهاي بسیار گوناگون و متفاوت داشته باشند یکی از عملی ترین شیوه ها، ترغیب کارکنان به این است که با تمام وجود خود را وقف کار کنند و از این طریق »خود« تمام عیار خویش را در کار بیابند که پیامد آن کارکنانی خلاق و نوآور در پاسخگویی به محیط هاي متلاطم خواهد بود.
بروز خود تمام عیار در کار با ورود معنویت در سازمان میسر خواهد بود. امروزه کارکنان در هر کجایی که فعالیت می کنند، چیزي فراتر از پاداشهاي مادي در کار را جستجو می کنند. - بندورا ، - 1977 آنان در جستجوي کاري با معنا، امید بخش و خواستار متعادل ساختن زندگیشان هستند.
سازمانها با کارکنان رشد یافته و بالنده اي روبرویند که در پی یافتن کاري با معنا، هدفمند و پرورش محیط هاي کاري با چنین ویژگیهایی هستند. در واقع معنویت در کار، توصیف کننده تجربه کارکنانی است که کارشان ارضا کننده، با معنا و هدفدار است .همچنین تجربه معنویت در کار، با افزایش خلاقیت، صداقت، اعتماد و تعهد در کار همراه است.
در سالهاي اخیر داده ها و شواهد علمی فراوانی مبنی بر وجود هوشی با نام «SQ» یا هوش معنوي به دست آمده است بنا به یافته هاي اخیر، این هوش نهایی ترین هوش انسان معرفی شده و نقطه عطفی در این زمینه به شمار می آید.
پژوهش هاي بی شماري ،رابطه مثبت بین معنویت و موفقیت را تائید نموده است . نتایج این پژوهش ها حاکی از آن است که ارزش هاي معنوي نه تنها به بهبود کیفیت زندگی کاري کارکنان می انجامند که این توانایی بالقوه را دارند که کل سازمان را ارتقاء ببخشد.
انواع هوش
PQ یا هوش جسمانی : یعنی توانایی استفاده از اشیا و کنترل ماهرانه بدن که بر اساس سیستمهاي عصبی مغز مشخص میشوند.
: IQ همان هوش عقلانی است که مربوط به مهارتهاي منطقی، حل مساله ریاضی و مهارتهاي زبان شناسی افراد است که بیش از سایر هوشها بهعنوان ملاك موفقیت آموزشی محسوب میشود.
: EQ هوش عاطفی یا هیجانی هوشی است که به افراد کمک میکند تا به مدیریت و کنترل عواطف خود و دیگران بپردازند و تعیین کننده موفقیت حرفهاي و شخصی افرد است. این هوش به افراد در برقراري ارتباط با دیگران کمک میکند.
: SQ در ارتباط با تمام چیزهایی است که ما به آنها اعتقاد و باور داریم و منجر به حفظ تعادل فکري و آرامش درونی و بیرونی و عملکرد همراه با مهربانی و ملایمت میشود.
تعریف هوش معنوي
برخی از صاحب نظران تعاریفی از هوش معنوي را ارائه داده اند که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود :
اسکالر: رویکردي جدید نسبت به زندگی خود و دیدن زندگی به عنوان یک سیستم به هم پیوسته، و سیستمی است که شامل ابعاد روحی انسان می شود.
والش و وگان: در برگیرنده مجموعهاي از قابلیتهاست، و توانائیهایی مانند خودآگاهی بیشتر، آگاهی از ماهیت چند بعدي حقیقت، دارا بودن تقوا، شناخت تقدس در فعالیتهاي روزانه می باشد.
آمرام : توانایی به کارگیري و بروز ارزشهاي معنوي است، به گونهاي که موجب ارتقاي کارکرد روزانه و سلامت جسمی و روحی فرد می شود
اهمیت و ضرورت مطالعه هوش معنوي
جریانی گسترده از تغییرات و تحولات از اواخر قرن بیستم آغاز شده است که پایه هاي پارادایم هاي سنتی را در همه حوزه ها و به ویژه در اقتصاد ، مدیریت و کسب و کار به شدت سست کرده است . در پارادایم هاي جدید بجاي تاکید بر مدل سنتی و فرماندهی ، بر گروهها ي مشارکتی برخلاقیت و معنویت تاکید می شود . سازمان ها با کارکنان رشد یافته و بالنده اي روبروهستند که در پی یافتن کاري با معنا ،هدفمند وپرورش محیط هاي کاري با چنین ویژگی هایی هستند.
افرادي که داراي هوش معنوي هستند داراي این صفات می باشند :
قدرت مقابله با سختی ها ،دردها و شکست ها ، بالا بودن خود آگاهی در این افراد ، حسی که این افراد را هدایت درونی می کند ، درس گرفتن از تجربیات و شکست ها ، از دشواري هاي زندگی فرصتی ساختن براي دانستن ، توانایی ایستادگی در برابر جمع و هم راي نشدن با عامه مردم ، گفتن چرا ؟ ، پرداختن به سجایاي اخلاقی و اهمیت دادن به آنها ، توانمند بودن در خودداري و کنترل خویش ، برخوردار بودن از حس انعطاف پذیري بالا ، در واقع می توان گفت معنویت از طریق دانش ضمنی و به واسطه هوش معنوي تصمیمات را تحت تاثیر قرار می دهد.
