بخشی از مقاله
چکیده
هورمون ها آزاد کننده گنادوتروپین - GnRH - ، که آغاز کننده ی مرکزی آبشار هورمونی دستگاه تولید مثل هستند برای اولین بار از هیپوتالاموس پستانداران بدست آمد، دکاپپتید هایی همانند PGlu-His-Trp-Ser-Tyr-Gly-Leu-Arg- - - 2Pro-Gly NH می باشند. GnRH در نورون های هیپوتالاموس ، توسط فرایند آنزیمی از یک پلی پپتید اولیه بدست آمده و به صورت متناوب در چرخه پروتال وارد شده و باعث بیوسنتز و ترشح هورمون لوتینزینگ - LH - و هورمون تحریک کننده فولیکولی - FSH - می گردد. دوز های کمی از GnRH به صورت متناوب در رگ های پروتال حمل می شوند و این معادل همان مقداری است که در مرد ها و زن ها باعث باروری می گردد؛ همچنین این مقدار در مان بیمارانی که بلوغ جنسی آنها به تعویق افتاده است می شود. بر طبق قرار داد دوز های بال از GnRH یا آگونیست ها باعث غیر ر حساس شدن گنادوتروپین و ممانعت از عملکرد تخمدان ها و بیضه ها می گردد. آنتاگونیست های GnRH همچنین سیستم تولید مثلی را از طریق رقابت با GnRH های درون زاد مهار می کنند، گرچه دوزهای لازم برای غیر حساس شدن بالاتر است نسبت به دوزهای آگونیست ها و آنها کمتر مورد استعمال هستند.
به همین منظور از بین مردان میانسال 26 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس بر اساس روش تصادفی ساده در دو گروه 13 نفری تقسیم شدند . از آزمودنیها در دو مرحله پیش آزمون 10 میلی لیتر خون از سیاهرگ بازویی گرفته شد. برنامه تمرینی شامل 24 جلسه تمرین استقامتی دور پیست دوومیدانی بر روی گروه تجربی انجام شد. مجددا 10 میلی لیتر خون از آنها گرفته شد. برای تشخیص همسانی و طبیعی بودن اطلاعات، از آزمون کولموگروف-اسمیرنف و برای بررسی اختلافات درون گروهی از آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر با آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. همچنین از آزمون t مستقل برای بررسی اختلاف بین گروهی استفاده گردید. سطح معنی داری آماری α≥0/05 در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تاثیر24 جلسه تمرین استقامتی بر میزان هورمون های - GnRH - مردان میانسال باعث کاهش این هورمون ها می شود.
واژگان کلیدی;تمرین استقامتی، وامانده ساز ، - GnRH - ، هورمون لوتینزینگ - LH - ، فولیکولی - FSH -
مقدمه
قسمت پیشین هیپوفیز ، مهمترین و بزرگترین قسمت هیپوفیز است. این بخش قدامی در انسان 70 درصد وزن غده را تشکیل میدهد و محل سنتز و ترشح چندین هورمون است که بیشتر عمل تحریک و تنظیم ترشحات سایر غدد درون ریز را به عهده دارند و به همین جهت آنها هورمونهای محرک - Stimulating hormone - مینامند. در ورزش، بدن با تقاضاهای زیادی روبه روست که تغییرات فیزیولوژیکی گستردهای را موجب می شود. ازاین رو بررسی رویدادهای فیزیولوژیکی که در طول تمرین و سازگاریهایی که به طور معمول در پی تمرین رخ می دهد، از اهمیت ویژهای دارد. سازگاریهایی که در کل بدن و به دنبال تمرین روی میدهد، در نتیجه سازگاری- هایی است که در دستگاههای مختلف ایجاد شده است . - 1 - از طرفی سازگاری های دستگاههای مختلف نیز در پی تغییرات سلولی و مولکولی حادث می شوند. هورمونهاتقریباً بر همه جنبههای اعمال انسانی اثرگذارند و تنظیم رشد و تکامل، تولید مثل و افزایش توانایی بدن در مواجهه با فشارهای جسمانی و روانی از جمله وظایف یا سوماتوتروپین2 ، یکی از مهمترین هورمونهای بدن است که همراه - GH - هورمون هاست - . - 2
هورمون رشد با گروهی از هورمونهای دیگر بر متابولیسم اثرگذار بوده و برای ادامه رشد طبیعی بدن لازم است. این هورمون برای ادامه رشد در کودکان و نوجوانان و حفظ وزن و پروتئین در افراد بالغ لازم است . - 3 - با این حال هورمون رشد کمتر به طور مستقیم بر روند رشد اثرگذار است و بسیاری از جنبه های رشد در بدن تحت تأثیر ماده ای است به نام سوماتومدین 3 که بهطور عمده در کبد تولید می شود. به گونه ای که مشخص شده رشد طبیعی با غلظت پلاسمایی سوماتومدین یا عامل رشد شبه انسولینی 41 ، رابطهای مستقیم دارد . - 3 - فعالیتها و تمرینات جسمانی سبب تغییرات گستردهای در سطوح برخی هورمونها در مقایسه با زمان استراحت می شود. شواهد فراوانی نشان میدهد که در جریان ورزش کنترل سیستم عصبی - هورمونی در فرایند تنظیمی با سازوکارهای پیشروند و پسروند صورت میگیرد. گزارش شده است که با شروع ورزش، تحریکاتی از مرکز حرکتی مغز و همچنین از طریق اعصاب آوران عضلات فعال به مراکز غدد درون ریز بالاتر فرستاده می شود و بسته به مقدار فشار کار، پاسخ هورمونی ویژهای را موجب میشود که این تنظیم اولیه به فعالیت خودارگانیسم بستگی دارد . - 4 -
تحقیقات متعددی در زمینه تأثیر هورمون رشد و عامل رشد شبه انسولینی بر افزایش اندازه عضلات هیپرتروفی صورت گرفته که در بیشتر آنها رابطه مستقیمی بین مقدار غلظت این هورمون و افزایش قدرت و اندازه عضلات مشاهده بسیاری از اعمال و فعالیتهای بدنی در دوران خاصی از زندگی افراد تأثیر چشمگیر و گاه ، شده است ماندگاری برجا خواهند گذاشت. نمونه بارز این ادعا، نقش برجسته، تأثیرگذار و گاه سرنوشت ساز فعالیتهای در کودکی و رشد افراد است. فعالیت جسمانی و ورزش برای کودکان، IGF- و به تبع آن GH بدنی بر ترشح موجب فراگیری استقلال و درک طرحی کلی از تواناییها و ویژگیهای بدن می شود و در رشد کودک نیز سهیم است و به تخلیه فشارهای روزانه و تمرکز بهتر در مدرسه می انجامد - . - 5 هیپوتالاموس مغز ، مرکز هماهنگ کننده سیستم آندوکرین میباشد که پیام ها را از سیستم اعصاب مرکزی دریافت و هماهنگ میکند.
در پاسخ به پیام ها ، هیپوتالاموس تعدادی از هورمونهای تنظیمی - عوامل آزاد کننده - را تولید مینماید که مستقیما از طریق عروق خونی اختصاصی و نورونهایی که دو غده را به یکدیگر متصل میکنند به غده هیپوفیز مجاور ، منتقل می گردد. غده هیپوفیز از دو قسمت با عملکرد متفاوت تشکیل شده است. به هیپوفیز خلفی انتهای آکسونی نرونهای متعددی میرسد که از هیپوتالاموس منشا می گیرند. دوران کودکی فعال میتواند پایه و اساس آمادگی جسمانی در طول عمر باشد. هرچند هنوز ابهامهایی در مورد این سؤال که آیا پرداختن به رشته های ورزشی مختلف اثر خاصی بر رشد و بلوغ کودکان و نوجوانان دارد یا نه؟ وجود دارد. امروزه ثابت شده تمرین با کاهش چاقی در هر دو جنس و گاهی با افزایش توده بدون چربی همراه است. ازاینرو آگاهی از عملکرد هورمونی هنگام فعالیت های ورزشی برای درک نحوه تحمل و گاهی عدم تحمل بدن کودکان و نوجوانان در برابر انواع متغیرهای تمرینی، ضروری است . - 6 - با این حال کودکان و نوجوانان نباید به عنوان بزرگسالان کوچک در نظر گرفته شوند. آنان در هر مرحلهای از تکامل خود، خصوصیات ویژهای دارند . - 7 -
رشد و تکامل استخوان ها، عضلات، اعصاب و اندامها تا حد زیادی ظرفیتهای فیزیولوژیکی و عملکردی آنها را تعیین میکند. بنابراین فعالیتهای بر رشد نهایی قد، IGF- و متعاقب آن 1 GH بدنی و تمرینات ورزشی مناسب می توانند از طریق تحریک ترشح افزایش توده عضلانی و بهبود سوخت وساز کربوهیدرات، چربی و پروتئین اثرگذار باشند . - 8 - حال آنکه فعالیتهای ورزشی نامناسب، میتواند از طریق اعمال فشارهای مکرر و نابجا آسیبهای ساختاری را در صفحات اپی فیز استخوان و دیگر نسوج کودکان موجب شود و از این طریق، فرایند رشد را مختل کند - . - 9 در یک مطالعه پزشکی بزرگ که توسط چهار متخصص ارتوپد انجام گرفت، مشخص شد که از کل آسیبهای گزارش- شده، 28 درصد آن در ورزشکاران زیر 15 سال به وقوع پیوسته و حدود 6 درصد آن نیز آسیبهای مربوط به اپی فیز است - . - 10 ازاینرو لزوم استفاده از ورزشهایی که علاوه بر ایجاد حس نشاط و شادی، اجتماعی شدن فراگیری هنجارهای مربوط به آن، بتواند بدون بروز مشکلات و آسیبهای خاص بدنی، پاسخهای مناسب فیزیولوژیکی و سازگاریهای مربوط به آن را در سالمندان برانگیزد، ضرورت اجرای این تحقیق است . - 11 - به نظر می رسد مؤثرترین برنامه های تمرینی، برنامه هایی است که بتواند علاوه بر مرتفع ساختن نیازها و هدفهای برنامه ریزی شده در تمرین، سبب ترشح بیشتر هورمونهای مؤثر در روند آنابولیسم شود. بنابراین تاثیر24 جلسه تمرین استقامتی بر میزان هورمون های - GnRH - مردان میانسال را بررسی نموده ایم.
روش شناسی
روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل انجام شد. نمونه پژوهش بر روی 22 نفر از سالمندان بود که در 2 گروه 11 نفری قرار گرفتند. که هر کدام پس از دوره های تمرین تحت بررسی قرار گرفت. نحوه انتخاب دانشجویان به این صورت بود که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی، اسامی سالمندان در کیسه مخصوص قرعه کشی قرار گرفتند و از بین آنها به صورت تصادفی نام افراد را بیرون کشیدیم و در گروه های دو گانه تجربی با میانگین - سن 45/05 ± 1/ 3 سال، وزن 68/10 ±4/42 کیلوگرم و قد 6/2 161/53 - سانتی متر - و گروه کنترل - سن 45 / 92 - 1/7 سال و وزن 66/55 - 4/32 کیلوگرم و قد 5/7 161/53 - سانتی متر - قرار گرفتند. در ابتدا آزمودنیها نسبت به تکمیل پرسشنامه سلامت وپزشکی ورضایت نامه اقدام کردند. در ابتدا 10 سی سی خون از سیاهرگ بازویی آنها در یک پیش آزمون گرفته شد. سپس سالمندان در یک پروتکل تمرین 6 هفته ای تمرینات با شدت بالا - - HIIT شرکت کردند و مجددا بلافاصله پس از انجام تست 10 سی سی خون از آنها گرفته شد. ضربان قلب آزمودنیها برای تعیین شدت تمرین با استفاده از فرمول -220 - سن - HRmax= محاسبه و برای تمام آزمونیها به صورت جداگانه با استفاده از ضربان سنج POLAR ساخت کشور آلمان کنترل شد. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار Spss 19 تحلیل شد.
بحث و نتیجه گیری
نتایج نشان داد که تاثیر24 جلسه تمرین استقامتی بر میزان هورمون های - GnRH - مردان میانسال باعث کاهش این هورمونها می شود. . با توجه به نتایج این پژوهش تایید این موضوع به پژوهش های بیشتری نیاز دارد. همچنین چون
