بخشی از مقاله
چکیده
درنگاهی گذرا به تاریخ آموزش محیط زیست در جهان باید گفت درسال 1972کنواسیون سازمان ملل متحدتشکیل شد وبا طرح مسائل وبحرانهای زیست محیطی بر نقش آموزش و آگاه کردن مردم و شناساندن مسائل زیست محیطی به آنان تاکید نموددر ایران سازمان محیط زیست درسال 1350 تشکیل شد. فعالیت مراکزآموزش عالی محیط زیست بعد از انقلاب اسلامی با روندی سریعتراز گذشته توسعه یافت. به طوری که اولین گروه آموزشی شیلات و محیط زیست همزمان دردو دانشکده منابع طبیعی تهران و گرگان درسال 1362 تأسیس شد و درسال 1374 اولین دانشکده محیط زیست کشور دردانشگاه تهران دایرشد.
در این مقاله وظایف سازمان حفاظت محیط زیست براساس قانون و اهداف آن و توصیف آموزش و آگاه سازی عمومی در ارتباط با محیط زیست بررسی می شود وبه فعالیتهایی درجهت ارتقای شناخت زیست محیطی ، بیان مطالب و مولفه های درزمینه آموزش همگانی ، آموزش رسمی ،غیر رسمی ،ضمنی ، پیشرفت وتوسعه زیست محیطی می پردازد.با آموزش عمومی ابتدا دانایی مردم نسبت به محیط زیست افزایش می یابد سپس نگرش جامع اکوسیستمی و زیست محیطی در آنها ایجاد می شود. با افزایش توانستنی های مردم وارایه اطلاعات صحیح به آنها مردم می توانند تصمیم گیری درست داشته باشند در نتیجه در جامعه ای که تصمیم فردی تؤام با آموزش و نگرش است فرد به سوی تصمیم درست هدایت می شود. تصمیمی که به نفع خودش و جامعه اش می باشد.
تاریخچه آموزش محیط زیست
در نگاهی گذرا به تاریخ آموزش محیط زیست در جهان باید گفت کنواسیون سازمان ملل متحد با عنوان »محیط زیست انسانی و توسعه« در استکهلم سوئد درسال 1972 تشکیل شداین اولین تلاش جمعی بود که با شرکت 113 کشور مسائل وبحرانهای زیست محیطی مطرح و بر نقش آموزش و آگاه کردن مردم و شناساندن مسائل زیست محیطی به آنان تاکید نمود.
از نتایج همین کنواسیون تشکیل برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد - UNEP - بود که با حضور 66 کشوردرتفلیس گرجستان در سال 1977 برگزار و بر آموزش محیط زیست در همه مقاطع سنی و در همه سطوح به صورت رسمی و غیر رسمی تاکید داشت.
با توجه به رشد چشمگیر ی که در خلال سالهای 1972 تا 1992 در زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایجادشد. متاسفانه مسائل زیست محیطی و بحرانهای نظیر تهی شدن لایه ازن، افزایش گازهای گلخانهای و بارش باران های اسیدی نگرانیهای جدیدی را به وجود آورد.تا اینکه در ژوئن سال 1992 در ریودوژانیروی برزیل کنواسیون جهانی محیط زیست برگزار و دستور کار 21را که در آن به طور واضحی ایده توسعه پایدار و ضرورت مشترک از محیط زیست و توسعه، ترویج شده است را تصویب کرد.
دستور کار 21به درستی اعلام کرد که هنوز در ارتباط با آگاهی جامعه به همبستگی طبیعت و فعالیتهای انسانی و زیست محیطی خلأ قابل ملاحظه ای وجود دارد. و بر ضرورت ایجاد و تداوم یک نهضت آموزش با هدف تغییر و رفتار و اصلاح بینش عمومی نسبت به محیط زیست، به عنوان مقدمه عمل برای دستیابی به توسعه پایدار تأکید دارد. بنابراین در خصوص آموزش همه افراد از سنین مدرسه تا دوران بلوغ و بزرگسالی باید اقدامات وسیعی صورت پذیرد.
در ایران سازمان محیط زیست درسال 1350 تشکیل و با ایجاد دفتر آموزش محیط زیست دراین سازمان ومتعاقب آن تأسیس آموزشکده حفاظت محیط زیست کرج درسال 1351 درجهت تربیت کاردان محیط زیست اولین گامهای خویش را در زمینه آموزش عالی محیط زیست درکشور برداشت. درسال1352 دردانشگاه تهران با هدف انسجام و هماهنگی در زمینه کلیه فعالیتهای زیست محیطی که دردانشکدهها و مراکز تحقیقاتی صورت میگرفت مرکز هماهنگی مطالعات محیط زیست ایجاد شد که درواقع سنگ بنای تأسیس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران بود.
فعالیت مراکزآموزش عالی محیط زیست بعد ازانقلاب اسلامی با روندی سریعتراز گذشته توسعه یافت. به طوری که اولین گروه آموزشی شیلات و محیط زیست همزمان دردو دانشکده منابع طبیعی تهران و گرگان درسال 1362 تأسیس شد و درسال 1374 اولین دانشکده محیط زیست کشور دردانشگاه تهران دایرشد.
وظایف سازمان حفاظت محیط زیست براساس قانون:
-1 مطالعه وپزوهش در مورد عوامل مخرب و آلایندههای محیط زیست.
-2 بکارگیری فناوریهای سازگاربا محیط زیست وارائه دستورالعملهای زیست محیطی برای مکان یابی محل استقرار واحدهای بزرگ صنعتی،کشاورزی و سکونتگاههای انسانی و غیره .
-3 شناسایی و تعیین زیستگاههای بحرانی با ارزش زیست بومی بالا.
-4 گسترش همکاریهای منطقه ای و بین المللی درزمینه محیط زیست.
-5 تهیه و تدوین ضوابط و استانداردهای زیست محیطی برای مدیریت و بهره برداری ازمنابع آب،هوا، خاک،مدیریت پسماندها و زباله های شهری،روستایی،صنعتی و کشاورزی و کنترل و دخالت در اکوسیستمها برحسب ظرفیتهای طبیعی آنها.
-6 گسترش آگاهیهای زیست محیطی.
-7 جمع آوری،طبقه بندی علمی،نگهداری و نمایش گونه های گیاهی و جانوری از طریق ایجاد موزه ها ونمایشگاههای مختلف.
-8 اعمال نظارت و دخالتهای قانونی برای پیشگیری ومنع ورود آلایندهها به منابع زیست محیطی و جلوگیری ازتخریب آنها. بسیاری از تهدیدهای زیست محیطی، تخریب منابع و آلوده سازی محیط نتیجه فعالیتهای انسانی هستند.ازاین رو آگاه سازی عمومی و آموزشی جامعه در زمینه محیط زیست امری ضروری وحیاتی می باشد.
وعدم موفقیت در هریک از برنامه های حفاظت از محیط زیست نتیجه جهل وعدم آگاهی کافی بشر در بهره برداری ازمنابع، انرژی ها و طرز برخورد با طبیعت می باشد. آموزش خود یک هدف نیست بلکه ابزاری کلیدی برای فراهم آوردن تغییر در دانش ها، ارزش ها، رفتار و به طور کلی شیوه زندگی است تا براساس آن جوامع بتوانند به پایداری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیک و سیاسی دست یابند. پایداری دارای 4 وجه است و هر وجه آن متضمن برقراری یک اصل ارزشی است.
این اصول جوامع را به سوی اهداف زیر هدایت می کند:
در بعد اجتماعی، توجه به همه انسان ها و ارزشهایی همچون عدالت اجتماعی و صلح. در بعد اقتصادی، توزیع عادلانه ثروت وفراهم آوردن رفاه وامنیت اقتصادی برای همه.
