بخشی از مقاله
چکیده
امروزه گردشگری، بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا به حساب می آید و توسعه آن به ویژه در کشورهایی که در پی دستیابی به رشد پایدار می باشند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش به بررسی عوامل و موانع رشد صنعت گردشگری با وجود امکانات و توانایی های بالقوه موجود در ایران، می پردازد. روش مورد استفاده در این تحقیق، روش اسنادی است.
از این رو در این روش با رجوع به منابع و مآخذ فارسی ولاتین مرتبط با موضوع، به توصیف و تحلیل موضوع پرداخته شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که موانع دخیل در رشد صنعت گردشگری ایران هم موانع داخلی و هم موانع خارجی می باشد. که از موانع داخلی می توان به موانع زیربنایی، فرهنگی - اجتماعی و مدیریتی و ساختاری؛ و از موانع خارجی می توان به تحریم های اقتصادی و سیاسی علیه ایران، تبلیغات ضد ایرانی در شبکه های ماهواره ای و امنیت پایین منطقه خاورمیانه اشاره کرد.
راهکاری که این پژو هش ارائه می دهد، در ابتدای امر تدوین مبانی نظری مناسب درمورد نحوه نگرش جامعه ایرانی به گردشگری است.و پس از وفاق نسبت به این موضوع، توسعه زیرساخت های فیزیکی و افزایش سرمایه گذاری بخشهای دولتی و خصوصی در این صنعت می باشد.
-1 مقدمه و بیان مسئله
در دهه های بعد از جنگ جهانی دوم، گردشگری رشد فزاینده ای را پشت سر گذاشته و در مقایسه با دیگر بخش های اقتصادی رشد سریعی در قلمرو اقتصادی جهانی بدست آورده است - هارا1،. - 235 : 2008 رشد و توسعه پدیده گردشگری از نیمه ی دوم سده ی بیستم میلادی تا جایی پیش رفته است که هم اکنون به عنوان یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی و همچنین از مشخصه های بارز تغییر سبک زندگی مردم در مقیاس جهانی شناخته می شود
امروزه گردشگری، بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا به حساب می آید و توسعه این صنعت به ویژه در کشورهایی که به دنبال دستیابی به رشد پایدار می باشند از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و در ایجاد فرصت های شغلی و ایجاد عدالت اجتماعی در تقسیم درآمدهای شهری توانایی زیادی پیدا کرده است
گردشگری مدرن، ضمن گسترش یافتن در زمینه های گوناگون با افزایش مقصدهای تازه و روبه رشد مواجه بوده و این گونه پویایی، گردشگری را به یک عامل کلیدیبرای پیشرفت اجتماعی - اقتصادی تبدیل ساخته است؛ به طوری که امروزه حجم درآمدهای ناشی از کسب و کارگردشگری از درآمدهای نفتی، صادرات مواد غذایی و صنایع اتومبیل سازی رو به پیشی گرفتن دارد
این صنعت بیش از هر صنعت دیگری حرکت سرمایه و انتقال پول و ارز را در مقیاس های محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی سبب گردیده به طوری که هزینه های جهانگردی به مراتب بیشتر از تولید ناخالص ملی و صادرات جهانی است. صنعت جهانگردی به عنوان صادرات نامرئی چنانچه خوب هدایت و برنامه ریزی شود درآمدزاترین و ارزآورترین صنعت است و سهم بسزایی در ایجاد فرصت های ش غلی با توجه به ابعاد گسترده بیکاری، توزیع ثروت، رفع بی تعادلی های منطقه ای، کاهش فقر، ارتقاء سطح زندگی و معیشت افراد جامعه و تعاملات مثبت فرهنگی ایفا می کند
میزان سرمایه گذاری برای ایجاد یک فرصت شغلی در صنعت توریسم بسیار پایین تر از دیگر صنایع است و به عبارت دیگر اشتغال زایی در این صنعت به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارد و تردیدی نیست که همه کشورها در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتری از درآمد جهانی حاصل از توریسم و همچنین بالا بردن سطح اشتغال در کشور مطبوع خود هستند
توسعه صنعت گردشگری، به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون میزان بالای بیکاری، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. گردشگری امیدبخش ترین و پیچیده ترین صنعتی است که جهان سوم با آن روبه روست، چرا که بیشترین قابلیت را برای جایگزینی سایر صنایع درآمدزا دارد حال با وجود این همه مزایا که صنعت گردشگری می تواند برای یک کشور حاصل نماید باید بررسی نمود که جایگاه ایران در صنعت گردشگری کجاست؟
صاحب نظران معتقدند که ایران یکی از ده کشور پرجاذبه ی جهان برای جهانگردان و یکی از چهار کشور نخست در موضوع "اکوتوریسم4 "است؛ ضمناً از نظر صنایع دستی که می تواند مکمل جاذبه های توریستی باشد به عنوان یکی از سه قطب برتر جهان مطرح است. بدیهی است از لحاظ تنوع اقلیمی هم کشوری مطرح در صنعت توریسم بوده و لذا در مجموع دارای امکانات بالقوه ی خوبی برای جذب و جلب توریست است. اما این توانمندی ها به فعل در نیامده است
کشور ایران در میان 150 کشور عضو سازمان جهانی گردشگری، در امر گردشگرپذیری در مقام هفتاد و پنجم قرار دارد و درحالی که طی سال ها، هزینه فراوانی در جهت رونق این صنعت و جذب گردشگر به کار گرفته شده است و می شود، پس از گذشت چند دهه، هنوز در خم کوچه اول قرار دارد و باز، در حالی که بر اساس داده های آماری، حجم پولی که از راه گردشگری در طول یک سال در جهان جابه جا می شود حدود 5/2 برابر درآمد سالانه کشورهای عضو اوپک از محل فروش نفت است؛ سهم ایران حدود یک دهم درصد است
و نکته ی مورد اشاره دیگر این است که تعداد مسافران - جهان گردان ورودی - به ایران حدود 1/400/000 تا 1/500/000 و در مقابل تعداد مسافران خروجی از ایران حدود چهار برابر ارقام مذکور است. یعنی ایرانی ها تقریباً 4 برابر توریست های خارجی که به ایران سفر کرده اند، به خارج از ایران سفر کرده اند یعنی نسبت خروجی توریست به ورودی توریست 4 به 1 است
حال باید به دنبال بررسی این موضوع باشیم که چه عواملی باعث شده که صنعت گردشگری در ایران با وجود امکانات و توانایی های بالقوه ای که در کشور وجود دارد؛ آن چنان که باید رشد نکرده است. از این رو پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از اطلاعات و نتایجی که توسط نویسندگان و پژوهشگران قبلی در مورد موانع رشد صنعت گردشگری فراهم گردیده، موانع رشد صنعت گردشگری در ایران را در ابعاد مختلف شناسایی کرده و به یک جمع بندی منسجم و قابل اتکا از نتایج این تحقیقات دست یابد.
