بخشی از مقاله
چکیده
برای تأمین درست و به موقع نیازها و خواسته های مشتری و ایجاد توانمندی در زنجیره تأمین برای رقابت با رقبا پرداختن به موضوع چابکی زنجیره تأمین از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال که چابکترین گزینه زنجیره تأمین شرکت باریجه کدام است، به وجود آمد. از مدل سازی TOPSIS به عنوان چارچوبی برای پاسخگویی به این سوال استفاده شده است. پس از شناسایی معیار های زنجیره تأمین از قبیل منابع، تولید و توزیع، هشت شاخصه برای چابکی در نظر گرفته و سپس با مدل تاپسیس محاسبه شد. برای تعیین اهمیت هر یک از معیارها و شاخصه ها پرسشنامه ای در اختیار خبرگان صنعت گلاب قرار گرفت. در پایان با توجه به وزن های نهایی به دست آمده، معیار تولید چابک ترین گزینه زنجیره تأمین و از میان شاخصه ها ارائه محصول با وزن نهایی 0/296 به عنوان چابک ترین گزینه زنجیره تأمین شناخته شد. شاخصه برنامه ریزی با وزن نهایی 0/003 نیز به عنوان ضعیف ترین شاخصه زنجیره تأمین به لحاظ چابکی انتخاب شد.
مقدمه
با بررسی سازمان ها می توان دریافت که راه حل های گذشته دیگر جوابگوی مقابله با چالش های سازمانی و محیط بیرونی معاصر نیستند. بر این اساس نیاز به رویکرد های جدید احساس می شود که چابکی از آن جمله است . در این بین اهمیت زنجیره تأمین چابک بیشتر نمود پیدا می کند. زیرا چنین زنجیره ای می تواند به سرعت با تغییرات بازار هماهنگ شود و پاسخگوی خواسته های مشتریان باشد. همچنین می توان به تغییرات مورد نیاز بازار که برای اولین بار احساس می شوند نیز پاسخ مناسبی داد. زنجیره تأمین برای بقا در بازار های پویا و متغیر نیازمند ابزاری است که بتواند با کمک آن بر چالش های محیطی فائق آید. چنین ابزاری چابکی است. فاکتور های اصلی موفقیت در زنجیره تأمین چابک، به کار گیری تکنولوژی اطلاعاتی، ادغام فرآیند ها، برنامه ریزی متناسب، توسعه مهارت های کارکنان، حساسیت و پاسخگویی به بازار، معرفی محصول جدید، انعطاف پذیری، سرعت تحویل، کاهش هزینه ها، کیفیت محصول و رضایت مشتری است. [1]
در سال 1991 دانشگاه لی های با حمایت مالی نیروی دریایی ایالات متحده امریکا به همراه مؤسسه آیکووا مطالعاتی بر روی سیزده سازمان تولید کننده بزرگ مثل جنرال موتور، جنرال الکتریک، آی بی ام و ... انجام دادند که هدف از این مطالعه پاسخ به این سؤال بود که سازمان های موفق در سال 2006 دارای چه ویژگی هایی خواهند بود. این تحقیقات به نام مطالعه مؤسسات تولیدی در قرن 21 نامگذاری شد و حاصل تحقیقات در کتابی به چاپ رسید. نتایج تحقیقات نشانگر این بود که سازمان ها در آینده برای حفظ بقای خود باید دارای سرعت و چابکی مناسبی باشند.
[2] واژه چابکی در فرهنگ لغات به معنای حرکت سریع، چالاک، فعال، توانایی حرکت به صورت سریع و آسان و قادر بودن به صورت متهورانه و با یک روش هوشمندانه عنوان شده است. اما در فضای کنونی چابکی به معنای واکنش اثر بخش به محیط متغیر و غیر قابل پیش بینی و استفاده از آن تغییرات به عنوان فرصت هایی برای پیشرفت سازمانی کاربرد دارد. [3] پیچیدگی کالا ها و خدمات در دنیای امروز به گونه ای است که بسیار کم اتفاق می افتد سازمان یا مؤسسه ای به تنهایی و بدون کمک گرفتن و همکاری با دیگر سازمان ها، بتواند محصولی را تولید یا خدماتی را ارائه کند. شرکت ها باید در راستای کارآمدی عملیاتشان، علاوه بر مؤسسه خود، با تأمین کنندگان و مشتریان هم ردیف شده و برای کسب سطح قابل قبولی از چابکی با یکدیگر همکاری کنند. چابکی در زنجیره تأمین می تواند به این صورت معنی شود :
" توانایی یک زنجیره تأمین برای واکنش سریع به تغییرات موجود در بازار و نیاز های مشتریان ". برخی از محققین شاخص چابکی را تلفیقی از اندازه گیری معیار های توانمند ساز چابکی تعریف نموده اند، در حالی که باقی روش های کمی بر مبنای فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ایجاد شده است. اجرای این روش ها ساده است و بر موارد کلیدی تمرکز دارد. با این حال اصل زنجیره تأمین چابک به یکپارچه سازی، حساسیت مشتری، سازمان، فرآیند ها، شبکه ها و سیستم های اطلاعاتی باز می گردد. از آنجایی که ویژگی های توانمند ساز چابکی مبهم هستند، اندازه گیری چابکی به جهت چند بعدی بودن و نبود معیاری برای اندازه گیری عوامل مرتبط با چابکی مشکل تلقی می شود. [4] از این رو این تحقیق به دنبال دست یابی به اهداف ذیل می باشد:
هدف اول: ارائه یک مدل کاربردی- توسعه ای برای چابکی زنجیره تأمین.
هدف دوم: ارزیابی و سنجش وضعیت مؤلفه های چابکی در زنجیره تأمین. هدف سوم: شناسایی چابک ترین معیار زنجیره تأمین در شرکت.
