بخشی از مقاله
چکیده
امروزه تکنولوژی به عنوان عامل تبدیل ورودیها به خروجیها معرفی شده و از این طریق در ایجاد ارزش افزوده و تحقق اهداف شرکتها/ سازمانها نقش ایفا میکند. حیات شرکتها و سازمانها در بازار رقابتی در گرو تلاش برای کسب موقعیت برتر رقابتی است و از تکنولوژی به عنوان عامل اصلی کسب برتری رقابتی استفاده می شود. تکنولوژی مانند سایر داراییهای یک شرکت، بایستی مدیریت شود.
هدف از این پژوهش تعیین رتبه اهمیت الزامات استقرار نظام مدیریت تکنولوژی در صنعت پتروشیمی می باشد. رویکرد اجرای تحقیق حاضر، رویکرد توصیفی و پیمایشی بوده است و جهت تعیین سطح بلوغ فرآیندهای مدیریت تکنولوژی در شرکت پتروشیمی پارس پرسشنامه محقق ساخته طراحی گردید.
جامعه آماری این تحقیق 104 نفر از کارشناسان با تجربه حداقل 5 سال در حوزه مدیریت تکنولوژی و اداره خدمات فنی شرکت پتروشیمی پارس و همچنین خبرگان در دسترس صنعت پتروشیمی بودند. با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده با تکنیکهای آمار توصیفی و آمار استنباطی - آزمون فریدمن - ، فرآیندهای مدیریت تکنولوژی در شرکت پتروشیمی پارس در سطح بلوغ سه میباشند و در واقع رویکردهای مرتبط با آن تاحدی تعریف و اجرا شده اما با سطح بهینه فرآیندهای مدیریت تکنولوژی فاصله داشته و جای بهبود دارد.
.1 مقدمه
امروزه مدیران دریافتهاند که تکنولوژی مهمترین منبع ایجاد مزیت رقابتی و رشد در شرکتها است و از این رو باید مورد توجه قرار گیرد. برای مدیریت تکنولوژی در شرکتها چارچوبهای متعددی ارائه شده است، اما همچنان یک چارچوب عملی و مجموعه ابزارهای مدون برای بهرهمندی از آن، در دسترس نمیباشد. تئوری توانمندیها پویا با تمرکز بر ایجاد جریان پویایی از توانمندی در درون سازمان، میتواند مفهومی مناسب در تدوین چارچوب مدیریت تکنولوژی درسطح بنگاه باشد
تکنولوژی از دیر باز به عنوان یکی از عناصر اساسی تولید و توسعه، مطرح بوده است. همواره با رشد دانش بشر در حال تغییر است. پیشرفت تکنولوژی ، میزان کارایی سایر عناصر درگیر در فرآیند تولید و توسعه را بالا برده و نقش خود را نیز در این فرآیند پررنگ تر نموده است. امروزه تکنولوژی به عنوان عاملی استراتژیک برای توسعه بنگاه های صنعتی در کشورها مطرح است
-1-2نظام مدیریت تکنولوژی
نظام مدیریت تکنولوژی مجموعهای از فرآیندهای سازمانی است که در هماهنگی کامل با دیگر فرآیندها و بخشها و اهداف و استراتژیهای سازمان قرار داشته و بطور سیستماتیک و خودکار سطح بهره مندی موثر سازمان از تکنولوژیها رابه منظور دستیابی مطلوبتر به اهداف سازمان ارتقا میدهند
-1-3فرآیندهای مدیریت تکنولوژی
مطالعه ادبیات حوزه مدیریت تکنولوژی نشان میدهد که وظایف مختلفی برای مدیران تکنولوژی تعریف شده است. به منظور دستیابی به یک دیدگاه مشترک از این وظایف میتوان چارچوب توانمندی تکنولوژیک را به عنوان الگویی که فرآیندهای مختلف مدیریت تکنولوژی درصدد توسعه و بکارگیری آن میباشند، مد نظر قرار داد و به کمک آن وظایف تعریف شده را دسته بندی نمود. با توجه به مدلهای ارائه شده جهت مدیریت تکنولوژی، فرآیندهای نظام مدیریت تکنولوژی عبارتند از شناسایی، انتخاب، اکتساب، بهره برداری، حمایت و یادگیری
در این مقاله تلاش می گردد که سطح بلوغ فرایند های نظام مدیریت تکنولوژی در صنعت پتروشیمی تعیین شود.
-2مبانی نظری فرآیندهای مدیریت تکنولوژی
2-1 شناسایی تکنولوژی
شناسایی تکنولوژی به مفهوم تهیه فهرستی از تکنولوژیهای موجود یا مورد نیاز برای تولید محصولات یا ارائه خدمات یک شرکت/ سازمان می باشد. شناسایی تکنولوژی را میتوان با توجه به مؤلفههای تکنولوژی انجام داد .
در یکی از الگوهای ارائه شده - بتز2، - 1987، ابعاد شناسایی تکنولوژی شامل 6 دسته :
-1 اجزاء تکنولوژی، -2 وسایل، -3 فرایندها، -4 سیستم ها، -5 مواد اولیه و منابع -6 کاربردها میشود.
در ادبیات مدیریت تکنولوژی، رویکردهای مختلفی برای شناسایی تکنولوژی ارائه گردیده است که عبارتند از :
نگرش فرایندی، روش زنجیره ارزش تکنولوژیها ، روش توسعه عملکرد کیفیت - QFD - ، روش نگاشت تکنولوژی
-2-2 انتخاب تکنولوژی
حال پس از شناسایی تکنولوژیهای مناسب جهت سرمایهگذاری بر روی آنها، انجام فرآیند ارزیابی - با بهرهگیری از معیارهای تصمیم روشن - و انتخاب ترکیبی از فعالیتهای مفید که به تحقق اهداف شرکت کمک میکنند و با ترجیحات ریسک تکنولوژیکی و تجاری شرکت همخوانی دارد، ضروری است
سازمانها با توجه به اهداف استراتژیک و عملیاتی خود از یک سو و محدودیتهای پیش روی سازمان از سوی دیگر، ناگزیر به انتخاب برخی از تکنولوژیهای فهرست شده در مرحله شناسایی تکنولوژی میباشند. تکنولوژیهای منتخب، اولویتهای سرمایهگذاری شرکت/سازمان را در توسعه تکنولوژی مشخص مینماید. در این مرحله انتخاب مدل تصمیم گیری از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. واضح است که در صورت انتخاب نامطلوب تکنولوژی، فعالیتها و تلاشهای صورت گرفته در جهت کسب تکنولوژی به هدر رفته، تکنولوژیهای طبق برنامه تدوین شده و در سطح مورد نظر انتقال نخواهد یافت
انتخاب مطلوب تکنولوژی که عامل مهمی در کل فرآیند انتقال به شمار میرود، نیازمند غربال کردن منابع شناسایی شده با توجه به معیارهای انتخاب شده است. یعنی پس از شناسایی منابع تکنولوژی، منابع مذکور باید با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته، مزیتها و برتری های نسبی آنها نسبت به یکدیگر استخراج شود. هر چه فهرست منابع تکنولوژی کاملتر باشد ، مطالعه از دقت بالاتری برخوردار بوده، ولی زمان بر و هزینهبرتر میباشد
-2-3 اکتساب تکنولوژی
پس از مشخص شدن تکنولوژیهای منتخب، تعیین نحوه اکتساب تکنولوژی یکی از مراحل مهم بوده و بسیاری از صاحب نظران معتقدند که دست یابی به فناوری های جدید از دو طریق امکان پذیر است - آراستی و همکاران، : - 1387 توسعه درون زا: 9 به این معنی که دست یابی به فناوری صرفا با استفاده از منابع داخلی، وی بیان بهتر تملک فناوری از طریق انجام فعالیت های تحقیق و توسعه، ممکن است.
انتقال فناوری: به این معنی که دستیابی به فناوری به کمک منابع خارجی، به بیان دیگر خرید - دریافت - آن از خارج بنگاه میسر است
