مقاله تبیین جایگاه تعهد سازمانی در مشارکت پذیری کارکنان برای تصمیم گیری

بخشی از مقاله

چکیده
بررسی رابطه میان تعهد سازمانی با مشارکت کارکنان در تصمیم گیری از آن جهت اهمیت دارد که می تواند بر رفتار کارمند اثر بگذارد و تحقیقات نشان می دهد که در رابطه انسانی درون سازمانی نیز مشارکت وسیله بسیار مناسبی برای ایجاد انگیزش، افزایش کارایی کارکنان و تغییر وضع موجود است. تحقیقات نشان می دهد که بین تعهد کاری، غیبت و جابجایی کارمندان رابطه معکوس وجود دارد، برای پیش بینی و توجیه رفتار افراد، تعهد به مراتب بیش از رضایت شغلی مورد استفاده قرار می گیرد.در این پژوهش بع بررسی جایگاه ، نقش و رابطه تعهد سازمانی با مشارکت کارکنان در تصمیم گیری پرداخته شده است.

مقدمه
تبیین نقش و رابطه ی میان تعهد سازمانی با مشارکت کارکنان در تصمیم گیری از آن جهت حائز اهمیت است که می تواند بر رفتار کارمند اثر بگذارد و تحقیقات نشان می دهند که بین تعهد کاری، غیبت و جابجایی کارکنان رابطه ی معکوس وجود دارد. برای پیش بینی و توجیه رفتار افراد، تعهد به مراتب بیش از رضایت شغلی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین تعهد کارمندان بر میزان وفاداری آنها به سازمان و رضایت مندی ارباب رجوع نیز اثر گذار است. با توجه به تحوالت اخیر در حیطه کسب و کار از جمله کوچک سازی ها و ادغام های شرکت ها در یکدیگر، عده ای از صاحبنظران را بر آن داشته تا اظهار کنند که اثر تعهد سازمان بر دیگر متغیرهای مهم در حوزه مدیریت همچون، ترک شغل، غیبت و عملکرد کاهش یافته است به همین جهت بررسی آن بی مورد است. اما عده ای دیگر از محققان این دیدگاه را نپذیرفته و معتقدند که تعهد سازمانی اهمیت خود را از دست نداده و همچنان می تواند مورد تحقیق قرار گیرد.

تعهد سازمانی یکی نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سال های گذشته مورد عالقه بسیاری از محققان رشته های رفتار سازمانی و روانشناسیخصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است. این نگرش در طول صد دهه گذشته دستخوش تغییراتی شده است که شاید عمده ترین تغییر در این قلمرو مربوط به نگرش چند بعدی به این مفهوم تا نگرش یک بعدی به آن بوده است، در این پژوهش به بررسی و تبیین نقش و رابطه تعهد سازمانی و مشارکت کارکنان در تصمیم گیریی خواهیم پرداخت. ادبیات و پیشینه تحقیق تعهد سازمانی عبارتست از حالتی که کارمند سازمان بخصوص اهداف و سازمانی که در آن کار می کند را معرفی خود می داند و آرزو می کند که در عضویت آن سازمان بماند. - رابینز، 1731، . - 317 از تعهد کارمندان برای پیاده سازی یک ساختار تیم محور استفاده می شود تا تعهد به سازمان محقق شود. عوامل محیطی نقشی برجسته و اساسی در نشان دادن عکس العمل های افراد به پدیده های مختلف دارد و بر این اساس مدلی مبتنی بر آزمایش جهت سنجش مفهوم تعهد به سازمان ارائه شده که قرار است تأثیر نگرش، شفافیت و تعارض نقش روی تعهد به سازمان بررسی و از طرف دیگر تأثیر تعهد به سازمان روی خصوصیت شروندی و وجدان کاری مشخص گردد. طبق الگوی پورتر 1731، تعهد سازمانی یعنی:

1.    پذیرش اهداف و عملکرد سازمان و اعتقاد به آن.
3.    تالش فراوان در جهت دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده سازمان.

7.    باقیماندن و وفاداری به سازمان.

اکثر سازمان ها معتقدند همانطور که تعهد سازمان به کارمند کاهش یافته این انتظار وجود دارد که تعهد کارمند هم نسبت به سازمان کاهش یافته باشد. تحقیقات دهند که حمایت سازمانی از کارمند با تعهد کارمند به سازمان به وضوح مرتبط است. همچنین شواهد زیادی وجود دارد مبتنی بر اینکه بسیاری از سازمان ها، کارکنانشان را باز خریدمی کنند تا هزینه ها را کاهش دهند و از این طریق توانایی رقابت در بازارهای جهانی را بطور فزاینده ای افزایش دهند، با این حال از طرف دیگر شواهدی دال بر این وجود دارد که سازمان ها در پی عملکرد باال و استراتژی های منابع انسانی برای افزایش تعهد کارمندانشان هستند که می تواند سود اقتصادی بیشتری را برای آنها فراهم کند، از این دیدگاه تعهد کارمند نه تنها بی ربط نیست، بلکه به عنوان یک مفهوم مدیریتی به خاطر اینکه می تواند به مزیت رقابتی و موفقیت مالی منجر شود، خیلی مهم است. در حقیقت تعهد از این دیدگاه ممکن است به عنوان کلیدی برای مزیت رقابتی محسوب شود. در این دیدگاه تعهد کارمند به عنوان یک استراتژی رقابتی محسوب می شود. - شیروان و رلی1، 3007، - 31 تعهد سازمان افراد، اثرات بالقوه و جدی بر عملکرد سازمان داشته و می تواند پیشگویی کننده مهمی برای اثر بخشی سازمان باشد، لذا نادیده گرفتن آن برای سازمان زیانبار است و هزینه های زیادی را به دنبال دارد. - بنهوف،1773، - 55

فرضیه های تحقیق
    ارتباطی مثبت میان نگرش نسبت به تیم های کاری خود هدایت شونده و تعهد به سازمان وجود دارد.
    ارتباط مثبت میان نگرش شفافیت نقش و تعهد به سازمان وجود دارد.
    ارتباط منفی میان تعهد به سازمان و تعارض نقش وجود دارد.
    ارتباطی مثبت میان تعهد به سازمان و وجدان کاری وجود دارد.
    ارتباطی مثبت میان تعهد به سازمان و ویژگی شهروند سازمانی فرد وجود دارد.

پورتر و همکارانش تعهد را به عنوان درجه نسبی تعیین هویت فرد با سازمان، مشارکت و درگیری در یک سازمان خاص تعریف می کنند.
تعهد داری عناصر سه گانه زیر است:

.1 تمایل قوی برای باقیماندن در یک سازمان.
.3 تمایل به تالش و کوشش فراوان برای سازمان

.7 قبول ارزش ها و اهداف سازمان. بر اساس مدل سه بخشی آلن و می یر تعهد شامل سه مؤلفه است:

1.    تعهد عاطفی:3 احساس تعلق و وابستگی به سازمان و کسب هویت با آن.

3.    تعهد مستمر:7 احساس نیاز به ماندن در سازمان و محاسبه سود و زیان ناشی از ترک آن.

7.    تعهد هنجاری:1 احساس وفاداری به ارزش ها و اهداف سازمان.

مشارکت به عنوان یک فرایند مورد توافق تعریف می شود که از طریق آن کارکنان قادر خواهند بود بر تصمیم های مدیریت ارشد سازمان تأثیر گذارند. مشارکت کارکنان در کارهایی که به خود آنها مربوط می شود مشارکتی داوطلبانه و آگاهانه خواهد بود که این مشارکت نوعی درگیری فکری و احساسی مشخص در فعالیتی گروهی به حساب می آید که به تحقق هدف های گروه کمک می کند. تیم های کاری خود هدایت شونده 5، کتزنبک و اسمیت6 معتقدند این تیم ها برای تحقیق در مورد مسائل مشخص، یا بهینه سازی فرایندها و یا ارائه راه حل های نوآورانه تشکیل یافته اند. این تیم ها به منظور هدایت و مدیریت کارها تشکیل یافته و الزم است که در آن، افراد کاردان و ماهر حضور داشته باشند.

هانت و مورگان - 1771 - 3تعهد سازمانی را در دو سطح خرد و کالن مطرح نمودند. تعهد در سطح خرد عبارت است از تعهد به گروه های خاص سازمانی که شامل گروه های کاری، سرپرستان و مدیریت عالی می شوند و تعهد در بعد کالن عبارتست از تعهد به سازمان به عنوان یک مجموعه و یک سیستم است - مشبکی، 1713،ص . - 13 تعهد سازمانی بیان کننده حالتی که کارکنان سازمان، هدف هایشان را معرف خود می دانند و آرزو می کنند که در عضویت آن سازمان بمانند - رابینز1، 1731، ص. - 733 آلن و می در سال1773 بیان می کنند که تعهد سازمانی یک حالت روانشناختی است که روابط کارکنان با سازمان را توصیف می کند و تصمیم به ادامه عضویت در سازمان داللت دارد. - ویلیامز 1716 7، . - 317-71 تعهد سازمانی ناشی از عوامل و متغیرهای مختلفی است که نتایج مختلفی را به دنبال دارد. در مطالعات رفتار سازمانی تأکید بر نگرش، پایبندی شغلی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی می باشد .

تعهد سازمانی عبارت است از نگرش های مثبت یا منفی افراد نسبت به کل سازمان - نه شغل - است که در آن مشغول به کارند - استرون، 1733، ص 31 و . - 37 به بیان دیگر، تعهد سازمان شخص نسبت به سازمان احساس وفا داری قوی دارد و از طریق آن سازمان خود را مورد شناسایی قرار می دهد - زکی، 1710 ،. - 1 برگمان و همکاران نیز تعهد سازمانی را چنین تعریف کرده اند : تعهد سازمانی عبارت است از باور قاطع افراد در پذیرش ارزش ها و اهداف سازمان و تمایل به تالش بیشتر و حفظ عضویت در سازمان، تعهد سازمانی یک نگرش درباره وفاداری کارکنان به سازمان و یک فرآیند مستمر است که بواسطه مشارکت افراد در تصمیمات سازمانی، توجه افراد به سازمان و موفقیت و رفاه سازمان را می رساند - مقیمی ، همان منبع، ص 773 و . - 771
روش تحقیق

از نظر هدف، تحقیق حاضر از نوع "تحقیق کاربردی" میباشد..هدف از پژوهشهای کاربردی حل مسائل فوری و عملی است چنین پژوهشی به سوی مساله ای خاص جهت گیری می شود و برای بدست آوردن راه حل مسائل خاص به دانش عمومی در آن زمینه کمک می کند - خوی نژاد،1715،ص. - 101 از نظر ماهیت و روش، تحقیق حاضر از نوع تحقیق توصیفی بوده و با استفاده از روش مطالعه میدانی به بررسی وضعیت موجود میپردازد. حجم جمعیت آماری پژوهش فوق 110 نفر از کارکنان سازمان تامین اجتماعی می باشد، که حجم نمونه با استفاده از فرمول مورگان ، با در نظر گرفتن سطح اطمینان 0.75 و اشتباه مجاز0.05ارائه گردیده،تعداد 107نفر بدست.آمده است. . - خوی نژاد،1715،ص - 773 به منظور دستیابی به روایی مطلوب پرسشنامه،در تهیه پرسشنامه و تعیین سئواالت در ابتدا با استفاده از جلسات گفتگوی آزاد با اساتید محترم راهنما و مشاور و افراد خبره و مطلع در امر مسائل مربوط به  تحقیق وهمچنین استاندارد بودن پرسشنامه تعهد سازمانی، . روائی             آن مورد تائید واقع شد. .