بخشی از مقاله
چکیده
در دنیای کنونی نیروی انسانی مهم ترین عامل رشد و ماندگاری و مهم ترین مزیت رقابتی سازمان ها به شمار می رود . برای اینکه نیروی انسانی در سازمان تبدیل به سرمایه ای ماندگار، ارزشمند و با بیشینه ارزش آفرینی برای سازمان گردد، لازم است شرایطی برای آنان فراهم نمود تا بتوانند با امنیت، آرامش و بدون دغدغه خاطر به ایفای نقش های خود در سازمان پرداخته و در راستای اهداف سازمان حداکثر تلاش و توانایی های خود را به کار گرفته و به اصطلاح درگیر در کار گردند. پژوهش حاضر از نوع پژوهشهای کاربردی بوده و به شیوه همبستگی در سال 1393 انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان ستادی شبکه بهداشت شهرستان دورود تشکیل داده که تعداد آنها بر طبق آمار واحد کارگزینی و منابع انسانی شهرستان دورود بالغ بر 120 می باشد.
با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 81 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. جهت انتخاب نمونهی آماری، از نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار گرد آوری، پرسشنامه استاندارد بوده که در گروه هدف اجرا گردید. برای تعیین پایایی پرسش نامه ها ضریب آلفای کرونباخ برای وفاداری کارکنان برابر با - 0/883 - و برای درگیرشدن در کار - مشارکت کاری - برابر - 0/753 - محاسبه گردید و پایایی پرسشنامه ها مور تایید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده از آزمون های کلموگروف – اسمیرنوف، آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن به کمک نرمافزار SPSS، استفاده گردید.
از81 نفر کل نمونه، بیشترین حجم نمونه آماری را از لحاظ جنسیت؛ مردان , از لحاظ میانگین سنی ؛گروههای سنی 35 تا 45 سال, از لحاظ میزان تحصیلات؛ مدرک تحصیلی فوق دیپلم، بیشترین حجم نمونه و از لحاظ سابقه خدمت دارندگان سابقه خدمت 10-20 سال، بیشترین حجم نمونه را تشکیل دادند. وفاداری کارکنان - تعهد سازمانی - و درگیرشدن درکار - مشارکت کاری - با P > 0/05 بر متغیرهای مستقل مورد بررسی تاثیر معنی دار داشته است و بین تعهد مستمر و مشارکت کاری با مقدار - 0/656 - ، بیشترین همبستگی و بین تعهد عاطفی و مشارکت کاری با مقدار - 0/586 - ، کمترین همبستگی وجود دارد. نتایج این پژوهش حاکی از بود که بین وفاداری کارکنان - تعهد سازمانی - و درگیرشدن در کار - مشارکت کاری - کارکنان ستادی شبکه بهداشت شهرستان دورود رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد.
واژگان کلیدی: وفاداری کارکنان؛ تعهد سازمانی؛ مشارکت کاری؛ سازمان دولتی.
.1 مقدمه و بیان مسئله
امروزه اهمیت وفاداری در محل کار در سراسر جهان مورد اذعان اغلب صاحبنظران می باشد. زیرا عملکرد هر سازمان بستگی به وفاداری کارکنان آن سازمان داردمُحسان - و همکاران1، . - 2011 سازمانهای امروزی به راحتی کالاها و مواد اولیه مورد نیاز خود را از سایر سازمانها کشورهای دیگر تامین میکنند و تنها منبعی که به سهولت در شکل ایده آل آن قابل مبادله نیست نیروی انسانی است به طوری که میتوان گفت مهمترین سرمایه رقابتی یک کشور نیروی انسانی کارآمد و با استاندارد است - کاسیو و آگویی نیس2، . - 2005 همچنین اغلب سازمانها دریافته اند که باید مقدار قابل توجهی از منابع سازمان را جهت سرمایه گذاری و تلاش برای جذب، استخدام و حفظ کارکنان فعال، درگیر و متعهد در سازمان اختصاص دهند - آلبرشت و اندرتا3، . - 2011
تعهد سازمانی بیانگر وابستگی به سازمان است. مفاهیم متعددی مانند وجدان، اخلاق کاری، رغبت و مسئولیت پذیری با وجود داشتن تفاوت های متعددی معادل با تعهد مورد استفاده قرارمیگیرند، به عبارتی مانند خیلی از مفاهیم روان شناختی سازمانی، تعهد نیز به شیوه های متفاوتی تعریف شده است - ساروقی، . - 1375 معمولی ترین شیوهی برخورد با تعهد سازمانی آن است که تعهد سازمانی نوعی وابستگی عاطفی به سازمان در نظر گرفته شود. براساس این شیوه، فردی که به شدت متعهد است هویت خود را از سازمان می گیرد و از عضویت در آن لذت می برد - شکرزاده ،. - 1378بالو و باول - - 1987 پیش بینی کردند که ترکیب های گوناگونی از تعهد سازمانی و درگیری شغلی پیامدهای مشخصی را برای سازمان دارند. برای مثال؛ شاغلینی که هم تعهد سازمانی و هم درگیری شغلی بالایی دارند به احتمال زیاد کمتر سازمان را ترک میکنند.
شاغلین با سطح تعهد سازمانی پایین و درگیری شغلی به احتمال زیاد به صورت اختیاری سازمان را ترک خواهند کرد. درگیری شغلی درجه ای است که فرد شاغل درک میکند همکارانش خودشان را وقف شغلشان کرده اند. در حقیقت شاغلین که درگیری شغلی دارند استرس کمتری را تجربه میکنند و از شغل شان رضایت بیشتری دارند - ابراهیم و الفلاصی4،. - 2014 همچنین تحقیقات نشان داده است که کارکنان علاقهمند و وفادار به سازمان, عملکرد شغلی بالاتری دارند و تمایل به ماندگاری آنها در سازمان بیشتر است، کمتر غیبت میکنند، از انگیزه کاری بالاتری برخوردار هستند و موافقت و همراهی آنان با تغییرات سازمان بیشتر است. بدین ترتیب سازمانها میتوانند با شناخت میزان تعهد سازمانی کارکنان خود و تغییر در عوامل موثر بر آن اهداف مورد نظرسازمان را تحقق بخشند - ساعتچی،. - 1382
لذا کارکنانی که دارای تعهد بیشتری هستند نظم بیشتری در کار خود دارند، مدت بیشتری در سازمان میمانند و بیشتر کار میکنند. مدیران باید این تعهد کارمندان به سازمان را حفظ کنند و پرورش دهند - مورهد وگریفین،. - 1382نتایج تحقیقات نشان میدهد که درگیری کارکنان در کار تأثیر قابل ملاحظه ای بر سود آوری و بهره وری سازمانها دارد - هارتر، . - 2002 در ایران، سهم کنونی بخش خدمات از اقتصاد 48 درصد است و بالغ بر 10 میلیون نفر در این بخش اشتغال دارند - دهقان، . - 1388 وفاداری سازمانی به عنوان یکی از ارزشهای ضروری برای کارکنان در سازمان جهت بقای سازمان و تعالی آن مطرح است. وفاداری کارکنان را نسبت به اهداف سازمان مسئول کرده و آنها را سوق می دهد به نحو احسن وظایف خود را در سازمان به انجام برسانند و با سازمان احساس نزدیکی و همبستگی پیدا کنند و در سازمان ماندگار باشند.
مطالعات نشان میدهند، بین عدم تعهد سازمانی و مشکلات سازمانی چون ترک خدمت، غیبت، تأخیر، عدم مشارکت و درگیری فعال نیروی کار و سطح پایین عملکردو بازدهی نیروی انسانی رابطه معنادار و معکوس وجود دارد. در دورهای که جهانی شدن و آزادی اقتصادی فراگیر شده، کارکنان در حال تبدیل شدن به یک مزیت رقابتی در سازمانها هستند یک کسب و کار ممکن است که با تعدادی از کارکنان متوسط مدیریت شود، اما کارکنان شایسته میتوانند موجب بالارفتن سطح کسب و کار و ترقی آن شوند.با توجه به ادبیات مطرح شده و اهمیت موضوع در این تحقیق به بررسی رابطه بین وفاداری - تعهد سازمانی - و درگیرشدن در کار - مشارکت کاری - پرداخته خواهد شد و در پایان به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که بین وفاداری - تعهد سازمانی - و درگیرشدن در کار - مشارکت کاری - کارکنان شبکه بهداشت چه رابطهای وجود دارد؟
.2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
شبکه بهداشت و درمان شهرستان دورود. یکی از واحدهای زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی لرستان میباشد که با توجهبه مجتمع بیمارستانی شهدای 7 تیر دارای 6 مرکزبهداشتی درمانی شهری - 3پایگاه بهداشتی درمانی شهری- 7 مرکز بهداشتی درمانی روستایی-و یک پایگاه روستایی میباشد که وظیفه پیشبرد امور بهداشتی و سلامت منطقه را بر عهده دارد. از دیگر واحدهای این شبکه میتوان به مرکز مشاوره شهرستان دورود نام برد که وظیفه ارائه خدمات دارویی و مشاوره به بیماران خاص - -HIV هپاتیت - میباشد. همچنین این مرکز دارای واحد های -بیماری هاری. آموزشگاه بهورزی . وآزمایشگاه مرکزی میباشد.
وفاداری کارکنان - تعهد سازمانی - . تعهد سازمانی بیانگر وابستگی به سازمان است - ساروقی، . - 1375مفاهیم متعددی مانند وجدان، اخلاق کاری، رغبت و مسئولیت پذیری با وجود داشتن تفاوت های متعددی معادل با تعهد مورد استفاده قرارمیگیرند، به عبارتی مانند خیلی از مفاهیم روان شناختی سازمانی، تعهد نیز به شیوههای متفاوتی تعریف شده است - شکرزاده، . - 1378درگیرشدن در کار - مشارکت کاری - . در کنار دلایل انسانی برای ترغیب درگیری شغلی یا مشارکت کاری، انگیزههای تجاری نیز وجود دارد. سطوح بالاتر مشارکت کاری کارمند با افزایش درآمد سرمایهها، درآمد بالای هر کارمند، عملکرد بالا، رشد و توسعهی بالا و غیبت کاری پائینتر مرتبط است.
علاوه بر این، درگیری شغلی کاری بیشتر با هزینههای افزایش یافته، شامل کاهش درآمد، کاهش هزینهی اجناس و کالاهای فروخته شده و کاهش مشکلات کیفیت مرتبط است - اکس یو و کوپر1،. - 2011کلانتری و همکاران - - 1390 ارایه مدلی برای ارتقا سطح درگیری شغلی مدیران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس سبکهای شناختی، منبع کنترل و الگوهای رهبری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات با هدف، ارایه مدلی برای ارتقا سطح درگیری شغلی روسا و مدیران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش بر پایه مفروضات همبستگی و مقطعی - غیر طولی - است.
این مطالعه از نوع میدانی - اجرای پرسشنامه - است. چون این پژوهش در محیط طبیعی دانشگاه صورت می گیرد، میزان مداخله پژوهشگر در حداقل ممکن می باشد و متغیری هم دستکاری نمیشود. تعداد 198 نفر از روسا و مدیران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی با روش تصادفی چند مرحلهای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامههای سبک شناختی - - CSI، منبع کنترل - راتر، - 1978، تعهد سازمانی - ماودی و همکاران، - 1979، و پرسشنامه محقق ساخته الگوهای رهبری است. به طور کلی، نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که بر اساس الگوهای رهبری، سبک های شناختی و منابع کنترل می توان مدلی را برای پیش بینی و ارتقا سطح درگیری شغلی ارایه کرد. نتایج تحلیل مسیر نیز حاکی از ارتباط مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای یاد شده با درگیری شغلی است.
