بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش عوامل جامعه پذیری در توسعه مشارکت ورزشی کارکنان شهرداری بیرجند است. روش شناسی پژوهش: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ گردآوری داده ها میدانی می باشد. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی است. با توجه به این که در این پیمایش هدف، تبیین نقش عوامل جامعه پذیری در توسعه مشارکت ورزشی کارکنان شهرداری بیرجند بوده، لذا واحد تحلیل در این تحقیق، کارکنان و سطح تحلیل، خرد است.
یافته های پژوهش: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش و آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد:
1. خانواده در توسعه مشارکت ورزشی کارکنان شهرداری بیرجند تاثیر بسزایی دارد.
2. بین ارتباط همکاران و محیط کاری و توسعه مشارکت ورزشی کارکنان شهرداری بیرجند رابطه معنی داری وجود دارد.
3. بین محرک های تشویقی و تنبیهی سازمان و توسعه مشارکت ورزشی کارکنان در شهرداری بیرجند رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد.
4. رسانه های جمعی در توسعه مشارکت ورزشی کارکنان نقش بسزایی دارند.
نتایج پژوهش:نتایج پزوهش حاکی از آن است که مسائل اجتماعی و فرهنگی نقش بسزایی در مشارکت ورزشی کارکنان شهرداری بیرجند دارد و باید به این مقوله به صورت جدی در ادارات دولتی پرداخته شود.
مقدمه
در میان پدیدههای اجتماعی، ورزش به علت جذابیتهای خاصی که در درون خود دارد از بیش ترین مخاطب برخوردار است. رویکرد عموم مردم به صورت ورزش دوست، هوادار و حمایت کننده مالی، روز به روز بر ارزش های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این پدیده می افزاید، به همین جهت گفته می شود که اصلیترین مشتری ورزش عموم مردم جامعه هستند. ورزش یک پدیده اجتماعی، جهانی و تاریخی است. به عبارتی ورزش از یک طرف به عنوان یک نهاد اجتماعی، دارای کارکردهای خاص برای نظام اجتماعی می باشد و از طرف دیگر بعنوان بخشی از یک نظام اجتماعی تحت تاثیر نظام اجتماعی کل بوده و در عین حال بر آن نیز تاثیر می گذارد - قدیمی، . - 1390 ورزش در هر جامعه متأثر از ساختار اجتماعی حاکم بر همان جامعه و و بیانگر ارزش ها و هنجارهای حاکم بر آن جامعه می باشد. به همین سبب ورزش بعنوان یک پدیده اجتماعی مورد توجه جامعه شناسی می باشد. در این بین جامعه شناسان ورزش در معنای عام بدنبال شناخت تاثیر جامعه و نهادهای آن بر رشد و رونق ورزش و دیگر سو تاثیر ورزش بر جامعه و سایر نهادهای آن می باشند. همچنین درمعنای خاص جامعه شناسی ورزش در پی شناخت موضوعاتی مانند، عوامل تاثیر گذار بر مشارکت یا عدم مشارکت افراد در فعالیت های ورزشی سعی در جهت دهی به نقد های مطرح شده توسط مردم از ورزش و حل مسائل مطرح شده توسط آنان دارد - پارسامهر،. - 1389 بنابراین نقش ورزش و فعالیت بدنی به عنوان راهبردی که توانایی بالقوهای در یاری رساندن به اهداف سلامتی، اجتماعی و اقتصادی دارد، بسیار حائز اهمیت میباشد - سیدعامری، - 1391
در میان عوامل مطرح در فرایند مشارکت ورزشی افراد، مباحث مربوط به جامعه پذیری یا اجتماعی شدن، کانون توجه بسیاری از مکاتب جامعه شناسی، انسان شناسی و روانشناسی را برای سالیان متمادی به خود اختصاص داده است. محققان، مشارکت ورزشی را از منظر جامعه پذیری در ورزش که با گرایش ها و رفتارهای افراد در ارتباط هستند را تبیین کرده اند. از این رو مطالعات جامعه شناختی پیرامون مشارکت در ورزش و بطور کلی جهت گیری به سمت ورزش را به بعنوان یک الگوی رفتاری در نظر گرفته اند که متأثر از عوامل موثر بر فرایند کلی جامعه پذیری می باشد. »جامعه پذیری فرایند درونی کردن ارزش ها، هنجارها، الگوهای رفتاری و نقش های اجتماعی، به منظور سازگار شدن با جامعه یا بخشی از جامعه است - «اتمار، . - 1999
یکی از عواملی که باعث افزایش و استمرار افراد جامعه به مشارکت در ورزشهای همگانی و تفریحی میباشد، انگیزش آن افراد است. انگیزش به بیان ساده عبارت است از جهت و شدت تلاش فرد. روانشناسان ورزشی گونههای متعددی از انگیزش را با مفاهیم خاصی بررسی کردهاند، از جمله انگیزه پیشرفت، انگیزه رقابت، انگیزه درونی، انگیزه بیرونی و... از این رو انگیزش یکی از مهمترین مباحث حیطه روانشناسی ورزشی است. انگیزه مشارکت ورزشی نیز به تفاوتهای فردی برای شرکت در فعالیتهای ورزشی میپردازد، زیرا بسته به تفاوت های فردی و رشتههای مختلف ورزشی نوع انگیزش افراد در دستیابی به اهداف - اهداف ورزشی - اهمیت خاصی دارد بررسی دیدگاهها و انگیزههای مشارکت ورزشی مردم، به اندازهای توسعه و تنوع یافته که گرین تاکنون 100 عامل انگیزشی را در این زمینه شناسایی کرده است. بررسی نتایج تحقیقات مختلف در ایران نشان می دهد که افراد با انگیزه های متفاوتی مانند کسب نشاط، احساس لذت و پیشگیری از بیماری و شادابی و لاغر شدن و حفظ سلامتی در فعالیت های ورزشی شرکت می کنند - اسلامی، - 1392 تحقیقات متعددی نشان دادهاند که ورزش و فعالیت بدنی با کاهش در استرس، اضطراب، افسردگی و بدخلقی و افزایش در خوش خلقی یا سلامت روانی و احساسات تجدید حیات در ارتباط است. کارکرد اجتماعی تربیت بدنی و ورزش در توسعه و تحکیم روابط اجتماعی، کارکرد زیر بنایی و بنیادی است که در کل ساختار جامعه و روابط موجود در بین اقشار و آحاد اجتماعی اثرات قابل توجهی بر جای می گذارد - کریمیان، - 1392 پوتنام مشهورترین نظریه پرداز سرمایه اجتماعی معتقد است که بیشتر ورزشها باتوجه به ماهیتشان فعالیتی ارتباطی
محسوب شده و مشارکت در ورزش شامل شرکت آگاهانه افراد بهصورت مشارکت کننده و تماشاچی میشود که با هم ارتباط متقابل دارند و در اثر این روابط متقابل پاداشهای اجتماعی میان آنها مبادله میشود. او سرمایه اجتماعی را بهعنوان روابطی بین افراد که نشاندهنده ویژگیهای خاصی از زندگی اجتماعی شامل شبکهها، هنجارها و اعتماد متقابل و محصول فرعی از تعاملات اجتماعی که همکاریهای ناشی از این تعاملات را برای مشارکت کنندگان آسانتر و محتملتر میسازد، تعریف میکند - پارسامهر، - 1392 ورزش در نزد بسیاری از افراد جامعه فی نفسه فعالیتی ارزشمند، مثبت و مفید ارزیابی می شود و بدین لحاظ، انتظار می رود که اعضاء جامعه ضمن تأیید ورزش در بعد نظری، دربعد عملی نیز با مشارکت ورزشی و انجام فعالیتهای فیزیکی بر این نظریه صحه گذارده و فاصله میان نظر و ورطه عمل را به حداقل برسانند. لیکن مشاهدات تجربی حاکی ازآن است که در جامعه ما، مشارکتهای ورزش درمقایسه با سالهای قبل ارزش دوچندان پیدا کرده است. حضور افراد جامعه در عرصه فعالیتها و میادین ورزش، رشد محسوسی داشته، اما این رشد در مقایسه با مشارکتهای ورزشی سایر کشورها و با توجه به جمعیت جوان کشور قابل ملاحظه نیست و رسیدن به سطح مطلوب، تلاشهای بیشتری را می طلبد.
فعالیت بدنی همواره جزء مکملی از زندگی فرد و خانواده در طی اعصار و تمدنهای گوناگون انسان بوده و هست . در ارتباطات خانوادگی و فعالیتهای گوناگون زندگی اجتماعی سهم بسزایی داشته و از رهگذر فعالیتهای تفریحی و اوقات فراغت و برگزاری ومراسم آیینی چند منظوره، برای اعضای خانواده خرسندی و لذت و شادی به ارمغان آورده است و نیز برای ایجاد امنیت و آسایش روانی و اجتماعی برای افراد و جوامع و تأمین بهداشت و سلامتی و زندگی سالم بعنوان یکی از دستاوردهای فعالیت بدنی تاثیر ارزنده ای گذاشته است - فتحی، . - 1389
ورزش به عنوان یکی از رو شهای گذران اوقات فراغت در جذب ارزش های فرهنگی تاثیر دارد و باعث میگردد که فرد نسبت به نفع و ضرر خویش اگاهی پیدا کند. به عنوان مثال در ورز شهای گروهی، فرد تلاش میکند تا برای جذب بهتر در گروه، رضایت سایر افراد را به دست آورد. در همین راستا کوشش میکند تا ملاکهای قابلیت انطباق در جمع را در خود ایجاد نماید، ازجهت دیگر مسامحه در اجرای نقش خود باعث خواهد گردید که دیگران او را مسؤول عدم پیروزی در گروه بدانند. در نتیجه، احساس مسؤولیت او در برابر اعمال و حرکات خود زیاد میشود که در زندگی اجتماعی نسل جوان و از میان بردن موانع پیشرفت و تعالی در زندگی آنها تاثیر مطلوبی بر جای می گذارد. همکاری و تعاون درون گروهی به همراه رعایت قوانین برای کسب پیروزی در مسابقات مختلف ورزش بر سلامت و هیجان عاطفی افراد تاثیر مثبتی دارد. ایجاد و تقویت چنین روحیاتی تاثیر مطلوبی بر سازندگی جامعه می گذارد - کریمیان، - 1392 یکی از گام های مهم برای کامیابی در مدیریت ورزش شناخت این مطلب است که ورزش، فعالیت مهمی است که به همه
زوایای جامعه نفوذ کرده و از راه های گوناگون بر افراد تأثیر میگذارد. برای آگاهی از اینکه چرا و چگونه مردم در ورزش شرکت می کنند، نه تنها باید مطالبی در خصوص رفتار افراد بدانیم - روان شناسی - بلکه باید بافت اجتماعی که این رفتارها در آن اتفاق میافتد را نیز بشناسیم. طی سه دههی گذشته بررسی علمی بافت ورزش، کانون توجه یکی از رشته های دانشگاهی به نام" جامعه شناسی ورزش" قرار گرفته است. برخی از صاحب نظران و متخصصان علوم ورزشی معتقدند که بسیاری از اصولی که ما در برنامه ریزی و اجرای برنامه های تربیت بدنی و ورزش مورد استفاده قرار می دهیم و به کار می بندیم در حقیقت یافته های علمی علوم مختلف در زمینه ورزش است. به عبارت دیگر ورزش فی نفسه فعالیتی است که دامنه آن به سایر علوم کشیده است. لذا در مطالعات ورزشی باید اصول و یافته های سایر علوم را مورد توجه قرار داد. یکی از این علوم مربوط با ورزش، علم جامعه شناسی می باشد - اشنایدر و اسپریتزر ، . - 1977 در تحقیقی که با عنوان "بررسی عوامل فرهنگی موثر بر جامعه پذیری نوجوانان و جوانان" توسط زتگنه در سال 1382 انجام گرفت. محقق نمونه ای 900 نفری از دانش آموزان مقطع راهنمایی و متوسطه استان بوشهر در سال 82-83 را مورد بررسی قرار داد. نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که هریک از متغیرهای تحصیلات والدین، درآمد خانواده، وضعیت تحصیلی پاسخگویان، میزان تعهد دوستان، والدین و کارکنان مدارس نسبت به نقش ها و هنجارهای اجتماعی، میزان تعلق
