بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه فیلم سازی به عنوان محرکی جهت توسعه گردشگری برای بسیاری از مقاصد شناخته شده است. گردشگری فیلم توجهات کمی را هم از طرف جامعه ی دانشگاهی و هم از طرف شاغلان در این زمینه داشته که به خاطر فقدان اطلاعات و عدم درک فواید فیلم بر روی گردشگری می باشد. بازاریابی مکان - مقصد - ، جنبه کلیدی از استراتژی گردشگری است که هدفش هم تقویت تصویر موجود در ذهن گردشگر بالقوه و یا ایجاد یک تصویر جدید برای جایگزینی یک تصویر منفی یا مبهم است. مقاصد ادبی می توانند از طریق فیلم معرفی و یا دوباره احیاء شوند. بعضی از مقاصد به طور آگاهانه به دنبال بکارگیری فیلم و رسانه به عنوان راهی برای توسعه گردشگری ادبی از طریق تصاویری خاص می باشند.
تحقیقات اخیر در دیگر کشورها نشان داده است که فیلم ها می توانند تأثیری زیادی بر روی تصمیم گیری گردشگرخصوصاً در مقاصد ادبی داشته باشد. این مقاله، این پدیده را با بررسی تحقیقات قبلی دنبال می کند و هدف آن، تبیین فواید فیلم سازی در ایجاد تصویر جدید و توسعه گردشگری ادبی می باشد. در این مطالعه جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای بوده، همچنین روش آن توصیفی تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد.
کلمات کلیدی: فیلم سازی، بازاریابی، تصویر مقصد، گردشگری ادبی
مقدمه
در قرن حاضر، ظهور رسانه های مدرن و فناوری های نوین، نظیر خطوط هواپیمایی، رایانه، اینترنت و ارتباطات ماهواره ای باعث شده است که نحوه زندگی، کار، بازی و تفریح افراد دگرگون شود. از یک سو، وسایل ارتباط جمعی از طریق ابزارهایی مانند ماهواره اینترنت بستر مناسبی را برای آشنایی جوامع و ملت ها از یکدیگر فراهم آورده اند و از سوی دیگر، توسعه وسایل حمل و نقل و افزایش سرعت جابجایی در مناطق مختلف جهان، امکان مسافرت به مناطق گوناگون را در زمانی کوتاه فراهم کرده است. امروزه مهمترین وظیفه رسانه ها، انگاره سازی و ایجاد تصاویر ذهنی از واقعیات و حتی غیر واقعیات است.
رسانه ها در ارائه تصاویر واقعی غیر واقعی از مناطق، به دلیل قابلیت های گسترده در جذب مخاطب انبوه و توانایی شکل دهی به افکار عمومی، نقش مهمی ایفاء می کنند، همچنان که در تصویرسازی از مکان ها و کشورهای مختلف و شکل دهی به تصورات جغرافیایی برای افراد اهمیت زیادی دارند. تصوراتی که مردم جهان از یک کشور یا منطقه خاص دارند، می تواند از طریق اشکال فرهنگ عامه در رسانه ها مانند فیلم ها، تلویزیون و ترکیبات ادبی آن کشور شکل داده شود - رضاقلی زاده، 1389؛ - 160اصولاً. تبلیغات یکی از مؤثرترین ابزارهایی است که می توان از طریق آن به جذب گردشگران اقدام نمود.
مسائل تبلیغاتی در گردشگری، از جمله مهم ترین وظایف هر سازمان گردشگری است. تبلیغات نادرست بدون در نظرگرفتن امکانات پذیرایی از جهانگردان، اثرات معکوسی به بار می آورد. گردشگری بدون تبیلغات غیرممکن است، چرا که هر قدر جاذبه های گردشگری داشته باشیم، اگر نتوانیم تصویر ایده الی از کشورمان ارائه دهیم، گردشگران زیادی را نمی توانیم جذب کنیم. چه بسیار کشورهایی که از نظر جاذبه های گردشگری در حد ایران نیستند؛ اما با تبلیغات توانسته اند خودشان را به عنوان مقصد گردشگری معرفی کنند؛ اما ایران به لحاظ جاذبه های گردشگری در ردیف 10 کشور اول قرار دارد و اگر بخواهد به عنوان مقصد گردشگری معرفی شود، علاوه بر فراهم کردن زیرساخت های لازم، باید به تبلیغات گسترده برای معرفی جاذبه های خود توجه کند - تقوایی و اکبری، 1387؛ . - 126
امروزه، صنعت گردشگری به مرحله بلوغ خود رسیده است. از یک طرف؛ اکثریت گردشگران امروزی بسیار باتجربه و تحصیل کرده هستند و در انتخاب مقصد بسیار با دقت عمل می کنند و از طرف دیگر؛ صنعت گردشگری، صنعتی بسیار رقابتی است و مقاصد گردشگری سعی در جذب بیشتر گردشگران دارند. اما در اینجا یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن اینکه، دوره تبلیغات برای مقصد توسط سازمان های بازاریابی کشورها به سررسیده است و تأثیر گذاری اش نسبت به قبل بخاطر استفاده زیاد توسط دیگر کشورها کمتر شده است. امروزه اغلب سفر گردشگران به مقصد هایی است که به طور کارا سیاست های بازاریابی را بکار می برند و سعی در حفظ و بهبود بازار گردشگری خود را دارند . - Ashworth & Goodall, 1990: 45 -
سازمان های بازاریابی در کشورها دیگر نباید در تبلیغات، مکانهای خود را بفروشند، بلکه باید به دنبال مفهوم و راهکار جدیدی باشند که حداقل با هزینه مشابه با روش قبل، بتوانند به نتایج بهتری دست یابند. در واقع تأکیدشان باید بر روی وجهه سازی و متمایز ساختن مقاصد خود باشند. این امرنه تنها افزایش درآمد کوتاه مدت را برای آن مقصد در پی دارد، بلکه فواید اقتصادی در بلندمدت را هم فراهم می کند. - Rewtrakunphaiboon, 2008: 4 - فعالیت های فراغتی مانند تماشای فیلم و سفر، راهی برای آسایش و گریز است. هر دو آسایش و آرامش فارغ از دنیای واقعی را هدیه می کنند . - Carl et al, 2007: 52 - این امر بر همگان آشکار است که تصویر - وجهه - مقصد تأثیر زیادی در انتخاب مقصد دارد. به عبارت دیگر هر چه شهرت مقصد بیشتر باشد، تقاضا برای آن مکان نسبت به دیگر مقاصد بیشتر خواهد بود - Gartner,. - 1989:18, Echtner & Ritchie, 1991: 6
تولیدات رسانه های گردشگری، تصاویری از کشورها یا مکانهای مقصد را به نمایش می گذارند و احساسات و انگیزه های مصرف کنندگان - بینندگان - را تحریک می کنند تا از آن مکان ها بازدید کنند. گردشگران از طریق تصاویر و مفاهیم اخذ شده از ارتباطات رسانه ای و میان فردی که در زندگی روزمره خود با آن مواجهند، تحریک و تحت تأثیر قرار می گیرند. به هر حال، تعامل بین رسانه و گردشگری، فرصت هایی را برای کسب آگاهی های عمیق در خصوص الگوهای مصرف گردشگران فراهم می کند که این امر به نحو غیر قابل اجتناب، به شیوه و سازوکار تولید انواع کالا و خدمات برای جلب هر چه بیشتر آنان شکل می دهد. مقاصدی که در کانون تجارب گردشگری قرار دارند، درنهایت شکل دهی می شوند و به منظور برانگیختن تمایلات مصرف گرایانه و رشد تقاضای بازار های عظیم، بار دیگر مورد بازنگری قرار می گیرند. در نتیجه، رسانه های گردشگری، حوزه ای مطالعاتی به شمار می روند که ممکن است به نحوی برجسته آگاهی ما را نسبت به فرایندها و کارکردهای گردشگری افزایش دهند.
ضرورت پژوهش
با توجه به اینکه گردشگری یکی از نیازها و فعالیت های مهم بشر امروزی است و از سوی دیگر از آنجا که در بحث پیوند بین گردشگری و رسانه، به عنوان یکی از موضوعات مهم و اساسی عصر کنونی، رابطه ای تنگاتنگ با توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع دارد و همچنین با در نظرگرفتن این واقعیت که رسانه ها به عنوان ابزارهای فرهنگی، نقش بی بدیلی در تصویرسازی از مکانها و جاذبه های گردشگری برای مردم دنیا دارند، پرداختن به مطالعه در زمینه رسانه و گردشگری بسیار ضروری و با اهمیت به نظر می رسد. تحققیقات زیادی در مورد رسانه ها و تأثیر آنها بر روی گردشگری چه لاتین و چه به فارسی انجام شده است، اما هیچکدام نقش فیلم به عنوان یکی از عنصر رسانه، را بررسی نکرده است. مقاله حاضر بر این نکته تأکید دارد که فیلم سازی می تواند اصلی ترین نقش را در توسعه مقصد ادبی داشته باشد.
روش تحقیق
این نگارش، پژوهشی اسنادی است که برای جمع آوری داده های آن از مطالعات کتابخانه ای، اینترنت و مقالات لاتین استفاده شده است. این مقاله در جسجوی نقشه راهی است تا باعث رشد ادبیات در این زمینه شود و راه را برای کمک به تحقیقات بیشتر در آینده به صورت مطالعه موردی فراهم کند. با این حال، علی رغم تأثیر گذاری زیاد گردشگری فیلم برای رونق دادن گردشگری، متأسفانه مورد بی توجهی مسئولان گردشگری قرار گرفته است. نگارنده این پدیده را با بررسی تحقیقات قبلی برای توجه بیشتر در این زمینه و تفهیم مزیت های آن برای جذب گردشگرخصوصاً در مکانهای گردشگری دنبال می کنند. اخیرترین منبع اطلاعات، اینترنت در این تحقیق گنجانده نشده است اما اثراتش به مراتب در آینده بیشتر خواهد بود.
مبانی نظری
گردشگری ادبی
لمس زمان زندگی نویسنده یا شخصیت های داستان، چگونه لباس پوشیدن افراد در آن زمان، شکل خانه و مغازه ها مورد توجه مسافران می باشد. حتی سفر آنها به این مکان اگر به شکل و وسایلی شبیه به وسایل آن زمان باشد، می تواند نظر آنها را جلب نماید. مغازه هایی که آثار، عکس ها و جملات ماندگار این نویسندگان را به اشکال گوناگون به فروش می رسانند، از دیگر جاذبه های معمول این مقاصد به شمار می رود. پوشیدن لباس به سبک آن زمان و گرفتن عکس یادگاری با آنها، برگزاری مراسم و جشن ها به سبک آن زمان و شرکت در آنها از جاذبه هایی می باشند که می توانند تجربه گردشگر را کامل و منحصر بفرد نماید. به عبارت دیگر؛ گرشگری ادبی به عنوان نوعی از گردشگری فرهنگی با مکان ها و رویدادهایی از داستان ها، نوشته های ادبی و زندگی نویسندگان در ارتباط می باشد. این سفر می تواند شامل دنبال کردن ریشه های شخصیت در یک رمان، بازدید از مکان هایی که داستان در آن نوشته شده یا نویسنده را تحت تأثیر قرار داده و همچنین محل زندگی یا مرگ نویسنده یا شاعر باشد. مکان هایی
