بخشی از مقاله
چکیده
خواندن از مهمترین و ضروري ترین فعالیت هاي پایه اي براي رشد توانایی درونی کودك است که پایه موفقیت فرد را در جریان یادگیري تشکیل می دهد. با توجه به میزان از اهمیت، هدف پژوهش حاضر تبیین نظریه هاي اصلی خواندن دانش آموزان در مدارس ابتدایی به منظور ارائه راهکارهاي کیفیت بخش است. روش پژوهش توصیفی – مبتنی بر تحلیل اسنادي می باشد.
یافته هاي پژوهش حکایت از آن دارد که نظریه هاي اصلی خواندن در جریان آموزش مدارس ابتدایی به ترتیب عبارتند از: نظریه آوا، نظریه واحدهاي سازگان زبان و نظریه ي همکاري می باشند. از جمله راهکارهاي که به منظور کیفیت بخشی به آموزش خواندن در مدارس ابتدایی می توان به مواردي چون: تغذیه مناسب دانش آموزان، فرصت خواندن چه در درون خانه و چه در محیط مدرسه، خرید و در اختیار گذاشتن کتاب هاي داستانی، استفاده از وسایل نوین آموزشی، استفاده از فلش کارت، خواندن کتاب قصه، استفاده از روش هاي سنتی تدریس، نصب مجلات و روزنامه در راهرو مدارس و جدي گرفتن دروس مانند فارسی و بخصوص انشاء اشاره کرد.
-1 مقدمه
- علق، - 1 بخوان به نام پروردگارت که آفرید. خداوند متعال به انسان قدرت خواندن را عطا کرده است تا در کنار گوش کردن، حرف زدن، نوشتن، مهارت خواندن را نیز داشته باشد. چرا که خواندن خود زمینه براي نوشتن می باشد و اگر کسی نتواند خوب بخواند نمی توانند نویسنده ي خوبی باشد.
مهارت خواندن یکی از مهمترین نیازهاي یادگیري دانش آموزان در زندگی امروز است. توانایی درك مطلب، تجزیه و تحلیل و استنباط از متون درسی و غیر درسی، دانش آموزان را با افکار و اطلاعاتی جدید آشنا می کند تا راه بهتر اندشیدن و بهتر زندگی کردن را یاد بگیرند
از این رو مهمترین مهارتی که بچه ها در مدرسه نیاز دارند یادگیري خواندن است. سواد خواندن اساس و پایه بیشتر یادگیري هاي دیگر را شکل می دهد.
بچه ها و بزرگترهایی که نمی توانند به طور ماهرانه بخوانند مشکلات شخصی را در مدرسه تجربه خواهند کرد و اغلب براي رسیدن به استعدادهاي بالقوه خود هم در مدرسه و هم در زندگی شکست خواهند خورد
امروزه دانشمندان و صاحبنظران حوزه هاي مختلف تعلیم و تربیت براي هر چه بهتر شدن یادگیري مهارتهاي خواندن در دانش آموزان به خصوص دانش آموزان ابتدایی تاکید می کنند، چون دوره ي ابتدایی سرآغاز دوران تحصیل است و هر چه بهتر دانش آموزان از لحاظ توانایی پایه اي مثل، خواندن و نوشتن تقویت شوند در آینده بهتر می توانند خود را با محیط و شرایط علمی تطبیق دهند و تغییرات که در چارچوب علم براي آنها اتفاق می افتد آسان تر قابل پذیرش است و آنها با قدرت فراگیري مطالب علمی به وسیله مهارت خواندن می توانند نقش مهم تر و برجسته تر در عالم علم آموزي از خود نشان دهند. تا پیش از ابداع خط، انسان فقط از دو مهارت زبانی، یعنی شنیدن و گفتن، براي ایجاد ارتباط استفاده می کردند. اما از حدود ده هزار سال پیش که اولین خطوط ساده نوشتاري ابداع شد، توانایی جوامع انسانی در ایجاد ارتباط صد چندان شد
بنابراین یاد گرفتن دوست داشتنی ترین، حیاتی ترین، ناگزیر ترین و بالاتر از همه، مهمترین و مهیجترین بازي زندگی است از این رو یکی از فعالیت هاي مهم زندگی و جریان آموزش و تعلیم و تربیت یادگیري، توانایی خواندن است.
خواندن فعالیتی است که با آن می توان از مطالب نوشتنی اصلاع به دست آورد. تعریف کامل تر مهارت خواندن، چنین است: خواندن فرایند فعالی است که خواننده، از طریق آن به پیامی که درون نوشته وجود دارد، پی می برد.
خواننده بر اساس آنچه پیش از این یاد گرفته، مدام در پی کشف چیز تازه است؛ بدین ترتیب با بهره گیري از تجربیات پیشین و آنچه قبلاً از زبان آموخته است، متن براي او معنا می یابد و قطعات نوشته بیش از کلمات مجزا می توانند جمعی از معنا را به خواننده انتقال دهند - سنگري،. - 6:1385 به عبارتی دیگر خواندن در برگیرنده مجموعه پیچیده اي از مهارت هاست که بازشناسی لغات نوشته شده، تعیین معناي لغات و عبارات را شامل می شود
از سوي، ضعف در خواندن، از اختلالات شایع دوره کودکی است. همان طور که مطالعات پرز - - 2001 نشان می دهد دانش آموزان ایرانی در مقایسه با میانگین بین المللی از رتبه ي پایینی بر خوردارند
مشکلات خواندن، شاید بیش از سایر مشکلات اختصاصی یادگیري، در حوزه هاي گوناگون مانع پیشرفت تحصیلی می گردد، زیرا خواندن، راه دستیابی به دامنه گسترده اي از اطلاعات است
از سوي اهمیت اصلی توجه به سواد خواندن و استفاده درست از آن می تواند به این دلیل باشد که امروزه مطالب درسی و آموزشی فقط در کتاب ها نگارش نمی شود، بلکه انبوهی از رسانه هاي آموزشی نوین هستند که مطلب علمی در درون خود جاي داد ه اند. متن هاي الکترونیکی یکی از این موارد هستند که امروزه با توجه به گسترش فناوري مطالب علمی در آنها نگارش می شود و توانایی خواندن به دانش آموزان کمک خواهد کرد که بتوانند متن هاي الکترونیکی که بر روي سی دي، رم، رسانه هاي الکترونیکی و ... نوشته می شوند را به راحتی مطالعه نمایند.
و از سوي دیگر دانستن و آموختن را شاید بتوان تنها راه رسیدن انسان به سعادت ابدي دانست و این مهم نمی انجامد مگر با مهارت خواندن که پایه و اساس یادگیري است. از این رو پژوهش حاضر، با هدف تبیین مولفه هاي اصلی خواندن دانش آموزان در مدارس ابتدایی به منظور ارائه راهکارهاي کیفیت بخش صورت گرفته است.
سوال هاي پژوهش
-1نظریه هاي اصلی خواندن دانش آموزان در مدارس ابتدایی کدامند؟
- 2راهکارهاي کیفیت بخش به توانایی خواندن دانش آموزان کدامند؟
روش پژوهش
در تدوین این مقاله از روش توصیفی – مبتنی برتحلیلی اسنادي استفاده شده و براي گردآوري داده هاي مورد
نیاز در راستاي رسیدن به اهداف پژوهش از فرم هاي فیش برداري از منابع مرتبط با موضوع استفاده شده و پس از جمع آوري با شیوه هاي کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته ها
.1سوال اول پژوهش: نظریه هاي اصلی خواندن دانش آموزان کدامند؟
بدون شک موهبت خواندن را می توان یکی از نعمات بی بدلیل خداوند متعال به انسان پنداشت که در سایه این نعمت بزرگ انسان می تواند با محیط اطراف خود ارتباط بر قرار سازد و از آن بهرمند شود. امروزه توانایی خواندن به دلیل نقش آفرینی که در فرایند یادگیري دانش آموزان ایفا می کنند به یکی از فعالیت هاي مهم مدارس تبدیل شده است.
-1 عوامل موثر بر خواندن دانش آموزان
براي موفقیت خواندن کودکان و دانش آموزان عواملی تاثیرگذاراند که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم.
.1 -1 شرایط جسمانی: داشتن بدن سالم که گوش، چشم و عقل سالم جزئی از آن است در زبان آموزي از اهمیت خاصی برخوردار است. کودك باید از نظر جسمی سالم باشد تا بتواند از چشم خود براي دیدن و گوش خود براي شنیدن استفاده کند. در این صورت دانش آموزان می توانند به صورت مطلوب بخوانند.
.2-1 آمادگی ذهنی: بین تحولات شناختی کودك و خواندن و فهم مطالب، رابطه وجود دارد. به همین دلیل است که کسانی که دچار عقب ماندگی شدید ذهنی هستند قادر به یادگیري خواندن نیستند. ذهن وسیله است براي تمرکز دانش آموزان و اگر دانش آموز از تمرکز بالاي بر خوردار نباشد نمی توانند خوب بخواند.
»گزل « که جریان رشد را بر پایه اصول زیستی مورد بررسی قرار می دهد معتقد است آموزش خواندن در مرحله معینی صورت می گیرد. تا زمانی که این توانایی ها آشکار نگردیده است آموزش خواندن باید به تعویق افتد.
.3 -1 موفقیت در گوش دادن و سخن گفتن: کودکانی که در دو رکن اولیه زبان آموزي موفقیت لازم را کسب کرده اند و فرصت هاي مناسبی براي حرف زدن و گوش دادن داشته اند و قدرت کلامی و درك مناسب تري دارند مسلماً در خواندن نیز موفق تر هستند. کودکانی که از تحرکات محیطی کمتري در زبان آموزي برخوردار هستند در خواندن نیز کندتر می باشند. محیط فرهنگی و اجتماعی خانواده نیز نقش موثري در یادگیري خواندن کودکان دارد. والدین باید در درون منزل به فعالیتهاي آموزشی فرزندان خود از جمله خواندن اهمیت قائل شوند.
.4 -1 رشد عاطفی و اجتماعی: کودکانی که با محیط خویش سازگار هستند و با همسالان خود ارتباط برقرار می کنند و بازي می کنند، مجبورند در هنگام بازي ارتباط کلامی نیز داشته باشند و این ارتباط در یادگیري خواندن آن ها نقش مهمی را ایفا می کند. آنها در هنگام بازي مجبور هستند براي اینکه با یکدیگر همکاري کنند از برخی واژه ها استفاده کنند و این خود می تواند کمک شایانی کند به یادگیري مطلوب تر خواندن در دانش آموزان و همچنین استفاده درست از کلمات در هنگام نیاز براي ارتباط گرفتن با یکدیگر که در نهایت منجر به شکوفایی خواندن دانش آموزان می شود.
.1-2 اهداف آموزش خواندن در دبستان
.1 شناخت حرف ها و کلمات و درك معانی آنها به منظور قادر شدن کودك براي خواندن و فهمیدن مطالب نوشتاري که براي وي تدوین شده اند.
