بخشی از مقاله
چکیده
فراشناخت با انگیزش تحصیلی رابطه دارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه فراشناخت با انگیزش خواندن در دانش آموزان ششم ابتدایی بود. به همین منظور 360 دانش آموز ششم ابتدایی به صورت خوشه اي انتخاب شدند و پرسشنامه فراشناخت حالت و انگیزش خواندن را تکمیل نمودند. روش پژوهش همبستگی بود. براي تجزیه و تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین آگاهی راهبردشناختی و فراشناخت با انگیزش خواندن دانش آموزان پایه ششم ابتدایی داراي پیشرفت ریاضی پایین رابطه مثبت وجود دارد. توجه به فراشناخت نقش مهمی در انگیزش خواندن دانش آموزان داراي پیشرفت ریاضی پایین دارد.
کلیدواژه: فراشناخت، انگیزش، خواندن
مقدمه
انگیزش تحصیلی1 که به درگیري تحصیلی اشاره دارد، به شاخصهاي شناختی، هیجانی و رفتاري دانشآموزان که دلبستگی آنان را به تحصیل و مدرسه نشان میدهد، تعریف شده است - توکر2 و همکاران، . - 2002 بر اساس نظر توکر و همکاران - 2002 - دانش آموزانی که نسبت به موفقیت از انگیزش پایینی برخوردارند، به سختی کار نمیکنند. در واقع تحقیقات مختلف نشان میدهد که انگیزش تحصیلی به طور مستقیم عملکرد تحصیلی را تحت تأثیر قرار میدهد و سایر عوامل تأثیر گذار بر عملکرد تحصیلی بیشتر از طریق انگیزش بر عملکرد تحصیلی تأثیر دارند - نقل از توکر و همکاران، . - 2002 یکی از ابعاد انگیزش تحصیلی، انگیزش خواندن3 است که در تحقیقات کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
از جمله عوامل مرتبط با انگیزش ریاضی فراشناخت4 است. دانش فراشناختی به دانش شناخت از قبیل دانش مهارت ها و راهبردهاي اشاره دارد که چگونگی و زمان بکارگیري این مهارت ها و راهبردها براي یادگیرنده مفید هستند. همچنین تنظیم فراشناختی به فعالیت هایی اشاره دارد که تفکر فرد و برنامه ریزي، بازنگري درك مطلب و ارزیابی را کنترل می کند - شراو و دنیسون، . - 1994 دانش فراشناختی پیشرفت تحصیلی پایین دانش آموزان - پکلاج و پکجاك5، - 2002 و نمرات درك مطلب - ونکراینورد و اشنایدر6، - 1999 را افزایش می دهد. تارابان و همکاران - 2000 - 7 نیز نشان دادند که راهبردهاي درك مطلب دانشجویان به عنوان یک راهبرد فراشناختی نقش مهمی در سطح بالاي عملکردتحصیلی آنان دارد.
اسپرلینگ8 و همکاران - 2002 - نیز نشان دادند که بین فراشناخت و پیشرفت تحصیلی رابطه معنی دار وجود دارد. جفري و جان - 1998 - 9 نشان دادند که بین فراشناخت با انگیزش، مکان کنترل، خودکارآمدي و معدل تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت وجود دارد. توپکا و ایلمز توزن - 2009 - 10 نشان دادند که در دانش آموزان کلاس چهارم و پنجم دانش شناختی، تنظیم شناخت و یادگیري سریع به عنوان ابعاد فراشناخت با پیشرفت علمی رابطه معنی دار وجود دارد.از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه فراشناخت با انگیزش خواندن دانش آموزان پایه ششم ابتدایی می باشد و بر اساس این هدف سؤال اصلی این پژوهش این است که »آیا بین آگاهی، راهبردشناختی، برنامه ریزي و خودوارسی با انگیزش خواندن دانش آموزان پایه ششم ابتدایی رابطه وجود دارد؟.«
روش شناسی روش تحقیق:
روش تحقیق این پژوهش همبستگی می باشد. زیرا در این پژوهش هدف اصلی پژوهش بررسی رابطه فراشناخت با انگیزش ریاضی دانش آموزان ششم ابتدایی داراي پیشرفت ریاضی پایین بوده است. براساس این هدف فراشناخت به عنوان متغیر پیش بین و انگیزش ریاضی به عنوان متغیرهاي ملاك درنظر گرفته شده است.شرکت کنندگان: جامعه آماري این پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی منطقه 2 همدان تشکیل دادند که بر اساس آمار بالغ بر 1500 نفر بودند - . - N=1500 نمونه آماري این پژوهش بر اساس فرمول کرجسی و مورگان - خویی نژاد، - 1381 انتخاب شده است. بر اساس این فرمول تعداد نمونه 305 نفر بود. با توجه به آنکه در زمان تحلیل دادهها سه دانش آموز سؤالات پرسشنامه را به صورت کامل پر نکرده بود، از تحقیق حذف شد و نمونه نهایی به 302 نفر تقلیل یافت. نمونه پژوهشی بر اساس نمونه گیري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شد.
ابزارهاي گردآوري داده ها: در این پژوهش ابزارهاي زیر مورد استفاده قرار گرفت:
الف- پرسشنامه فراشناخت حالت: این پرسشنامه توسط اونیل و عابدي - - 1996 در دانشگاه کالیفرنیا ساخته شده است و داراي 20 گویه می باشد. هر فرد به این مقیاس روي مقیاس 5 درجه اي لیکرت ازنه» اصلاً« تا »همیشه« پاسخ می دهد. این مقیاس 4 زیر مقیاس آگاهی، راهبردشناختی، برنامه ریزي و خودوارسی را می سنجد که هر کدام داراي 5 گویه می باشد. نتایج اونیل و عابدي - 1996 - نشان داد که بر اساس ضریب آلفاي کرونباخ نشان داد که ضرایب آلفا براي 4 زیر مقیاس آگاهی، راهبردشناختی، برنامه ریزي و خودوارسی به ترتیب برابر با 0/78، 0/77، 0/78 و 0/73 بوده است. در بررسی اعتبار این پژوهش نشان داده شد که بین این مقیاس با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد - اونیل و عابدي، . - 1996
ب- زیر مقیاس انگیزش خواندن: مقیاس انگیزش تحصیلی دانشآموزان ابتدایی توسط گاي و همکاران - - 2005 ساخته شده است و داراي 27 گویه و سه زیر مقیاس انگیزش خواندن، نوشتن و ریاضی می باشد. شیوه پاسخ دهی به گویه هاي این مقیاس بر اساس مقیاس پنج درجه اي لیکرت از »نه همیشه«1= تا »بله همیشه«5= میباشد. در این پژوهش از زیر مقیاس انگیزش خواندن که داراي 9 گویه میباشد، استفاده شده است. در بررسی پایایی همزمان این مقیاس نشان داده شد که این مقیاس و ابعاد آن با مقیاس خودپنداره تحصیلی رابطه مثبت - رابطه تمام ابعاد بین 0/50 تا 0/74 بوده است - بدست آمد و رابطه بین تنظیم بیرونی با پیشرفت تحصیلی منفی و معنی دار بوده است.
روند اجراي پژوهش: پس از مشخص شدن نمونه پژوهشگر با مراجعه به مدارس منطقه 2 همدان پرسشنامه محقق ساخته ویژگیهاي جمعیت شناختی و مقیاسهاي فراشناخت و انگیزش ریاضی را در اختیار دانش آموزان ششم ابتدایی قرار داد. سپس پژوهشگر با خواندن راهنماي پرسشنامه ها براي دانش آموزان و با اعلام رضایت هر دانش آموز از شرکت در پژوهش، آنان به مدت 20 تا 25 دقیقه به پرسشنامه هاي پژوهش پاسخ دادند. در نهایت داده هاي خام با نرم افزار SPSS-20 و بر اساس فرضیه ها و سؤالات پژوهش با آزمون آماري همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج
نتایج توصیفی نشان داد که 61/4 درصد شرکت کنندگان دختر و 38/6 درصد پسر بودند. سطح معنی داري آزمون کلموگروف اسمیرنف براي تمام متغیرها بزرگتر از 0/05 بود که بر این اساس توزیع تمام متغیرها نرمال بوده است.
