بخشی از مقاله
چکیده
امروزه مهمترین دغدغه اکثر سازمانها، تدوین و پیادهسازی استراتژیهایی است که موفقیت و بقای آنها را در شرایط متحول و پیچیده محیطی تضمین کند. با توجه به تغییرات محیطی زیاد که در زمان حال شتاب بیشتری به خود گرفته است، لزوم بکارگیری برنامهای جامع برای مواجهه با مسائل مرتبط با این تغییرات، جهت جذب سهم بیشتر بازار برای سازمانها ملموس-تر شده است. این برنامه جامع، چیزی جز برنامهریزی استراتژیک و تعیین استراتژیهای مطلوب در هر یک از این زمینه ها نیست. از اینرو، این پژوهش با هدف تبیین چارچوب استراتژیهای مطلوب و برنامهریزی استراتژیک به صورت خاص در بنگاههای ارائه خدمات پس از فروش شرکت سایپا ارائه شده است . پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی-پیمایشی و یک تحقیق میدانی محسوب میشود. براساس نتایج بدست آمده از این روش، متغیر سیاسی با 46 درصد دارای بالاترین اهمیت و متغیر محیطی با 2 درصد دارای کمترین اهمیت در بین متغیرهای کلان محیطی میباشد. از بین عوامل نیروهای رقابتی عامل رقبا دارای بیشترین ضریب اهمیت و عامل قطعات و محصولات جایگزین دارای کمترین اهمیت میباشند. با توجه به ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی جایگاه سایپا یدک در حال حاضر در خانه شماره 1 ماتریس SWOT - استراتژی تهاجمی - برآورد شده لذا مطلوبترین استراتژی، استراتژی تهاجمی تعیین گردیده است.
واژه های کلیدی: استراتژی، برنامه استراتژیک، عوامل داخلی، عوامل خارجی، ماتریس SWOT
-1 مقدمه
در وضعیت کنونی صنایع خدمات تعمیرگاهی و فروش قطعات یدکی خودروها، عواملی نظیر اثرات بجا مانده از تحولات و تحریمهای سیاسی و تورمهای ایجاد شده در سالهای اخیر شامل سهمیه بندی بنزین، گمانهزنیهای مربوط به مالیات برارزش افزوده، رکود جهانی، نابسامانی قیمت ارز و به تبع آن کاهش قدرت خرید مصرفکنندگان، نقش زیادی در رکود بازار داشته اند. در این مدت قیمت خدمات و قطعات یدکی نه تنها کاهش نداشته بلکه در مواقعی نیز افزایش بسیاری از خود نشان داده است که نشانگر واقعیت رکود تورمی است - سلیمانی و همکاران، . - 1392 از طرف دیگر تولیدکنندگان و عرضه کنندگان بازار، پیوسته در حال تصمیمگیری، برنامهریزی و استفاده از تکنیکهای بازاریابی و فروش مختلف، جهت توسعه سهم بازار خود میباشند، بطوریکه توانستهاند بخش هایی از این بازار محدود را در اختیار خود گیرند. مجموع این عوامل به یکی از مهمترین چالشهای پیش روی شرکتهای خودروسازیخصوصاً در بازار فروش خدمات و قطعات یدکی غیر گارانتی تبدیل شده است.
در چنین شرایطی لازم است تا شرکتهای خودروسازی با تنظیم برنامهای دقیق و با در نظر گرفتن شرایط فروش سایر رقباء، الگوهای خرید مشتریان و همچنین متغیرهای کلان محیطی، در بلند مدت موجبات تقویت موضع خود را در بازار فراهم سازند - تاج الدین خوزانی و همکاران، . - 1394 این برنامهها باید متناسب با هدفهای کلی شرکتها و شرایط موجود در سطح بازار باشند. با توجه به تغییرات محیطی که در حال حاضر شتاب زیادی به خود گرفته است و پیچیده شدن تصمیمات سازمانی، لزوم بکارگیری برنامهای جامع برای مواجهه با اینگونه مسائل بیشتر از گذشته ملموس میشود - سلیمانی و همکاران، . - 1392 برنامه استراتژیک با تکیه بر ذهنیتی پویا، آیندهنگر، جامعنگر و اقتضایی، راهحل بسیاری از مسائل سازمانهای امروزی بوده و پایههای آن بر اساس میزان درکی که مدیران از شرکتهای رقیب، بازارها، قیمتها، عرضهکنندگان مواد اولیه، توزیعکنندگان، دولتها، بستانکاران، سهامداران و مشتریان در سراسر دنیا دارند، انجام خواهد پذیرفت - منوریان، . - 1394
چشم انداز 5 ساله شرکت سایپا یدک، پیشتازی در ارائه خدمات پس از فروش خودرو در بازارهای داخلی و خارجی تعریف شده است. از سوی دیگر، مأموریت شرکت سایپا یدک نیز ارائه خدمات پس از فروش با کیفیت و سرعت مطلوب و قیمت منصفانه به خودروهای سواری تولیدی گروه سایپا در طول مدت عمر خودرو و همچنین، تأمین قطعات یدکی و توسعه بازار این قطعات میباشد. در این راستا از شبکههای گسترده و کارآمد، نیروی کار ماهر، فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانش فنی و تجهیزات پیشرفته استفاده میشود. قطعات یدکی و خدمات پس از فروش این شرکت مورد نیاز طیف وسیعی از دارندگان خودروهای سواری تولیدی گروه سایپا در سراسر ایران و کشورهای منطقه میباشد. مهمترین هدف این تحقیق ارائه راهکارهای مناسب برای افزایش سهم بازار شرکتهای خودروسازی در حوزه صنایع خدمات پس از فروش خودرو میباشد.
بررسی ادبیات موضوع موجود در این زمینه نشان میدهد که صنعت خدمات پس از فروش خودرو علیرغم نیاز مبرم به استفاده از تکنیکهای علمی جهت افزایش توان رقابتی خود، فاقد چنین ویژگی بوده و تحقیقات در این زمینه ناکافی میباشد. لذا در این تحقیق تلاش شده تا مباحث آکادمیک و دانشگاهی در سطح خدمات پس از فروش خودرو بکار گرفته شود.
-2 مرور ادبیات
پیچیدگی محیط و تعدد عوامل تاثیرگذار بر سازمانها، امروزه مدیران را بر آن داشته است تا از رویکرد برنامهریزی استراتژیک در جهت تدوین استراتژیها و تصمیمات عمده سازمان بهره گیرند. این رویکرد سازمانها را قادر میسازد تا با توجه به تواناییهای درونی و فرصتهای محیط، مناسبترین راه را برای رسیدن به اهداف بلندمدت خود شناسایی نمایند. امروزه مهمترین دغدغه اکثر سازمانها، تدوین و پیادهسازی استراتژیهایی است که موفقیت و بقای آنها را در شرایط متحول و پیچیده محیطی، تضمین نماید. برنامهریزی استراتژیک ابزاری در اختیار سازمانها میگذارد تا بتوانند تدوین و اجرای استراتژی را در وجوه مختلف سازمان دنبال کنند و بر عملکرد استراتژیک خود مدیریت داشته باشند - منوریان، . - 1394 دهدشتی مقدم و حمدانی - 1394 - بر این باورند که تحلیل SWOT یک ابزار مهم حمایتکننده برای تصمیمگیری میباشد وبه طور معمول ابزاری برای تحلیل سیستماتیک محیط داخلی و خارجی یک سازمان محسوب میشود که به وسیله شناسائی فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوت و ضعف، سازمانها توانستهاند استراتژی های خود را بر مبنای نقاط قوت خود تعیین کنند، نقاط ضعف خود را از بین برده، از فرصت ها بهرهبرداری کرده یا از آنها برای مقابله با تهدیدها استفاده نمایند به طوری که نقاط قوت و ضعف به وسیله ارزیابی عوامل داخلی سازمان و فرصتها و تهدیدها به وسیله ارزیابی عوامل خارجی شناسائی میگردند.
از طرفی منابع انسانی مهمترین رکن هر سازمان به شمار میرود. از این روی در تحقیق خود با استفاده از تحلیل SWOT به تدوین و رتبهبندی استراتژیهای منابع انسانی در شرکت فولاد اکسین اهواز برای بهبود عملکرد نیروی انسانی پرداختهاند. سیدی و همکاران - 1395 - در مطالعه خود چارچوبی برای تعیین ترکیب بهینه استراتژی با تشریح این مهم که سازمانها برای باقی ماندن در موقعیت رقابتی و پویای تجارت، به تحلیل صحیح از وضعیت درونی و محیطی خویش نیاز دارند تا بتوانند در موقعیتهای گوناگون، استراتژیهای مناسبی اتخاذ کنند، طراحی کردهاند. آنها معتقدند که SWOT یکی از ابزارهای پرکاربرد مدیریتی برای تحلیل برنامهریزی استراتژیک است که استراتژیها را بر اساس تحلیل عوامل داخلی و خارجی سازمان فرمولهبندی میکند. در نهایت با پیادهسازی چارچوب مفهومی پژوهش در یکی از شرکتهای نیروگاهی، ترکیب بهینه استراتژی سازمانها را تعیین نمودهاند.
در مطالعه بررسی استراتژیهای جایگزین برای توسعه صنعت توریست دریایی در اندونزی، به عوامل زیادی که روی توسعه صنعتتوریست دریایی در اندونزی تاْثیرگذار بوده، اشاره شده و اهم این عوامل در قالب ماتریسهایی از قبیل SWOT, QSPM,EFE,IFE مورد بررسی قرار گرفته است. مدل مورد استفاده در این تحقیق مدل دیوید میباشد. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق ده استراتژی برای توسعه صنعت توریست دریایی در اندونزی پیشنهاد گردید که مهمترین آنها عبارتنداز : - 1 توسعه حمایتهای دولتی جهت مدیریت و توسعه صنعت توریسم - 2 حمایت و افزایش تواناییهای موسسات محلی جهت مشارکت در توسعه صنعت توریسم - 3 فراهمسازی بلیطهای ورودی ارزان و همچنین ارائه خدمات مناسب در مقایسه با سایر رقباء . - Fadillah et al, 2012 - در پژوهش دیگر یک مدل برای اجرای عوامل استراتژیک به صورت کارآمد - قدرت، ضعف، فرصتها و تهدیدها - ، از طریق تجزیه و تحلیل SWOT برای صنایع بازیافت ضایعات ایران طراحی شده است. این مدل شامل چهار عامل، 14 فرعی و هشت استراتژی است. از آنجا که روش SWOT قادر به رتبهبندی عوامل و استراتژیها نیست، تکنیک MADM برای تعیین اولویت آنها استفاده شده است. وابستگی بین عوامل بر روی اولویت استراتژیها تاثیر میگذارد. بنابراین، روشهای AHP و ANP به طور جداگانه برای بررسی اینکه آیا وابستگی بین عوامل، اولویتهای استراتژیها را تغییر میدهد، به کار گرفته شده است که صنایع بازیافت ضایعات ایران، به عنوان یک تامینکننده عمده از ضایعات فولادی، شناسایی و اجرای استراتژی کارآمد برای استفاده از مقدار قابل توجهی از ضایعات فولاد نتیجهگیری شده است . - Shakoor shahabi et al, 2014 -
