بخشی از مقاله
چکیده
معماری پایدار، چه به عنوان خلق فضای انسانی و تنظیم رابطه انسان و محیط فیزیکی و چه به عنوان محصول این فرآیند، همواره با محیط پایدار درآمیخته و در چارچوبی کلی می توان از آن به خلق محیط پایدار انسان ساخت تعبیر کرد. با توجه به بحران زیست محیطی که حیات بر روی کرهزمین را تهدید میکند و نیز افزایش مصرف سوختهای فسیلی که باعث تشدید این بحران شده، لزوم استفاده از منابع انرژی پاک باید بیشتر مورد نظر طراحان ساختمان قرار گیرد.
یکی از ایده های موفق در این زمینه، ایده تأسیس پارکهای علم و فناوری است که هدف عمده آنها توسعه فناوری و ایجاد شرایط مناسب برای رشد و ظهور انواع نوآوریهای مبتنی بر فناوری است .پارک های علم و فناوری به عنوان واحدهای تحقیق و توسعه، می توانند خیلی از مشکلات موجود را از بین برده و به بهبود وضعیت و شرایط آن بپردازند. حال ایجاد پارک فناوری به عنوان فضایی نوین خود مستلزم رعایت اصول توسعه پایدار خواهد بود.
در این پژوهش ابتدا به جنبه های متفاوت در زمینه توسعه پایدار زیست محیطی پرداخته شده است، سپس با استفاده از تکنیک های معماری به ویژه نرم افزار .Ray man و تحلیل شاخص های پایداری محیطی در نمونه های موردی و با بهره گیری از انرژی های فعال و غیرفعال خورشیدی، معماری متناسب و همساز با اقلیم مورد بررسی قرار گرفت.
با توجه به نتایج پژوهش، تدابیر معماری از قبیل: بام سبز ،استفاده از گیاهان و آبنما، اجرای سایبان، روشنایی در جهات مختلف ساختمان ،گودال باغچه ،استفاده از پنل های خورشیدی مورد پیشنهاد است .در نهایت با طراحی پارک علم و فناوری و با رعایت اصول معماری پایدار میتوان تعاملی بین محیط زیست و انسان برقرار نمود.
.1 مقدمه
با وجود نگرانی های زیست محیطی در عصر حاضر، دیگر معماری پایدار یک گزینه نیست بلکه اجبار است. ضرورت معماری پایدار از یکسو و هم سویی معماری سنتی ایران با اهداف پایداری محور از سوی دیگر، معماران را بر آن داشته تا به جستجوی الگوهای پایداری بپردازند. اگرچه در عصر حاضر توسعه پایدار و معماری پایدار مباحثی جدید هستند اما × جستجوی عوامل پایداری در معماری سنتی ایران، وجود مختصات پایداری را در خمیره و جوهره این معماری تایید می کند ×
پایداری، استفاده مؤثر و بهینه از منابع شامل طبیعت، انسان و فناوری است؛ به نحوی که در عین تأمین نیازهای امروز بشر، متضمن برآورده شدن نیازهای آیندگان نیز باشد. واژه پایدار برای توصیف جهانی به کار میرود که در آن انسان و طبیعت بتوانند با در نظر گرفتن نیازهای حال و حقوق نسلهای آینده و با حفاظت از محیطزیست، بدون ایجاد آثار مخرب بر آن، ادامه حیات دهند. توسعه پایدار به معنی ارائه راهکارهایی در مقابل الگوهای فانی کالبدی اجتماعی واقتصادی است. ×
با توجه به هزینه های مصرف انرژی در داخل کشور، محدودیت منابع فسیلی، رشد بالای مصرف سالانه انرژی در ایران، عدم کارایی فنی و اقتصادی مصرف انرژی و مشکلات مرتبط با محیط زیست ناشی از مصرف غیرمنطقی و ناکارای سوخت، بهینه سازی مصرف انرژی در کشور تبدیل به یک ضرورت شده است. توسعه پایدار توسعه ای است انسان محور و بر پایه دانش. توسعه پایدار با استفاده صحیح و بهینه از تمامی منابع و امکانات موجود و انجام برنامه ریزی و داشتن بینشی بلندمدت، با تأکید بر برنامه های اجرایی واقع بینانه تحقق می یابد.
توسعه دانش عمومی و تخصصی بهینه سازی مصرف انرژی و همچنین استانداردسازی مصارف انرژی در بخشهای مختلف مصرف کننده از مهمترین روشهای کنترل مصرف انرژی و صیانت از سرمایه های ملی میباشد. در این مقاله علاوه بر ارزیابی مزایای اصول توسعه پایدار به جنبه های مختلف استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشید به منظور ارتقای امنیت و صرفه جویی مصرف انرژی در ساختمان پارک علم و فناوری پرداخته شده است. ×
.2 مبانی نظری تحقیق و تجارب تحقیق
-1-2 تعاریف و مفاهیم پایداری
پایداری در لغت به معنای مقاومت، تاب، ایستادگی، پافشاری، بادوام، دارای ثبات، ماندگار و در واقع آن چیزی است که می تواند در آینده تداوم داشته باشد . چیزی که ثابت و برقرار می ماند. این واژه بر شرایط یکنواخت و با ثبات دلالت دارد و بیانگر مجموعه ای از وضعیت ها است که در طول زمان تداوم داشته باشد. این واژه » امروزه به طور گسترده ای به منظور توصیف جهانی که در آن نظام های انسانی و طبیعی، توأماً بتوانند تا آینده ای دور ادامه حیات دهند، به کار گرفته میشود.× .>2
-2-2 توسعه پایدار ×
توسعه پایدار، توسعه ای است که نیازهای حال انسان را با توجه به توانایی نسل آینده، دریافت نماید و تأمین مستمر نیازها و رضایتمندی افراد را، همراه با افزایش کیفیت زندگی ،مد نظر قرار دهد. مفهوم توسعه پایدار را می توان استمراربخشی در رویکرد مفاهیم توسعه، دانست که در بستر منابع مالی، طبیعی و انسانی سعی دارد تا ضمن گسترش بهبود سطوح اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، توسعه پایدار انسانی را نیز ممکن گرداند.
-3-2 معماری پایدار
معماری پایدار یا معماری محیط زیستی به معماری حساس به مسائل پیچیده همزیستی طبیعت، انسان و مصنوعات اطلاق می شود. امروز هدف معماری محیط زیستی ایجاد تعادلی پایدار و سازمان یافته بین طبیعت، موجودات زنده و محیطی مصنوع است و در این راه کل فرآیند معماری، یعنی اندیشیدن و مطالعه، طراحی ساخت بهره برداری و تخریب ساختمان را در نظر می گیرد.
پس معماری پایدار یا معماری زیست محیطی برخلاف برداشت عمومی به استفاده از مصالح و تجهیزات مناسب در ساختمان محدود نمی شود. نگرش به معماری از دیدگاه زیست محیطی متفاوت با دیدگاه های معطوف به بحث های زیبایی شناسی و کاربردی رایج است و معمار موظف است در طراحی حتی مرحله نابودی طرح خود و بازگشت آن به چرخه طبیعت در نظر بگیرد × .>4@
-4-2 اصول پایداری
-1 استفاده از راه حل های طبیعت
-2 تطابق با محیط به جای تغییر محیط
-3 همزیستی محیط مصنوع با طبیعی
-4 وحدت در کل و خود مختاری در اجزا
-5 ذخیره انرژی غیرقابل تجدید
-6 بازیافت ساختمانها و مصالح ساختمانی
-7 احترام به بستر طرح
-8 بکارگیری همه اصول فوق همزمان با هم
-5-2 اهداف اصلی توسعه پایدار
هدف اصلی توسعه پایدار تأمین نیازهای اساسی بهبود ارتقاء سطح زندگی برای همه حفظ و اداره بهتر زیست بوم ها و آینده ای امن تر و سعادتمندتر ذکر شده است. لیکن موضوع این است که با تغییراتی که بشر در محیط و بستر طبیعی خود پدید آورده است به چنان مرحله بحرانی از تاریخ خود رسیده است که ادامه حیات سالم در کره زمین را مستلزم تجدید نظر در فرضیاتی قرار می دهند که مدلهای رایج برنامه ریزی و توسعه بر پایه آنها قرار گرفته اند.
