بخشی از مقاله
چکیده:
توجه به دستاوردهاي هر قوم با هدف شناخت گنجینه ي غنی فرهنگ بومی با گویش آن فرهنگ نیز ارتباط مستقیم برقرار می کند. زبان مشترك در میان یک قوم از عوامل مهم وحدت در تولید هنري و فرهنگی آن محدوده جغرافیایی است. جوراب بافی از جمله هنرهاي بومی و اصیل سرزمین گی لان است که توسط قوم تالش با ویژگی هاي خاص صورت می پذیرد.این هنر از دیر باز تاکنون در پیوند با آداب و رسوم، اعتقادها و باورهاي آنان و با حفظ میراث زبان تالشی نقشمایه هاي فراوانی را در دل خود جاي داده است. در این مقاله ضمن بررسی چگونگی تاثیر مستقیم فرهنگ و زبان مشترك و اصیل بر طرح و نقش به کار رفته در این هنر، با تاکید بر اصطلاح هاي تالشی که به صورت نقش هاي انتزاعی الهام گرفته ازطبیعت در جوراب ها به کار رفته است، به تاثیر و ماندگاري زبان مادري در آموزش و انتقال از طریق صنایع دستی نیز اشاره می گردد. حاصل پژوهش نشان می دهد که تاثیر میراث زبان تالشی بر خلق نقش هاي متنوع جوراب هاي ساخته شده در آن دیار آشکار است و کیفیت آن در طول زمان در قالب نام هاي متنوع طرح ها، تقریبا دست نخورده باقی مانده است. علاوه بر آن وحدت در به کار گیري نام هاي نقش ها با گویش تالشی در سراسر منطقه تالش نشین به وضوح دیده می شود.
پرسش پژوهش: میراث زبانی تالشی چگونه بر خلق نقش ها و طرح هاي جوراب ها تاثیر گذاشته است؟
فرضیه پژوهش: کیفیت زبان تالشی در طول زمان در قالب نام هاي متنوع طرح ها و نقش هاي جوراب هاي دستبافت منطقه تالش حفظ گردید.
مقدمه:
اهمیتی را که به حفظ زبان ایرانی داده شده است، از قرن چهار تاکنون با حضور شاعر توانایی همچون فردوسی که در شاهنامه اش فقط و فقط از واژگان پارسی استفاده نموده است، می توان دریافت نمود، از این رو بازتاب اندیشه ي هنرمند تالشی را نیز در آموزش هنر خود به فرزندش همچون جایگاه شاعر پارسی زبان نسبت به شاهنامه اش می توان فرض نمود. زبان گیلکی از دیرباز در فرهنگ مردم شمال ایران جایگاه ویژه اي داشته است و حتی برخی نقاط، مردم مازندران و گلستان نیز به زبان بومی خود گیلکی می گویند. اما زبان تالشی در میان گیلکان، خود ارزش و حکایتی دیگر دارد. نقشی که زبان تالشی در فرهنگ و هنر گیلان زمین ایفا می کند، قابل توجه است. از جمله حوزه هاي زبان تالشی که به گونه اي ملموس در آن تاثیر داشته، صنایع دستی و به ویژه جوراب بافی تالش است که کلمات و عبارت هاي خوش لحن آن هنوز در نام نقش ها و طرح هاي جوراب بافی تالش نشان و کاربرد دارد. تالش بزرگترین شهرو دومین شهرستان پر جمعیت استان گیلان به شمار می رود که داراي جنگل هاي انبوه و کوهستانهایی بسیار زیبا است. از این رو در پهنه ي استان گیلان با قومیت کهن و اصیل تالشان روبرو هستیم که در برخی از مواقع به علت مهاجرتشان به دیگر مناطق شهري و روستایی به نظر در کل استان با حضور مردم تالش مواجه هستیم.
پژوهش هاي باستان شناختی نشان می دهد که " آثار به دست آمده از گورهاي دیمی و زیر خاك هاي منطقه ي تالش و نواحی مجاور آن متعلق به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد است که نشانه هایی از تمدن باستانی ساکنان این منطقه در آن زمان می باشد،گنجینه ي گرانبهایی از یادمانهاي تاریخی شامل سکه هاي طلا و نقره ،مجسمه ها و گورستانهاي متعلق به دوران باستان به تالش غنایی از تمدن گذشته ي آن بخشیده است." - اصلاح عربانی، - 478 :1376 این پژوهش می کوشد، با عنایت به جایگاه زبان و فرهنگ تالش در میان گیلکان و تاثیر زبان آن بر فرهنگ و هنر مردم دیار دیلمان، تاثیر و ماندگاري آن را در اصطلاحات و نام هاي کاربردي هنر جوراب بافی تالش به ویژه طرح ها و نقش هاي آن مورد بررسی قرار دهد.
پیشینه ي تحقیق:
