بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری یکی از مفیدترین فعالیتهای بشر در دو حوزه اقتصاد و فرهنگ است. یکی از انگیزههای مهم جهانگردان برای سفر به کشورهای مختلف انگیزه های فرهنگی و کسب لذت از جذابیتهای شهری میباشد که مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است و سیاست مداران و زمامداران کشورها آن را در صدر برنامه های خود قرار دادهاند.
در این بین گردشگری شهری شهر اصفهان با جذابیتهای بالا، شهرت جهانی و اصیل و تنیده شدن آن با فرهنگ و هنرمردمان خطه شهر اصفهان، میتواند به عنوان جذابیتهای ویژه گردشگران مختلفی را به خود جذب نماید. در این میان شهرداری میتواند با برنامهریزی و ارائه راهکارهای اساسی زمینه جذب و توسعه گردشگری و استفاده از گردش مالی حاصل از این امر، در توسعه شهر و شهرستان استفاده نماید.
این پژوهش نیز بر اساس روشی تحلیلی-توصیفی و بهرهگیری از منابع موجود در زمینه توسعه گردشگری شهری در شهر اصفهان و نیز بررسی همه جانبهای که از روش تحلیل SWOT شده است به تعیین راهبردهای اساسی جهت توسعه گردشگری شهری در شهر اصفهان شده است.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پتانسیلها و محدودیتها بیانگر آن بودند که بهرهمندی از زیرساختها و زمینههای مناسب گردشگری شهری و سرمایه انسانی و اقبال مسئولین شهری شهر اصفهان با بهرهمند شدن از امتیاز وزنی 0/62 در جایگاه نخست نقاط قوت، نامناسب بودن تجهیزات اقامتی و رفاهی با امتیاز وزنی 0/46 در جایگاه نخست ضعفها، افزایش انگیزه سفر به شهر اصفهان بهره برداری از جذابیتهای شهری در بین گردشگران با امتیاز وزنی 0/54 بالاترین امتیاز وزنی را داشته و در مرتبه اول فرصتهای موجود و روند نبود تجهیزات و امکانات مناسب جهت جذب گردشگران شهری با امتیاز وزنی 0/54 در جایگاه نخست تهدیدها قرار دارد.
مهمترین راهبردهایی که در این زمینه می توان به کار گرفت عبارتند از ارائه خدمات زیر بنایی، تسهیلات رفاهی، بهداشتی در کلیه مراکز گردشگری شهری و سایتهای گردشگری از طرف مسئولین شهر و شهرستان به خصوص نیروهای شهرداری، استفاده بهینه از پتانسیلهای گردشگری شهری، تفکر مناسب عوامل شهرداری و نیروی انسانی در شهر اصفهان و تلاش در تقویت جذب گردشگران برای استفاده از جذابیتهای شهری به شهر اصفهان بیان نمود.
شهرداری می تواند با برنامه ریزی، ارائه خدمات مناسب تفریحی رفاهی و خدماتی، ارائه تبلیغات مناسب و نیز برگزاری تورهای گردشگری با بهره مندی از افراد خبره از منافع حاصل از توسعه گردشگری در توسعه شهر و منطقه استفاده نماید. البته راهکارهای دیگر نیز می باشند که در جای خود مورد بحث قرار گرفتند که در صورت عملی شدن میتواند به توسعه کارافرینی و افزایش درآمد در شهر اصفهان بیانجامد.
-1مقدمه
ظهور گردشگری سریع و پایدار در طول 50 سال گذشته یکی از پدیدههای قابل توجه زمان ما است . با توجه به شهریارش سازمان جهانی گردشگری تعداد ورودی گردشگران بین المللی از 200 ملیون نفر در سال 1980 به 922 ملیون نفر در سال 2008 رسیده است و نیز این سازمان پیش بینی کرده است این رقم به 1,6 بیلیون ورودی در سال 2020 برسد.
در عین حال بر اساس آمارها، سالانه حدود 3,5 میلیارد سفر در جهان انجام میشود که 700 ملیون آن بین کشوری و 800 ملیون مسافرت داخلی است. اهمیت اقتصادی این بخش در سال 2008 نشان داده که 9,6 درصد از محصولات ناخالص داخلی و 7,9 در صد از اشتغال جهانی را این بخش در جهان به خود اختصاص داده است . این مهم نشان دهنده آن است که این صنعت در اقتصاد جهانی و ملی بسیار با اهمیت بوده و ضرورت برنامهریزی در این امر بیش از پیش نمایان میگردد.
گردشگری یکی از مفیدترین فعالیتهای بشر در دو حوزه اقتصاد و فرهنگ است. توسعه گردشگری، به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون بیکاری بالا، محدویت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند از اهمیت فراوانی برخوردار است
جذابیت آثار مثبت گردشگری به ویژه در بعد اقتصادی آن به گونهای است که بسیاری از کشورهای جهان به خصوص کشورهای در حال توسعه را به خود جلب نموده است
از آنجا که گردشگری با محیط طبیعی و فعالیتهای اقتصادی اجتماعی رابطه متقابل دارد، میتواند آثار و پیامدهای مثبت و یا منفی در این زمینهها داشته باشد. به همین دلیل شناخت آثار و پیامدهای گردشگری در مرحله اول و مدیریت این اثرات در مرحله دوم میتواند پیامدهای مثبت گردشگری برای نواحی گردشگرپذیر را به حداکثر ممکن و پیامدهای منفی آن را به حداقل ممکن کاهش دهد
یکی از انگیزه های مهم جهانگردان برای سفر به کشورهای مختلف انگیزههای فرهنگی و کسب لذت به خصوص در زمینه جذابیتهای شهری است که مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است و سیاست مداران و زمامداران کشورها آن را در صدر برنامه های خود قرار دادهاند. فرهنگ قدرتی فوق العاده دارد. ما از فرهنگ دیگران برای مقاصد خودمان تغذیه میکنیم و امیدواریم فرهنگ ما هم برای آنها همین کار را انجام دهد؛ بازدید از یک محل فرهنگی اگر به خوبی پیش برود میتواند تجربهای نیرودهنده باشد این تجربه ظرفیت به همزدن آرامش ما را دارد و اگر این کار را بکندضرورتاً چیز بدی نیست.
گردشگری فرهنگی و شهری با رویکرد شناخت تاریخ کشورهای مختلف جهان در سایه برخورداری از امکانات گوناگون جاذبه های متنوع درصدد جلب جهانگردان از سایر نقاط جهان است و هر ساله تعداد بیشماری از مشتاقان برای دیدار یادمانهای تاریخی، کاخ موزه ها، مراکز فرهنگی و محصولات فرهنگی و شهری به سراسر جهان به ویژه به کشورها و سرزمین های تاریخی و هویتی سفر میکنند.
این جهانگردان علاوه بر انگیزه و اشتیاق برای دیدار مراکز تاریخی هر کشور انتظار دارند تا تمام شرایط برای ورود آنها به این سایت ها فراهم باشد تا هم منزلت آنها به عنوان یک گردشگر مورد توجه قرار گیرد و هم با گذشته یک کشور آشنا شوند. آنها میخواهند نیاز گردشگران توسط جامعه میزبان تامین شود و در عین حال با پرداخت هزینه های مختلف، خدمات اراده ارائه شده را ارج نهند
در این بین گردشگری شهری شهر اصفهان با کیفیت عالی و مناسب و تنیده شدن آن با فرهنگ و هنر، میتواند به عنوان یک محصول فرهنگی گردشگران مختلفی را برای مشاهده همچنین مطالعه پیشینه به خود جذب نماید. باید توجه داشت که گردشگری شهری چنانچه به خوبی مورد بررسی و واکاوی قرار بگیرد برای مسافرین و گردشگران توضیح داده شود، خود به عنوان بهترین شیوه تبلیغات و همچنین جذب گردشگر و مسافر و بازاری برای محصولات و انواع گردشگری شهری در سطح شهر خواهد بود و در واقع کیفیت بالای جذابیتها و امکانات رفاهی-تفریحی شهری شهر اصفهان یکی از فاکتورهای مناسب جلب توجه گردشگر و جلب بیشتر گردشگران شهری و افزایش درآمد حاصل از آن و توسعه شهر اصفهان میباشد.
-2روش تحقیق
این پژوهش نیز بر اساس روشی تحلیلی-توصیفی و بهرهگیری از منابع موجود در زمینه توسعه گردشگری شهری در شهر اصفهان و نیز بررسی همه جانبهای که از روش تحلیل SWOT استفاده شده است به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها اقدام شده و در ادامه بر اساس نظر کارشناسان و مصاحبه شوندگان وزن آن تعیین و در نهایت با ادغام مهمترین این نقاط، راهبردهای اساسی جهت توسعه گردشگری شهری در شهر اصفهان تعیین گردید.
جامعه آماری در بردارنده کلیه گردشگرانی میباشد که در طی یک هفته در روزهای تعطیلات نوروزی به صورت تصادفی در سطح شهر مشاهده گردیده که تعداد 300 بوده و بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه به 150 نفر تقلیل یافتند. پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن بر اساس نظرات کارشناسان دانشگاهی تایید شده و پایایی آن نیز در بخشهای مختلف، جذابیت، خدمات، زیرساختها و فرهنگ عمومی بر اساس فرمول کرونباخ به ترتیب 0/859، 0/79، 0/82 و 0/73 مورد اثبات واقع شد.
3محدوده مورد مطالعه و جذابیتهای ویژه گردشگری آن
اصفهان از جمله شهرهایی است که میتوان به جرأت آن را از میان شهرهای مهم دنیا، مستثنی و منحصر به فرد تلقی کرد و این ویژگی ناشی از آن است که کالبد شهر در مجموع یک واحد منسجم و ارزشمند تلقی میشود و حامل نکتهها و لمئههای تفکری و بینشی خاص است
به عبارت دیگر، در شهرهای مشهور ممکن است یک ساختمان یا یک مجموعه و یا آثار منفردی چنین مفهومی را دنبال کنند، حال آن که در اصفهان همه شهر چنین بار فلسفی را به دوش دارد. در مجموع باید گفت اصفهان نه تنها تبلوری از یک نوع جهانبینی است بلکه با داشتن دهها مناره، برج کبوتر، آثار تاریخی و مذهبی مانند کلیسا، مسجد، بازار و عمارت و باغ از نظر تنوع مکانی از بینظیرترین شهرهای موجود محسوب میشود
همچنین ویژگیهای جمعیتی اصفهان، امکان برنامهریزی توسعه را ایجاد نموده و وجود برخی امکانات زیرساختی زمینه توسعه گردشگری را فراهم میآورد؛ این در حالی است که اصفهان از دیرباز پذیرای گردشگران بوده و امکانات مناسبی را به آنها عرضه کرده است؛ لیکن امروزه هر یک از این امکانات، گرفتار پارهای کاستیهاست که موجب شده تا این شهر نتواند متناسب با جایگاه تاریخی و جاذبههای فراوانش گردشگران را به سوی خود جلب کند
به هر حال سالیانه تعداد زیادی گردشگر وارد اصفهان شده و از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس آن دیدن مینمایند. جدول - - 1 تعداد گردشگران بازدیدکننده از برخی بناهای تاریخی و موزههای مهم شهر اصفهان در سال 1390 را نمایش میدهد.
