بخشی از مقاله
چکیده
جهانی شدن روندي است که طی قرن ها اتفاق افتاده ، اما در دهه هاي گذشته شتاب بیشتري پیدا کرده است . اگر ما بپذیریم که یکی از عناصر کلیدي براي لذت و رضایت از محیط زندگی، قدرت اقتصادي است . باید بپذیریم که تغییرات اقتصاد جهانی بر زندگی مردم و رفاهشان تاثیر گذار است و از طرفی فرهنگ هاي مختلف در این میان تاثیر پذیر و تاثیر گذارند.
جهانی شدن ، شهر هاي جهانی و تاثیر این شهر ها بر فرهنگ و حتی استفاده از خدمات شهري موضوعی براي طراحی مطلوب تر و هدایت بهتر این فرهنگ ها است . شهرهاي جهانی نقش مهمی در تصمیمات جهانی برعهده داذند و از این رهگذر تصمیمات آنهابرخورد با فرهنگ هاي متنوع باعث شکل گیري نوع خاصی از عملکرد چه به لحاظ کالبدي و چه به لحاظ فعالیت هاي اجتماعی می شود . سعی شده است در این مقاله به بررسی پدیده جهانی شدن و میزان تاثیر عوامل ایجاد شهرهاي جهانی در فرهنگ شهري وداشتن رویکرد مثبت و ایجاد شهرهاي پویا با مشارکت اجتماعی شهروندان از طریق بها دادن به فعالیت ها و طرز تفکر آنها پرداخته شود.
-1مقدمه
سال هاي پایانی سده بیستم و ماه هاي آغازین هزاره سوم میلادي با بحث هاي داغ و مناقشه برانگیز درباره جهانی شدن همراه بوده است. جهانی شدن یا محلی بودن از مسائل مهمی است که جهان پیش رو در حال تجربه و گذار از آن است . جهانی شدن ، اشتراك در منافع جهانی ، رقابت با قدرتمندترین دولت ها و اقتصادها است و محلی بودن یعنی محدود کردن قدرت و اقتصاد در مرزهاي سیاسی و معنوي است .
به هر حال آن چیزي که پیش روست ، حرکت به سوي جهانی شدن است. ممکن است حرکت یا اجتماعی محلی در گوشه اي از جهان پیامد هاي بزرگی بر جاي بگذارد . اما در این میان شهرهایی با نام شهر جهانی به وجود آمده اند که به دلیل پویایی و تحرك ارتباطات اهمیت زیادي پیدا می کنند . گستره و دامنه ارتباط جهانی بیشتر شده و تنوع اقتصادي ، فرهنگی، اجتماعی و ... را به دنبال دارد .
جهانی شدن عملاً در شهر نمود پیدا می کند . فرآیند جهانی شدن باعث تغییر در شهر می شود . جهانی شدن و اثرات اقتصادي ، تاثیر زیادي روي اجتماع و فرهنگ در شهر می شوند . فرهنگ هاي مختلف دو تاثیر مهم بر شهر می گذارند . از طرفی اقوام مختلف و فرهنگ هاي مختلف می توانند محیط شهري را غنی کنند و از طرفی هم باعث تعارض بین افراد و افراد با محیط می شوند . هر فرد با توجه به گذشته و آینده پیش رو و فرهنگ پرورش یافته در آن از فضاي شهري استفاده مخصوص به خود را دارد . گاهی در تعامل با فرهنگ پذیرفته شده جامعه و گاهی در تضاد با آن و گاهی موازي با آن پیش می رود . یافتن الگوهاي مصرف و فرصت هاي تحرك اجتماعی و تاثیر گذار فرهنگی بر استفاده از فضاي شهري از مسائلی است که این پژوهش سعی بر یافتن آن است .
-2طرح مساله
جهانی شدن پدیده اي رو به رشد است و با وجود اینترنت و حمل و نقل آسان ، شبکه هاي تلویزیونی و ...
شهر از مفهوم سنتی و ارتباط با آن تنها با سفر و آن هم به ندرت تبدیل شده است به شهرهایی که در سرتاسر دنیا روزانه میلیونها مسافر و مهاجر می پذیرند ، تبادل هاي بزرگ اقتصادي انجام می شوند و حتی سیاست هایی که در بعضی شهرها اعمال می شوند در کل جهان تاثیر گذار و شاید چند ساعت بعد روند زیست را در در جایی و قاره اي دیگر دگرگون کند اقتصادي شدن فرهنگ و جریان جهان گیر فرهنگ مصرفی الگوهاي هویت یابی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
فرآیند جهانی شدن فرهنگی در حالی که همه مرزهاي فرهنگی را تخریب می کند و نهادها و عناصر سنتی هویت بخش را به چالش می طلبد مصرف رابه منبع هویت و انفکاك اجتماعی تبدیل می کند. البته این تاثیر جهانی شدن در کار ویژه هویت سازي فرهنگ هم به واسطه فشردگی زمان و فضا و فضامند شدن زندگی اجتماعی امکان پذیر می شود. . شهرهاي جهانی قابلیت بالایی دارند و با وجود اقوام و ملل متفاوت، فرهنگ هاي متفاوت ایجاد و از بین می روند و در این بین فضاي شهري در ایجاد و فنا بی تاثیر نیست .
فرهنگ در بین اقوام گوناگون تعریف خاص خود را دارد و ممکن است در دو فرهنگ مختلف تضاد بین یک عنصر واحد باشد . حال که شهر جهانی مطرح است و جهان به سوي دهکده شدن پیش می رود ، این فرهنگ ها چگونه بر یکدیگر تاثیر می گذارند و چطور از بین میروند . به این موضوع به این جهت پرداخته می شود که گذار فرهنگی در جامعه به سمت و سوي ایجاد فرهنگ واحد می رود با اندکی تفاوت .
چگونگی حفظ این اندك تفاوت ها و در عین حال کنار آمده با فرهنگ جهان این موضوع را مهم می کند . از طرفی هر فرهنگی به نوعی از امکانات شهري و فضاي شهري استفاده و گاهی چیزي را بی اثر و گاهی آن چیز را در حد نماد مطرح می کند . حال که ایران نیز به سوي توسعه پایدار قدم بر می دارد و در صدد رسیدن به جامعه اي است که در سطح جهان مطرح باشد ، استفاده از قابلیت فرهنگ و از بین نرفتن سنت ها در مواجه با جهانی شدن ، شهر جهانی و فضاهاي شهرهاي جهانی از لزوم پرداختن به مسئله می باشد .
-3مفهوم جهانی شدن
جهانی شدن از جمله مفاهیم و اصطلاحات پر کاربرد در حوزههاي مختلف دانشگاهی، حرفهاي، سیاسی و اجتماعی در دهههاي اخیر است. تأثیرات تعیین کننده فرایندهاي جهانی شدن و حمایتهاي کشورهاي غربی و اندیشههاي نئولیبرالیستی از این فرایندها سبب توجه این محافل به جهانی شدن و موضعگیريهاي موافق و مخالف بسیاري در عرصههاي مختلف زندگی بشر نسبت به این پدیده شد. قرار گرفتن ماهیت و تأثیرات جهانی شدن در حوزه مطالعات علوم اجتماعی نیز منجر به تنوع نگرشها و تعاریف درباره آن منجر شد. از این رهگذر تعاریف و برداشتها بسیار مختلف و متنوعی از مفهوم جهانی شدن وجود دارد که اتکا به تعریفی واحد که جامع و مانع باشد را دشوار ساخته است.
جهانی شدن عبارت است از فرایند فشردگی زمان و مکان که به واسطه آن مردم دنیا کم و بیش به صورتی آگاهانه در جامعه جهانی واحد ادغام می شوند . به عبارتی دیگر ، جهانی شدن معطوف به فرآیندي است که در جریان آن فرد و جامعه درگستره ي جهانی باهم پیوند می خورند
برخی محققین در تبیین این پدیده بر تغییرات در اقتصاد جهانی نظیر از هم پاشیدگی رژیم پولی » برتون وودز« در اوایل دهه 1970، افزایش اهمیت شرکت هاي فراملی، مقررات زدایی از سرمایه هاي پولی، آزادسازي جریان تجارت و سرمایه گذاري، توسعه وسیع سرمایه گذاري مستقیم خارجی، توسعه شدید فن آوري هاي ارتباطات و اطلاعات و کاهش هزینه و زمان در حمل و نقل و ارتباطات راه دور تمرکز می کنند .برخی دیگر، جهانی شدن را با انواعی از تهدیدات و تغییرات در اشکال تثبیت شده قدرت دولت هاي ملی مرتبط می دانند .گروهی نیز بر ظهور اشکال جدید هویت جمعی ، جابجایی و تفرق سیاسی توجه دارند
