بخشی از مقاله
چکیده
توسعه شهری به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست و به تبع آن ساخت و ساز، در عین حالیکه باعث افزایش رفاه گردیده لکن در پاره ای موارد مسایلی را بوجود آورده است. این روند باعث شده تا برای ایجاد توازن زیست محیطی، نگرش جدیدی در امر توسعه به وجود آید؛ که امروزه به نام توسعه پایدار شناخته می شود. از این رو هدف اصلی مقاله، ارایه و نشان دادن ارتباط معماری با توسعه شهری و توسعه پایدار شهری جهت دست یابی به معماری پایدار و شهر پایدار است. روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی بوده و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، دید و عملیات میدانی، مفاهیم و موارد در ارتباط با معماری را مورد بررسی و به تحلیل آن جهت دست یابی به پایداری در معماری می پردازد.
براساس نتایج حاصل از بررسی و تحلیل یافته های تحقیق، مشخص شد که معماران نیز همسو با سایر دست اندرکاران در پی یافتن راه کارهای جدیدی برای تأمین زندگی مطلوب انسان بوده اند. بدیهی است که معماری و سیمای شهر، فضاهای طراحی شده ای است که توسط معماران شکل گرفته است و با توجه به حساسیت کاری معماران، لازم است جهت ایجاد و داشتن معماری پایدار به مفاهیم پایداری، توسعه شهری، توسعه پایدار و کاربرد آن توجه و از آن استفاده شود و در معماری و طراحی ساختمان و سیمای شهری جهت بقا و سازش، شرایط اکولوژیکی و محیطی مدنظر قرار گیرد.
مقدمه
اصطلاح پایداری - sustainable - برای نخستین بار در سال 1986 توسط کمیته جهانی گسترش محیط زیست تحت عنوان رویارویی با نیازهای عصر حاضر بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده برای مقابله با نیازهایشان مطرح شد و هر روز بر ابعاد و دامنه آن افزوده می شود تا استراتژیهای مناسب پیش روی جهانیان قرار گیرد. در جهان و ایران، معماران نیز همسو با سایر دست اندرکاران در پی یافتن راهکارهای جدیدی برای تأمین زندگی مطلوب انسان بوده اند که نتیجه آن توجه به انرژیهای طبیعی و استفاده از محیط زیست در معماری شد. بدیهی است که زندگی، کار، تفریح، استراحت و ... همه، فعالیت هایی می باشند که در فضاهای طراحی شده توسط معماران صورت پذیرفته و از آنجا که نقاط ضعف و قوت یک ساختمان بر زیست بوم جهان تاثیر مستقیم خواهد داشت،
وظیفه ای بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می باشد؛ و با توجه به کاربرد مفاهیم پایداری و توسعه پایدار در معماری، مبحثی به نام »معماری پایدار« را آغاز نموده اند؛ و ساخت و ساز پایدار این چنین تعریف شده است: مدیریت یک محیط پاک و سالم براساس بهرهبرداری مؤثر از منابع طبیعی و اصول اکولوژیکی که در اینجا هدف از طراحی ساختمانهای پایدار کاهش آسیب آن بر روی محیط و منابع انرژی و طبیعت است، که شامل قوانین زیر میباشد:
- 1 کاهش مصرف منابع غیر قابل تجدید
- 2 توسعه محیط طبیعی -3 حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت در صنعت ساختمان سازی
تکنیکهای ساختمانسازی در یک پهنه وسیع در جهت تأمین کیفیت یکپارچه از نظر اقتصادی، اجتماعی و محیطی می کوشند. از این رو استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و کاهش مصرف انرژی کمک نموده - محافظت انرژی - و باعث بهبود کیفیت محیطی میشود. - - www.buildsustainably.org بنابراین به طور خلاصه، ساختمان پایدار در شهرهای ایران را میتوان این چنین تعریف نمود: ساختمانی که بیشترین سازگاری و هماهنگی با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیعتر با سایر شهرها در منطقه و جهان دارد.
بیان مساله و ضرورت تحقیق
توسعه در شهرها به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست شهری و به تبع آن ساخت و ساز که جزو صنایع بزرگ در استخدام نیروی انسانی - صدها هزار کارگران ساختمان و فنون مربوطه - ، باعث از بین بردن زمینهای کشاورزی، فرسایش خاک و آلوده کننده محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم است و بر بحران انرژی دامن می زند. بحرانی که در اواسط دهه 1965 با افزایش میزان آلودگی محیط زیست هشداری به جهانیان محسوب شد، سبب تشکیل گروههای طرفدار محیط زیست که از حامیان محیط زیست در جهان بودند گردید و مفهوم گسترده ای تحت عنوان پایداری را پی گیری نمود.
تاریخ معماری ایرانی نشان میدهد که دستیابی به آرامش و روحیه ایرانی و فرهنگ اصیل از جمله دغدغههای معماران ایرانی بوده است. امروز در دنیای ماشینی و صنعتی که انسانها در میان دغدغههای مختلف خود در جستجوی آرامش و آسایشی برای خود هستند، دعوت کردن طبیعت به داخل خانهها شاید تنها راه ممکن و سهل برای دستیابی به این آرامش باشد. شاید اگر امروز معماران و مسئولان متولی در این حوزه به اصل پایداری در معماری و ارتقای کیفیت زندگی شهری توجه داشته باشند در آیندهای نه چندان دور شاهد یک شهر پایدار با حفظ نمادهای اصیل ایرانی می باشیم.
اهداف
از آنجاییکه یکی از مهمترین اهداف توسعه پایدار، حفظ طبیعت و اصلاح نگاه به آن است و تجلی توسعه پایدار در حوزه محیط ساخته شده، معماری پایدار نامیده می شود؛ هدف اصلی مقاله، ارایه و نشان دادن ارتباط معماری با توسعه شهری و توسعه پایدار شهری جهت دست یابی به معماری پایدار و شهر پایدار است. از سوی دیگر؛ ارایه ی راهبرد های معماری-اجرایی مناسب با استفاده از شرایط اکولوژیکی به منظور توسعه ی متعادل شهرها؛ شناخت موارد و عوامل موثر و مرتبط با معماری پایدار؛ یاری و کمک به مدیریت شهر جهت برنامه ریزی معماری متناسب با وضع موجود و آینده ی شهر از اهداف فرعی مقاله می باشند.
فرضیه و پرسش تحقیق
در این مقاله با توجه به عنوان مقاله، اهداف، اهمیت و ضرورت انجام آن و تبیین مساله، پرسش و فرضیه زیر مورد بررسی و آزمون قرار می گیرند:
معماری شهری با استفاده از شرایط محیطی و اکولوژیکی به معماری پایدار تبدیل می شود آیا معماری پایدار باید منطبق بر شرایط محیطی و اکولوژیکی باشد؟
