بخشی از مقاله
چکیده
امروزه یکی از مسائل جدیدی که در زمینه برنامه ریزی شهری مطرح می باشد ایده شهر خلاق می باشد شهر خلاق مکانی است که باعث رشد و شکوفایی استعداد نهفته افرادشده و جایی برای پیشرفت می باشد به گونه ای دیگرجایی که مرمان خلاق دارد این امر باعث رشد و رونق اقتصادی شهر شده واین عامل در کنار سایر عوامل تاثیر گذار دیگر امکان پذیر می باشد و برای ایجاد شهر خلاق باید زمینه و زیر ساخت های لازم و کافی و وجود مدیریت یکپارچه در تمامی زمینه ها داشته باشد هدف از این نوع از پژوهش بررسی انواع رویکرهای موجود در شهر خلاق از لحاظ اجتماعی،اقصادی، و فرهنگی صنایع خلاق می باشد و روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی می باشد وگردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد و در پایان یافته ها نشان می دهد که هر چه یک شهر از لحاظ رویکردهای ذکر شده فعال باشد باعث ایجاد شهر خلاق و پیشرفت مردمان آن شهرشده و باعث تلاش مردمان برای دستیابی به بهترین فناوری ها برای آبادتر شدن شهرشان می گردد که همه این موارد گفته شده به همت طبقه خلاق فرهنگی باز می گردد تا باخلق ایده های نو در جهت ایجاد محیط نوآورحرکت کنند.
مقدمه
ایده »شهر خلاق« که از دهه 1980 به بعد ظهور کرد، تلاشی برای بازسازی شهر در سطح جهانی بود - رفیعیان و شعبانی ، . - 21 :1394 در سه دهه اخیر با ورود به عرصه پسامدرنیسم،شهر بستر مناسبی برای فعالیت شرکت های فراملیتی و سازمان های جهانی و در نهایت صنایع خلاق گردید . به عبارتی این بار شهر ،نه محلی برای مبادله کالاهای کشاورزی و یا محلی برای استقرار کالاهای کارخانجات صنعتی، بلکه سرمایه انسانی شهر، پایه ای برای تولید بوده و مهمتر از آن ، سرمایه خلاق ،در پیشرو بودن شهرهای جهان در امر تولید ، نقش آفرین گشت .
امروزه با توجه به رشد جهانی شدن،فرسایش فعالیت های رقابتی سنتی در شهرها و افول توسعه برپایه صنعت، فرهنگ و خلاقیت به عنوان راه حلی نو برای توسعه در قالب شهرهای خلاق،احیاء شهر به کمک فرهنگ - نظیر پایتخت های فرهنگی اروپا - و صنایع خلاق پیشنهاد می شود. در این میان حرکت به سوی اقتصاد خلاق و در نهایت کسب جایگاه شهر خلاق می تواند فرصت بسیار مهمی را در تعاملات شهری بهویژه در عرصه فراملی برای هر مکان شهری مهیا سازدقورچی ،. - 66 :1391 بیشتر ادبیاتی که در زمینه شهرهای خلاق و نوآور به نگارش در آمده اند ، تنها به نقش خلاقیت در رشد و شکل دهی به شهر نپرداخته اند ، بلکه بیشتر بر این تأکید دارند که با حذف محدودیت ها و موانع - فیزیکی ، اجتماعی، فرهنگی و ... - از شهرها ، خلاقیت تبدیل به نیروی محرکه رشد و توسعهی اقتصادی شهرها،مناطق و ملت ها خواهد شد.
از طرفی مسأله ی خلاقیت و نوآوری ، در ادبیات توسعه ، امروزه در زمینه های مختلفی طرح و بررسی می گردد. در توسعه ی دانایی محور به طور کلی و در جامعه و اقتصاد دانایی به طور خاص خلاقیت،نوآوری و تولید معنای جدید از جایگاه ویژه ای برخوردار است. با کمی تسامح می توان ظهور شهرهای دانایی ،جامعه دانایی و اقتصاددانایی را مترادف با ظهور شهرهای خلاق دانست. به بیانی دیگر ، شهرهای خلاق مکان اصلی رشد جامعه و اقتصاد دانایی و به طور کلی تولیددانش هستند. از جمله سرمایه ها و دارایی های جامعه دانایی مردم به عنوان حاملان دانش ضمنی یا عبارت دیگر سرمایه های انسانی و خلاق هستند.
بنابراین حرکت به سمت جامعه دانایی، حرکت به سمت شکل گیری شهرهای خلاق در تولید دانش نیز به حساب می آید - ربانی خوراسگانی و همکاران، . - 1390:160فرض ایده فوق براین استوار است که باید شرایطی را برای تفکر وعمل مردم ساکن شهر فراهم کرد تا بتوانند با قدرت خلاقه خود در حل مسائل و معضلات شهر ی مشارکت داشته باشند. این فعالیت، طیف وسیعی از مسائل مانند تولید ثروت تا بهبود فضای بصری و مشخص کردن مسائل اجتماعی را در بر می گیرد . خلاقیت از هر منبعی می تواند ناشی شود؛ افرادی همچون بازرگانان، کارگردان، دانشمندان، مهندسان،مدیران عمومی،هنرمندان و ....می توانند با ابتکار و نوآوری زمیته ای را برای پرورش خلاقیت ایجاد کنند.
مفاهیم نظری پژوهش شهر خلاق
شهرهای خلاق - Creative cities - ، شهرهایی هستند که قادرند راه حل هایی جدیدی برای مشکلات روز مرشان ارائه دهند - ربانی خوراسگانی و همکاران، . - 161 :1390ایده شهر خلاق مبحثی جدید و مورد توجه در حوزه مطالعات شهری و به ویژه مدیریت شهری بوده و بر بهتر شدن محیط زندگی و ارتقای کیفیت زندگی به واسطه تفکرات نو شهروندان تأکید دارد. این ایده برای مدیران ،برنامه ریزان و شهر سازان باعث گسترش افق دید و تحلیل راهکار در مواجهه با مسائل شهر می شود و به تنوع علایق و عقاید در پهنه شهر احترام می گذارد.
همچنین ایجاد شهرهای خلاق باعث رونق و شکوفایی حیات شهری می گردد که این خود سطح مناسبات یک شهر را در پیوند با سایر شهر ها در مقیاس ملی و فراملی گسترش می دهد - رحیمی و همکاران، . - 7 :1392 شهر های خلاق نقش اساسی در رشد و توسعه هر شهری خواهند داشت و وجود زیر ساخت های فرهنگی و اقتصادی، رهبری و نقش افراد خلاق و نوآور از جمله امکانات زیرساختی جهت رونق و توسعه پایدار شهری می باشد - یوسفی و همکاران، . - 1 :1393 شهر خلاق شهری است که به دلیل اهمیت زیبا شناختی و توانایی آن برای پرورش قوه ادارک و ارتباطات مورد احترام است، جایی که تنوع فرهنگی غنیمت شمرده شده و بیان خلاقیت در تمام اشکال آن مورد تشویق قرار می گیرد ، مردم می توانند در زندگی روزمره خود از فعالیتهای خلاقانه لذت ببرند.
هنر به عنوان یکی از ضرورت های آموزشی مطرح است و خلاقیت به عنوان یک مهارت ارزشمند در عصر اطلاعات به رسمیت شناخته می شود و هنر نه تنها به دلیل نقش مهمش در اقتصاد بلکه به دلیل منافع معنوی، فکری و اجتماعی خود باارزش محسوب می شود - داکسبری،1389؛. - 76در رویکردهای نوین به شهر، شهر خلاق ، به عنوان یک روش راهبردی در عرصه تفکر برنامه ریزی و اجرای طرح های شهری مطرح شده است.
با توجه به تغییرات بسیار عمیقی که در محیط شهر در حال وقوع است. خلاقیت مسئولین، صاحبان مشاغل و ساکنین شهر، یک عامل حیاتی در حل بسیاری از مسائل شهر به شمار می رود. همچنین این رویکرد به چگونگی ورود خلاقانه شهروندان به عرصه های مخلف مواجهه با مسائل مرتبط با شهر می پردازد - خان سفید،. - 92 :1391به طور خلاصه برای خلاقیت و نوآوری در شهرها ،فرآیندهای برنامه ریزی باید از اصول زیر پیروی کنند:
در هر شهر یا جامعه ای در تاریخ خود ،توسعه، سرمایه انسانی و دارایی ها ،چالش ها ، آرمان ها و فرصت ها منحصر به فرد باشد.
اجرایی کردن ایده ها و استراتژی ها در یک شهر، هنر است که بر اساس دانش و استعدادهای مناطق ، حساسیت به پیچیدگی اکوسیستم فرهنگی یک جامعه و زمینه های گسترده تر فعالیت ها انجام می گیرند.
توسعه شهر باید ریشه در اصالت و هنر عمومی جامعه داشته باشد.
نوآوری های پایدار در شهر باید با مشارکت جامعه و مالکیت مشترک فرآیندها و نتایج همراه باشند.
پروژه های کوچک کوچک که در طول زمان پایدار هستند، بسیار مختلف می باشند ، تغییر تدریجی هوشمندانه اعمال شده می تواند به نوآوریی قابل توجه منجر شود.
راهبرد شهر خلاق
راهبرد شهر خلاق همکاری و بر هم کنش در درون ارکان سیستم مدیریت شهری برای پرورش نوآوری در تمام اجزای سیاست ها،برنامه ها و خدمات است؛ به طوری که ایده های فنی ، فرهنگی و هنری اجازه رشد و نمو دارند و با دیدگاه های بسته مورد هجوم قرار نمی گیرند. راهبرد شهر خلاق ، ایفای نقش رهبری در بین تمام اجزای سیستم شهری است و طوری جهت گیری شده تا در پیدا کردن روش های کارآمد برای ایجاد یک محیط همکاری و بر هم کنشی و دعوت از شهروندان برای مشارکت در فعالیت های فرهنگی مناسب باشد.
اقتصاد خلاق
انتشار کتاب هاوکینز در سال 2001 م. تحت عنوان "اقتصاد خلاق" مردم چگونه از ایده ها پول در می آورند "نقش بسزایی در گسترش مفهوم اقتصاد خلّاق داشت . در مفهوم اقتصاد خلّاق جان هاوکینز ایده، های جدید بیشتر از عوامل سنّتی مثل پول یا زیرساخت های فیزیکی اهمیت دارند و در واقع گرداننده اقتصاد جدید ، همین عنصر است. کارکنان خلّاق و صنایع خلاق در موفقیت اقتصادی نقش مهمی دارند.
