بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی وپیمایشی با هدف کاربردی می باشد . جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خانوارهای ساکن در دهستان استرآباد شهرستان علیآبادکتول میباشد. تعداد حجم نمونه معادل 180 نفر براساس فرمول آماری کوکران به روش نمونه گیری منظم یا سیستماتی انتخاب شده اند.
پایایی ابراز تحقیق پس از انجام پیش آزمون از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که برابر با 0/89 بدست آمده است. این پژوهش، با هدف بررسی تأثیر گردشگری بر بهرهگیری از خدمات ساکنین بومی به انجام رسید و در آن نقش گردشگری به عنوان تسریع بخش به این روند مورد تایید قرار گرفت. نتایج آزمون کای اسکوئر، فریدمن و فای/کرامر نقش مثبت و تاثیر گذار این صنعت مهم را تایید کرد. میان افزایش شمار گردشگران، رونق گردشگری و بهبود ارائه خدمات رابطه معنادار وجود دارد.
-1 مقدمه
امروزه به رغم اینکه قرن بیستم به پایان رسیده، توسعه روستایی هنوز با مسائل و چالش های متعددی مواجه است، زیرا راهبردهای گذشته در زمینه توسعه روستایی موفقیت آمیز نبوده است. یکی از این راهبردها که اخیراً با تأکید بیشتری در اغلب کشورها به اجرا درآمده، توسعه گردشگری در نواحی روستایی است - افتخاری و مهدوی،. - 84:1384 گردشگری روستایی به کلیه فعالیت ها و خدماتی گفته می شود که مردم و دولتها برای تفریح، استراحت و جذب گردشگران و نیز گردشگران در نواحی روستایی انجام میدهند
در سالهای اخیر، توجه به نیازهای گردشگران وپاسخگویی به خواستههای آنان، در بخش خدمات، یکی از اصلیترین و ضروریترین وظایف و یا اهداف هر مقصد گردشگری شده است. از آنجا که بیش از نیمی از تولید ناخالص اغلب کشورهای جهان از بخش خدمات حاصل میشود و به دلیل ویژگیهای خاص این بخش نظیرارتباط مستقیم با گردشگران، لذا توجه به بخش خدمات اهمیت بسیاری دارد
علیرغم گذشت زمان طولانی از طرح موضوع کیفیت خدمات و شیوه¬های سنجش و ارزیابی آن، نه تنها توجه به این موضوع مهم کاهش نیافته، بلکه به دلیل اهمیت فزاینده خدمات در اقتصاد کشورها نقش آن بیش از پیش اهمیت یافته است
کیفیت خدمات به طور قابل توجهی به مسائل بازاریابی در حوزه تمایز خدمات و جایگاهیابی بلند مدت در بازار برای سازمانها و مقاصد گردشگری یا کشورها، کمک میکند تا بهترین روشهای خدماتی را برای برداشتهای مطلوب مشتری با هم ادغام کنند. هرچند، تحقیقات پیشین ارتباط مستقیم بین کیفیت خدمات گردشگری و وفاداری به مقصد گردشگری را مورد بررسی قرار داده اند، اما تقرباًی هیچ تلاشی برای تحقیق در مورد اثر میانجی تصویر ذهنی از مقصد گردشگری بر چنین ارتباطی، اختصاص نیافته است
بسیاری از برنامهریزان اجتماعی اقتصادی، گردشگری را روشی مطمئن با چشماندازی بسیار، روشن برای توسعه روستاها به ویژه محروم ترین آنها معرفی کردند
محیط مناسب، یکی از شاخصها و ملاکهای اساسی در انتخاب مقصدهای گردشگران می باشد که از طریق شاخص¬هایی قابل تبیین است. به همین جهت، موضوع مهمی که امروزه در برنامهریزی برای نواحی روستایی بسیار اهمیت دارد، ارتقاء کیفیت محیط گردشگری در چهارچوب اهداف توسعه پایدار است که در مقیاس کلان، از طریق توسعه خدمات، تسهیلات و زیرساختهای مناسب و مدیریت آنها به منظور پاسخگویی به نیازهای گردشگران، ضرورت فراوان دارد
لذا در برنامهریزی برای نواحی روستایی با توان گردشگری نیز باید اهدافی نظیر توسعه پایدار روستایی و حفاظت از محیط طبیعی و افزایش کیفیت محیطی مورد توجه واقع شود. زیرا توجه به این موارد از یک سو زمینهساز نگهداشت جمعیت روستایی بوده و از سوی دیگر به جذب گردشگر در مقصدهای روستایی کمک میکند. علاوه بر این، اصلاح ضوابط مرتبط با نواحی گردشگری با هدف ارتقاء کیفیت محیط گردشگری، بهبود شبکه رفت و آمد، بهبود کیفیت های طراحانه روستاها، نظیر اصلاح نمای ساختمانی، کاهش آلودگیها، به خصوص آلودگی آب و خاک، حفظ پوشش گیاهی و حیات جانوری و همچنین اصلاح ضوابط مربوط به بازدید از اماکن و مکانهای جذاب با تدوین سیاستها و خطمشیهای مدبرانه و هماهنگ با مقتضیات زمان، زمینههای بهبود گردشگری و توسعه گردشگری را برای مقاصد روستایی فراهم میسازد.
زیرا تقویت زیرساختها، حفظ چشماندازها و محیط زیست و بازسازی کالبدی منجر به بهبود چهره ظاهری و تصویر روستا از دید گردشگران شده و تقویت کیفیت محیطی برای جذب گردشگری را شکل میدهد. بنابراین، در خصوص کیفیت محیطی، توجه به عواملی که به عنوان جاذبههای گردشگری برای گردشگران جلب توجه میکند اهمیت مییابد
روستاهای فرهنگی و طبیعی و اقلیمی ایران با دارا بودن شرایط متنوع آب وهوایی و جاذبه چنین گسترش آداب و رسوم محلی، این توانمندی را دارد تا با شناسایی و ارزیابی جایگاه گردشگری و شناسایی نقاط قوت و ضعف توسعه گردشگری روستایی، فرصتهایی را از دل تهدیدهای موجود فراهم آورند تا موجب توسعه روستایی پایدار و بهره¬مند شدن نسلهای امروز و آینده از معیشت پایدار و پتانسیلهای موجود در ساختار اقتصادی و اقلیمی واجتماعی شود
زرافشانی و همکاران - - 1392 در تحقیقی با عنوان "بررسی اثرات گردشگری در ارتقا شاخصهای اقتصادی – اجتماعی نواحی روستایی ریجاب در استان کرمانشاه" دریافتند که توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه دارای چهار پیامد عمده میباشد. این پیامدها عبارتند از درآمدزایی، ایجاد مشکلات زیست محیطی، توسعه فرهنگی و کاهش سرمایه اجتماعی.
نتایج پژوهش مدهوشی و ناصرپور - - 1382 تعدد مراکز تصمیم گیری، ضعف بازاریابی، ضعف امکانات زیربنایی و خدمات گردشگری و نبود فرهنگ پذیرش گردشگر را از جمله موانع صنعت گردشگری در استان لرستان بر شمرده است.
نتایج تحقیق تقدیسی و عنبرانی - - 1386 نشان داد که اگر یک منطقه از لحاظ جاذبه پربار، ولی از لحاظ امکانات رفاهی مورد توجه قرار نگیرد در ارتباط با پذیرش گردشگر با شکست رو به رو می-شود. لی و یانبین - - 2012 در مطالعه خود دریافتند که توریسم و بازارهای روستایی با ارتباطات متقابل و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از هم، برای خود فرصت هایی به دست آورده اند، به طوری که به صورت کلیتی ارگانیک در سطح اقتصاد ملی و محلی عمل می کنند. به طور کلی گردشگری جایگاه ویژه ای در توسعه مناطق جغرافیایی دارد و در بسیاری از ممالک در حال توسعه به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال و توسعه زیرساخت ها مد نظر است. هنگامی که ابعاد و زمینههای مرتبط با گردشگری به خوبی شناخته گردد، به طور یقین در جهت توسعه¬ی واقعی مناطق جغرافیایی گامهای علمی و اجرایی مطلوبتری برداشته خواهد شد
گردشگری روستایی با توجه به ظرفیتهای طبیعی و فرهنگی موجود در روستاها، میتواند نقش مهمی در تجدید حیات روستاها، حفاظت از میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی و در نهایت توسعهی پایدار روستایی داشته باشد
منطقه ییلاقی و طبیعت زیبای نواحی روستایی استرآباد در شهرستان علی آباد کتول طبیعت بسیار زیبا و پتانسیلها و جاذبههای گردشگری فراوانی را به وجود آورده است که این منطقه را مستعد گردشگری و فعالیتهای گردشگری میکند و این خود میتواند بسترساز ایجاد خدمات زیر بنایی برای جذب گردشگر و دلگرمی ساکنین روستایی برای وابستگی هر چه بیشتر به محل زندگی خود را به وجود آورد. هدف از این پژوهش به دنبال پاسخ دادن به این سوال که آیا گردشگری در روستاها میتواند به افزایش خدمات منجر شود.
-2 مواد و روشها
شهرستان علیآباد در محدوده 54 درجه و 40/7 دقیقه تا 55 درجه و 8/9 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 36/2 دقیقه و تا 37 درجه و 5/2 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. محدوده جغرافیایی فوق 1163 کیلومتر مربع وسعت داشته که تمامی وسعت شهرستان را در برمیگیرد این منطقه تا پیش از سال 1358 شمسی بر اساس تقسیمات کشوری یکی از بخشهای گرگان بوده است. اما در سال یاد شده با تائید شورای انقلاب اسلامی به شهرستان تبدیل شد. در حال حاضر این شهرستان دارای دو بخش و چهار دهستان و چهار شهر میباشد - سازمان مدیریت وبرنامه ریزی استان،. - 1393 بخش کمالان شامل دو دهستان به نام استرآباد و شیرنگ میباشد. موقعیت جغرافیایی منطقه در شکل - 1 - نشان داده شده است.
