بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری در دنیای امروز یکی از بخشهای مهم فعالیتهای اقتصادی محسوب می گردد. این فعالیت مهم اقتصادی از دیدگاههای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. در این میان گردشگری روستایی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. بعضی آن رابه عنوان بخشی از بازار گردشگری می شناسند و عده ای نیز آن را سیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می کنند.
این در حالی است که گردشگری روستایی می تواند موجب رشد اقتصادی و تنوع فعالیت ها از یک سوی و ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای ساکنان روستایی با جذب مازاد نیروی انسانی از دیگر سوی گردد و یکی از فرصت های توسعه همه جانبه روستایی محسوب شود.
هدف از این تحقیق بررسی اثرات گردشگری روستایی در توسعه روستایی و توسعه روستایی پایداراست. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله کتابخانه ای و میدانی با تاکید بر ابزار پرسشنامه و مصاحبه است.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی و کمی بوده و از روش های آماری از قبیل آزمون t تک نمونه ای و رگرسیون استفاده گردیده است. یافته های تحقیق حاکی ازآن است که دراین دهستان گردشگری روستایی در بعد کالبدی تاثیر بیشتری نسبت به سایر ابعاد دارد.
-1 مقدمه
مناطق روستایی با چالش های متعددی مثل فقر، اشتغال، بهداشت، امنیت غذایی و مسائل زیستمحیطی مواجهاندو در شرایطی که قرن بیستم به پایان رسیده است، هنوز توسعه روستایی با مسائل و چالشهای متعددی مواجه است، زیرا که راهبردهای گذشته در زمینه توسعه روستایی موفقیت آمیز نبوده و نتوانسته است مسائل را حل کند این مسأله باعث شده است که در سالهای اخیر بار دیگر توسعه روستایی مورد توجه قرارگرفته و نظریه پردازان، برنامه ریزان و مجریان حکومتی در صدد برآیند تا با ارائه راهکارها و استراتژیهای جدید، از معضلات و مسائلی که این نواحی گریبانگیر آن میباشند بکاهند، یکی از راهبرد های مطرح شده گردشگری روستایی است که امروزه می تواند نقش مهمی در متنوع سازی اقتصاد جوامع روستایی ایفا کند و زمینه ساز ایجاد فرصت های جدیدی در نواحی روستایی از جمله ایجاد اشتغال سودآور در بخش های غیرکشاورزی، افزایش درآمد روستاییان و کاهش تفاوت های درآمدی بین روستاییان و شهرنشینان، کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها و کم کردن از مشکلات و مسائل شهرهای بزرگ شود
مهمترین واصلی ترین جاذبه گردشگری روستایی به طور سنتی عرصه روستا ست،به عبارتی برای جلب گردشگر به سوی محیط های روستایی و نگه داشتن آنها در روستا، باید انواع جاذبه ها برای آسایش و سرگرمی آنها مهیا شود وبه آنان امکان داده شود تا ضمن هزینه کردن در اقتصاد محلی و روستا مشارکت کنند
امروزه گردشگری به عنوان یکی از صنایع از بخش های اقتصادی با رشد بسیار بالا در جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه است
همچنین یکی از استراتژی های ویژه توسعه روستایی برای ورود ارز و ایجاد شغل و حمایت از رشد همه جانبه می باشد
بنابرین گردشگری نه تنها به عنوان یک ابزار بالقوه برای تغییر این وضعیت بلکه یکی از عناصر جدایی ناپذیر راهبرد توسعه روستایی مطرح است و به عنوان یک راهبرد توانمند و دارای مزیت نسبی و پاک میتواند جریانات اقتصادی از جمله کارآفرینی و اشتغال و سرمایه گذاری و جمعیت را به سوی روستاها و نقاط طبیعی بکشاند
رونق گردشگری در مناطق روستایی با آثار مختلف خود میتواند تغییراتی را در سطح جامعه روستایی از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، و زیرساختی و زیست محیطی ایجاد کند که عاملی برای تشویق و انگیزه برای گسترش و انواع کارآفرینی در روستا باشد
کشور ایران جاذبههای فراوانی دارد. وجود جاذبههای بسیار در ایران موجب شده است که آن را جهانی در یک مرز بنامند.این ویژگی به همراه افزایش جمعیت در شهرها و وجود مناطق بکر و مستعدگردشگری در نواحی روستایی موجب فزونی گرفتن تقاضا در بخش گردشگری روستایی شده است
بنابراین گردشگری روستایی در کشورهایی نظیر ایران که جمعیت زیادی در مناطق روستایی زندگی می کنند به عنوان یکی از مهمترین شاخص های توسعه پایدار تلقی میشود - حنیفی، - 4:1391 و از آنجا که عاملی برای حفظ روابط مهاجران روستایی ساکن در شهرها با زادگاه خود است، و با توجه به اینکه مهاجران امکانات و توانمندهای زیادی برای توسعه دارند، فرصت بسیار خوبی برای روستاها بوده و می تواند نقش اساسی در توسعه نواحی روستایی کشور داشته باشد
دهستان محمود آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان شاهین دژ واقع در استان آذربایجان غربی میباشد. که طی سالهای اخیر به دلیل برخوداری از جاذبههای فرهنگی، تاریخی، طبیعی - غارها و درههای سرسبز و غیره - با گسترش گردشگری روستایی مواجه شده است. به همین جهت ورود گردشگران به این دهستان نیز اثرات مختلفی در توسعه روستایی این منطقه داشته است. بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی گردشگری و تاثیر آن بر توسعه روستایی در زمینههای کالبدی، اجتماعی -فرهنگی، زیست محیطی و اقتصادی می باشد.
-2 مبانی نظری
گردشگری - توریسم - واژهای است فرانسوی از ریشه تور گرفته شده است.گردشگری در نیمه دوم قرن18میلادی با گسترش شهرنشینی ،ارتقای وسایل حمل ونقل وبه ویژه گسترش خطوط راه آهن، تغییرات اجتماعی و افزایش طبقه میانی اجتماع، اوقات فراغت بیشتر و... توسعه یافت
از گردشگری تعاریف متعددی شده است که دراین پژوهش این تعریف مدنظر بوده است:فرایندها، فعالیتها و پیامدهای ناشی از ارتباطات وتعامل بین گردشگران،فروشندگان و دولت میزبان، جوامع میزبان و محیط های اطراف که درگیر شده اند
یکی از منابعی که امروزه توجه برنامه ریزان در امر گردشگری را بیش از پیش به خودجلب کرده روستاهاست .جهان روستایی بطور کلی یک بخش بسیار ارزشمند از میراث ماست و معماری بومی ویژه و منحصر به فرد یک منطقه هویت سرزمین خود را به خوبی حمایت و منعکس میکند
”دراگونی، - 18:2008برخورداری از عوامل و جاذبه های فرهنگی واجتماعی وطبیعی توان بسیار مساعدی را برای جذب گردشگران دور و نزدیک فراهم می کند
گردشگری در نواحی روستایی یک پدیده جدیدی نیست به عنوان یک مسئله ای که از انقلاب صنعتی با مفاهیم بازگشت به زادگاه - به عنوان یک نوع گردشگری که به وسیله ساکنان شهری که اصالتا از نواحی روستایی بودند تجربه شد وتعطیلاتشان را در شهرکهای خود می گذراندند فهمیده شد - وجود داشته است
از آن جا که گردشگری روستایی می تواند به مثابه فعالیت فراگیر جهانی، و دیگری به عنوان تاکید بر توسعه سیاست های منطقه ای و محلی شناخته شود، بر این اساس تعریفی عام و حاصل از اجماع حوزه اندیشیدگی از گردشگری روستایی وجود ندارد.کنفرانس جهانی گردشگری روستایی - Rural tourism conference,2006 - را شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات وخدمات رفاهی در نواحی روستایی می داند که امکان بهره مندی از منابع طبیعی و جاذبه های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی - کار در مزرعه و کشاورزی - فراهم می آورد.
همچنین، گردشگری روستایی را می توان نوعی مسافرت دور از خانه به مکانهای خارج از شهرکهای اصلی و کنار ساحل تعریف کرد
گردشگری روستایی آن نوع از گردشگری است که مقصد آن خارج از محدوده شهرها میباشد و عرفآ قلمرو روستایی تعریف می-شود. بنابراین گردش در محدودههای پیرامونی شهرها و عرصههای روستایی در این تعریف قرار میگیرند
گردشگری روستایی در ابعاد گسترده ای یک پدیده داخلی بایک ماهیت مختلف و متمایز در سرتاسر کشورها وقاره ها می باشد
گردشگری روستایی با آثار مختلف خود میتواند تغییراتی را در سطح جامعه روستایی از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، و زیرساختی و زیست محیطی ایجاد کند که عاملی برای تشویق و انگیزه برای گسترش و انواع کارآفرینی در روستا باشد
گردشگری روستایی با ایجاد تحرک اقتصادی عاملی در تجدید حیات مناطق روستایی و یک توجیه وعاملی راهگشا در بهبود خدمات عمومی و زیربنایی و حمل ونقل مناطق روستایی است و به حفظ جمعیت وانگیزه های ماندن به دلیل افزایش جاذبه های اقتصادی وعمرانی کمک می نماید
به طورکلی می توان گفت گردشگری از جمله گردشگری روستای به علت ماهیت چند بعدی ، بطور بالقوه تمام سیمای جامعه و مکانهای مرتبط بافعالیتهای گردشگری را در بر می گیرد
