بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
شناسایی نقاط حادثه خیز راههای درون شهری مطالعه موردی شهر قزوین
کلید واژه : ایمنی تصادف، نقاط حادله خیز.
1- مقدمه
مهمترین گام در بهبود سطح ایمنی راه شناسایی محلهایی که نیاز ضروری به اصلاحات ایمنی دارند، اولویت بندی این نقاط از نظر اهمیت و ضرورت و اتخاذ اقدامات اصلاحی برای بالا بردن سطح ایمنی ترافیک راه می باشد. می توان نواحی خطرناک شبکه معابر را طوری تعیین نمود که اصلاحات ایمنی بتواند امکان و شدت تصادفات در چنین نقاطی را کاهش دهد. این روشها با تاثیر بر رفتار رانندگان، سرعت ترافیک و انتخاب مسیر و ... باعث افزایش ایمنی می گردند. از دیدگاه علمی و فنی اصولا تصادف به موقعیتی اطلاق می شود که عوامل بسیاری از جمله عامل انسانی، عامل وسیله نقلیه و عامل راه جمع شوند. بدین ترتیب جمع بسیاری از عوامل مختلف در شرایط خاص موجب تصادف می شود که با تغییر و توسعه عوامل محیطی و فیزیکی و یا با تغییر و بهبود رفتار راننده، نوع و شکل آن تا حدود قابل توجهی تغییر می کند [1]. تصادف نتیجه رفتار راننده است که به درستی با تقاضای محیط راه یا با ویژگیهای وسیله نقلیه یا با هر دو هماهنگ نشده است. تقاضای محیط راه به دلیل عواملی چون نرخ جریان ترافیک، ویژگیهای هندسی راه و نوع راه تغییر میکند. رانندگان معمولا سطح عملکرد خود با تقاضای ܢܚܝܼܚܝ̈ܟ راه وفق می دهند. یک تصادف وقتی رخ میدهد که سطح عملکرد راننده برای مواجه شدن با تقاضای محیط راه کافی نباشد. در بیشتر مواقع توانایی های راننده بیشتر از تقاضای عملکرد است. نقاط سیاه نقاط دارای اوج تقاضای عملکرد هستند. اصلاحات در شبکه راه تقاضای عملکرد بر راننده را کاهش میدهد که باعث افزایش حاشیه ایمنی بین سطح عملکرد راننده و تقاضای عملکرد محیط راه می شود و احتمال تصادف را کاهش می دهد [2].
گرچه کلیه تصادفات ناشی از خصوصیات ناقص معابر نیستند، با این حال تمرکز تصادفات در یک نقطه خاص نشان دهنده ضعف و نقص در آن مکان میباشد. مطالعه جزئیات تصادفات میتوان چنیر 9 برردهها و ارزیابی آنها اقدام به أصلاحات لازم جهت کاهش تعداد l 9 مکانهایی شناسایی کرده شدت تصادفات نمود. به دلیل محدود بودن بودجه و زمان برای کاهش تصادفات، ضروری است که تمرکز بیشتر روی مناطقی صورت پذیرد که بتوان با صرف کمترین هزینه بیشترین کاهش در تصادفات را به وجود آورد. یک برنامه مطالعاتی منظم تصادفات در حد زیادی نقایص موجود را برای کاهش تعداد و شدت تصادفات بهبود میبخشد.
2- تعریف مسأله و اهداف تحقیق
بیشک مهمترین هدف عمومی هر سیستم حمل و نقل و ترافیک سالم شهری کاهش تعداد تصادفات به ویژه تصادفات جرحی و فوتی است. تجزیه و تحلیل تصادفات یکی از ابزارهای غیر قابل چشم پوشی در تحقق این هدف می باشد.
هدف از شناسایی نقاط حادثهخیز مشخص نمودن محلی هایی است که تصادفات ترافیکی در آنها به کرات رخ میدهد و بتوان با اقدامات اصلاحی از مشکلات آنها کاست. نقاط حادثهخیز کیفیت خدمت راه را به شدت کاهش می دهند و نسبت تعداد تصادفات در آنها به کل تصادفات بالا است. بنابراین شناسایی این محلی ها، تجزیه و تحلیل علت حادثهخیزی و ارائه اقدامات اصلاحی روشی اقتصادی و موثر برای بهبود شرایط ایمنی ترافیک راه است، به خصوص با ఎ929 کمبود بودجه.
هدف از انجام این پژوهش بررسی نتایج و مقایسه روشهای مختلف شناسایی نقاط حادثهخیز و بیان نقاط قوت و ضعف آن ها میباشد. از این رو 55 تقاطع شهر قزوین با استفاده از روشهای مختلف رتبهبندی شدهاند و نقاط حادثه خیز مشخص شده است.
3- شناسایی نقاط حادثه خیز
با استفاده از روشهای مختلف نقاطی که واقعا حادثهخیز هستند و اصلاح در آنها باعث افزایش قابل توجهی در سطح ایمنی راههای درون شهری می شود، تعیین شوند. از این رو روشهای بسیاری برای شناسایی و اولویتبندی نقاط حادثهخیز استفاده شده است. از جمله این روش ها میتوان روش تعداد تصادف، روش نرخ تصادف، روش کنترل کیفیت، روش نرخ بحرانی و روش های شدت تصادف را نام برد. هرکدام از این روشها ممکن است شرایطی را در نظر نگیرند (از جمله حجم ترافیک، شرایط راه، شدت تصادف و ...) و در نتیجه دقت نتایج کاهش یابد. هنگامی که بخش های راه و یا تقاطع ها از نظر شرایط ترافیکی و راه بسیار متفاوت باشند، نتایج حاصل از روشهایی چون تعداد تصادف و نرخ تصادف دقت کافی ندارند. از این رو استفاده از روشی که عوامل موثر بر تصادف و شدت تصادف را در شناسایی نقاط حادثهخیز منظور می کند می تواند دقت شناسایی را افزایش دهد.
ثر ادامه برای مقایسه روشهای مختلف و بررسی صحنهت نتایج آنها .3 چند روش معمول برای شناسایی نقاط حادثهخیز شهر قزوین استفاده شده است.
1-3 روش تعداد تصادف
در روش تعداد تصادف، نقاط بر اساس تعداد کل تصادفشان به صورت نزولی رتبهبندی می شوند. نقاطی که تعداد تصادف در آنها بیشتر از تعداد تصادف بحرانی باشد حادثهخیز محسوب می شوند.
می توان تعداد تصادف بحرانی ( F) را دو برابر تعداد متوسط تصادف در یک گروه در نظر گرفت یا از رابطه زیر استفاده کرد [3]|:
و F متوسط تصادف در یک گروه و SF انحراف معیار " تعداد تصادفات کل محل های یک گروه باشد.
با استفاده از این روش نقاط 3، 4، 15، 39 9 و 8 که تعداد تصادفاتشات بیشتر از تعداد تصادف بحرانی می باشد به عنوان نقاط حادثهخیز شناخته می شوند.
2-3 روش نرخ تصادف در این روش ابتدا نرخ تصادف در تقاطعها و نرخ تصادفات کل شبکه به ترتیب با استفاده از رابطه های (2) و (3) محاسبه می شود. نقاطی که نرخ تصادف در آنها بیشتر از نرخ بحرانی (دو برابر نرخ تصادفات کل شبکه) باشد به عنوان نقاط حادثه خیز مشخص می شوند [4]
نرخ تصادف نقاط 9 47، 3، 4 و 37 بیشتر از نرخ بحرانی است، در نتیجه به عنوان نقاط حادثهخیز مشخص می شوند. مشاهده می شود که تقاطع 9 که در روش تعداد تصادف دارای رتبه پنجم بود، در این روش رتبه اول با نرخ بالای تصادف (19/31) میباشد. این نرخ بالای تصادف به دلیل حجم خیلی کم ترافیک عبوری از این تقاطع نسبت به سایر تقاطع ها میباشد.
3- 3روش تعداد - نرخ " در این روش که ترکیبی از دو روش قبل می باشد، نقاطی که هر دو شاخص تعداد تصادف و نرخ تصادفشان از مقادیر بحرانی بیشتر باشند به عنوان نقاط حادثهخیز محسوب میشوند. با توجه به نتایج حاصل از دو روش قبلی، نقاط 3، 4 و 9 حادثهخیز می باشند
. 3- 4 - روش بازه اطمینان" در این روش مقدار بحرانی با اضافه کردن میانگین تعداد یا نرخ به ضریبی از انحراف معیار تعداد یا نرخ تصادف بدست می آید. محلی که تعداد یا نرخ تصادف آن بیشتر از تعداد یا نرخ بحرانی باشد حادثهخیز به حساب می آید. محل i حادثه خیز است اگر:
C تعداد یا نرخ تصادف محل AU ،i میانگین تعداد یا نرخ تصادف محلهای مشابه، O انحراف معیار می باشد. مقدار k از تابع توزیع نرمال بدست می آید. مقدار k برای سطح اطمینان 95٪، 1/645 می باشد آ5].
تعداد تصادف بحرانی:
نرخ تصادف بحرانی:
