بخشی از مقاله
چکیده
تشنه کامی شهرهای ایرانی امروز به هویت یکی ازواقعیت های محسوسی است که با گسترش تکنولوژی ودرپی ورودمدرنیته به ایران بروزکرده است.دراین میان میادین شهری به عنوان مهم ترین ظرف فضایی زندگی جمعی درفضای بازشهرها،نقش بسیار والایی در جذب مردم وحضور انها ونیزارتقای کیفیت حضورانسانی در شهرهاداشته اند.
این مباحث رادرتبیین رابطه میان میدان،المان سنتی وهویت شهرایرانی بیان کرده واصول حاکم درشکل گیری میادین باالمان سنتی راموردبررسی قرارداده است.این مقاله باروشی مبتنی بر تحلیل وسپس استقراءاستنتاج ها بربنیان تعریف میدان ،تعریف المان سنتی وشناخت هویت شهرایرانی بیان شده است وگفتنی می باشد ارائه وگزینش این مطالب به نحوی است که به راه کارهای تجویزی دراین موضوع نزدیک می باشد.
مقدمه:
میدان یا فضای عمومی شهر و محله از همان آغاز ، از عهد باستان گرفته تا به امروز ، نقش جمع کردن خانه ها یا عناصر شهری و محله ای را داشته است . در واقع گردآمدن حول یک فضاست که میدان را شکل می دهد .میدان های شهری از دیرباز یکی از اجزای اصلی فرهنگی و اجتماعی شهرها و از ارکان اساسی شکل گیری و تکامل شهرهای ایران بوده اند.
شهرهای با سابقه تاریخی، دارای میدانهای معروفی هستند که جزئی از خاطرات مردم و هویت تاریخی این شهرها به شمار میروند. میدان ارگ، سبزه میدان، میدان مشق و میدان توپخانه در تهران، میدان نقش جهان، میدان عتیق یا کهنه اصفهان، میدان گنجعلی خان کرمان، میدان امیر چخماق و میدان شاه طهماسب یزد و بسیاری دیگر، همگی نشان از اهمیت این فضای شهری در گذشته داشته است.
ساختار و طراحی میدانهاوالمانها بگونه ای بود که احساس آرامشی را برای بیننده به ارمغان می آورد. این احساس آرامش با استفاده از ابزار مختلفی ایجاد می شد؛ بهعنوان نمونه آب و نور در طراحی معماری ایران از گذشته بسیار دور جایگاه خاصی را بهخود اختصاص داده است که در ایجاد یک آرامش روحی و روانی در میادین شهری از آن بهره برده می شد. ایجاد فضای سبز، مکان یابی مناسب بازار، اماکنی با استفاده عمومی، فضاهای ورزشی، اماکن مذهبی و همچنین فضاهای تفریحی همه و همه ابزارهایی بودند برای ایجاد یک میدان شهری پویا. ارتباط درون و برون میدان، ایجاد جذابیت و انگیزه برای حضور مردم، سهولت تردد ترافیک عبوری و پیاده، طراحی انعطاف پذیر، مدیریت صحیح و ایجاد تصویر ذهنی و هویت با المان های سنتی وگویای تاریخ وهویت شهر، اصولی بودند که در طراحی میدان های شهر بزرگ مدنظر قرار می گرفتند.
در بسیاری از میدان ها، چمن، فواره، یادمان و تندیسهایی به منظور زیباسازی ساخته و نهاده میشود.در این مقاله به بررسی این یادمان وتندیس ها که در واقع همان المان یا مونومان است میپردازیم وقابلیتهاوتنگناهای بکار گیری المانهای سنتی در میادین شهری امروز رابررسی می کنیم .
اهمیت مسئله:
بد قوارگی و بی نظمی و اشفتگی چنان بر میادین شهرهای ما سایه افکنده که نیازی به جستجو برای کشف این وضعیت نیست بلکه بر اثر قرار گرفتن در هر یک از میادین شهرهای امروزی به استثنای چند مورد خاص می توان این موضوع را به وضوح درک کرد.مواردی چون کوچک یا بزرگ بودن بیش از حد میدان - فقط مکانی برای عبور ماشین ها -عدم دارا بودن منظر و سیمای مطلوب -عدم استفاده از المان مناسب وبه یاد ماندنی و ساختمان های مناسب اطراف میدان و داشتن نقشی فراتر از ارتباط.میادینی را که واقعا بتوان گفت میادین شهری هستند مثل میادین قدیم الان نمی توان درشهرها یافت و اگر هم بوده در اثر طراحی نامناسب میدان والمان های مدرن ونامناسب با بافت وسیمای شهر موقعیت خود را از دست داده وانچه سبب جذابیت شهر و خاطره برانگیزی ان می شود همان میادین شهری ان هستندومهمتر از ان المان قرارگرفته در میانه میدان که همواره در ذهن وخاطر میماند.
در این تحقیق قابلیتها وتنگناهای بکارگیری المان سنتی در میادین امرزی را به عنوان نمونه مطالعه موردی انتخاب می کنم و با توجه به اصول اساسی میادین شهری به نقد ان می پردازم.انچه که به شهر هویت میدهد وابسته به برداشت ساکنان ان از محیط و فضاهای شهری ان است.پس مفهوم معنا و هویت با زندگی در شهرارتباط دارد.در این تحقیق سعی شده است مواردی را که با این مسئله در ارتباط هستندبیان شود و سعی به بهبود این وضعیت شود.
اهداف تحقیق:
- 1 شناخت تاثیر بکارگیری المانهای سنتی درمیادین شهرهای امروزی ایران
- 2 ارایه راهکارهای اصولی و منطقی به متولیان وسیاست گذاران اجرایی در حوزه مدیریت وطراحی شهری بمنظور ساماندهی امر طراحی فضاهای شهری وحفظ سنتها وتاریخ کشور عزیزمان ایران اسلامی.......
تعریف میدان:
گونه ای از فضاهای شهری ومکانی برای حادث شدن تمرکزهای عملکردی ومعنایی وبروز تعاملات اجتماعی ونیز ترکیب انهاست .دراین گونه از فضای شهری ،عرصه بر مسیر ودرنگ بر حرکت غلبه دارد.تعریف اجزای میدان به تدقیق تعریف این فضامی انجامد.اجزای اصلی ومعمول درموردمیدان میانه،جداره وکناره هستند.
اجزای اصلی تشکیل دهنده میدان:
میانه:اصلی ترین جزمیدان است که با بودن ان معنای میدان ممکن میشود .میانه حتی بدون جداره وکناره نیز توان تعریف میدان را داردوظرفیت درون وفضای عمده میدان است که به کمک مفاهیم،وقوع عملکردهاوذهنیت هایا به وسیله عناصرفیزیکی در مرکز یا پیرامون قابل تعریف است.المان ،تندیس ،فواره و...در این قسمت از میدان قرار میگیرد .
جداره:پیرامون ومحیط میدان است که میدان را از دیگر فضاها متمایز می کند.جداره ارایش وانتظامی از چند صفحه است واز طریق ان ورود از بیرون به میدان یا از درون میدان به ابنیه واطراف میسر می شود،جداره تمهیدی برای ایجاد محصوریت در میدان است.
کناره:اولین لایه فضایی مرتبط با جداره میدان است که معمولا کاربری هایی را در مجاورت جداره تعریف می کندوشامل فضاهای ورودی است که نفوذ بدان را میسر می کند .به لحاظ مراتب ،گاه قلمروان بوسیله ورودی ها فیلتر میشود.
مونومان - المان - چیست ؟
مونومان درلغت به معنای بنا - ابنیه - است کاربرد این واژه برای معرفی فضایست که در ذهن ماندگار است .
هر گونه طراحی مصنوع در رابطه با مسائل شهری که مبانی سه بعدی وتجسمی را به وجود آورد مونومان است.
هر نوع ارتباطات تاریخی یاد واره ای که بتواند وجوح مختلف را بیان کند مونومان است. مانند بناهای یاد واره ای, نمادها و تندیس ها,المان های شهری.
مونومانتال - المان سنتی - :
گونه های از مونومان است ,که در ایران باستان ومعماری سمبلیک ارزش داشته است.
مونومان تال در تعریف حرفه ای بنای منفرد است و به هیچ بنای نمی چسبد و چهار نما دارد.
مونومان تال در تعریف عامیانه ,اجتماعی,تاریخی بنای عظیم وبه خاطر ماندنی وشاخص است.
