بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری یکی از عمده ترین نیروهای شکل دهنده به جهان امروز و یکی از مهم ترین و پویا ترین فعالیت های جهان است که توسعه آن در شهرها در گرو بررسی و شناخت مطلوب جنبه های مختلف شهری ازجمله عوامل اقتصاد،اجتماعی- فرهنگی و جغرافیایی شهرها می باشد؟ شهر کلاردشت در استان مازندران از جمله مناطق شهری است که بدلیل وجود جاذبه های فراوان طبیعی، فرهنگی و تاریخی خواستگاه بسیاری از گردشگران در سطح منطقه می باشد. که به علت عدم برنامه ریزی صحیح ناشی از فقر اطلاعات پایه ای شهر نتوانسته به جایگاه واقعی خود در جذب گردشگر دست یابد.
در این راستا، این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی، مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدید ها با استفاده از مدل راهبردی SWOT و پرسشگری از 26 مدیر و 28 نفر از اساتید دانشگاهی و جامعه علمی آشنا به برنامه ریزی شهری، گردشگری و محیط زیست شهر کلاردشت - بعنوان جامعه هدف - و شهر چالوس - بعنوان مرکزیت شهرستان - به بررسی و ارزیابی پتانسیل ها و قابلیتهای جاذبه های توریستی شهرکلاردشت به گونه ای علمی ، همراه با رعایت مسایل زیست محیطی و پس از آن به ارائه راهکارهایی برای توسعه پایدارشهری پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحلیل پرسشنامه ها نشان داده است که شهر مورد مطالعه از پتانسیل های بالای گردشگری برخوردار می باشد و ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری غرب استان را دارا می باشد.
-1مقدمه
با این تعاریف می توان به جرات ادعا نمود که گردشگری و اقتصاد گردشگری یک از اصلی ترین ارکان اقتصادی - تجاری جهان است. به نحوی که بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار و موجب تحرک اقتصادی حاشیه ای و پیشرفت توسعه از طریق ایجاد شغل و درآمد برای جوامعه یاد می کنند ؟ گردشگری در سال های اخیر به یکی از پردآمدترین بخش های اقتصادی تبدیل شده است و هر کس به نحوی سعی می کند از این بازار به بهترین شکل بهره ببرد.
امروزه بر همگان ثابت شده است که توسعه گردشگری می توانند سبب ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، رفاه و بهبود معیشتی مردم و در نهایت منجر به پیشرفت و توسعه شهری و منطقه ای شود، به شرطی که با برنامه ریزی مناسب انجام شده، جنبه های منفی و احیاناٌ مخرب آن پیشگیری و کنترل شده و جنبه های مثبت آن تقویت گردد. - سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور،،1385ُ - علاوه بر جنبه های اقتصادی آن و با توجه به دغدغه هایی که امروز بشر در دنیای صنعتی هر روز آن را تجربه می کند مانند زیست در محیط های پر سر و صدای شهری و همجواری با صنایع آلوده کننده، اتوبان های پر سر و صدا، ترافیک و ...... بنابراین در جامعه مدرن امروز اهمیت گذران اوقات فراغت برای مردم بیش از پیش آشکار شده است.
با توجه به افزایش درآمد و اوقات آزاد بیشتر، تغییراتی در زندگی مردم ایجاد شده که توریسم به عنوان یک عنصر مهم در آن نقش کلیدی یافته است. در این صنعت یکی از راهبردهایی که اخیراٌ در کشورهای جهان مورد توجه قرا گرفته است توسعه و گسترش توریسم در مناطق محروم و دارای پتانسیل لازم برای توسعه گردشگری است - برنامه توسعه گردشگری،ٌٍََ ،× - 223 این صنعت امروزه نسبت به گذشته متنوع تر و پیچیده تر شده است. امروزه گردشگران به جای اقامت های طولانی، اقامت کوتاه مدت تری در مقاصد گردشگری داشته، اما بر تعداد سفرهای خود افزوده اند.
آنها تأکید بیشتری بر محیط زیست مقاصد داشته، ارزش بیشتری را نسبت به هزینه کرد خود انتظار داشته و متقاضی ارائه خدمات بهتری می باشند.برای موفقیت درزمینه گردشگری یک منطقه باید از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، پایداری داشته و به منظور داشتن پایداری، باید به دقت برنامه ریزی و مدیریت شود و عوامل مختلف را در ملاحظات خود مورد توجه قرار دهد - . - Sharpley, 2002,12 راهبرد کلی برای دستیابی به این اهداف را در می توان توجه به گردشگری پایدار وشناخت قابلیت های محیطی وتوان های شهری دانست.
توسعه مطالعات توریستی در هر منطقه می بایست بر پایه توان های محیطی مبتنی بر جامعه شکل گیرد. گردشگری پایدار هرگز در پناه اعمال برنامه ریزی در سطوح کلان میسر نبوده بلکه اعمال برنامه ریزی محلی به نیل آن کمک شایانی می نماید. - سقایی،،1383َْ - هدف های گردشگری پایدار، بهبود کیفیت زندگی جامعه میزبان، رعایت برابری یا مساوات بین دو نسل و درون یک نسل، حفظ کیفیت محیط زیست از طریق حفظ سیستم زیست محیطی، حفظ یکپارچگی و انسجام فرهنگی و همبستگی اجتماعی بین جوامع و ایجاد تسهیلات و امکانات است؛ به منظور دستیابی به گردشگری پایدار گام نخست را می توان شناسایی پتانسیل ها و جاذبه های طبیعی و همچنین موانع و محدودیت های توسعه توریسم دانست. بدون آگاهی و شناخت استعدادها و توان های بالقوه و بالفعل در هر منطقه، امکان برنامه ریزی و پیش بینی میسر نخواهد بود.
در واقع شناخت استعدادهای اقتصادی، طبیعی و انسانی هر منطقه به پژوهشگران و برنامه ریزان این امکان را فراهم می سازد تا براساس وضع موجود و توان منطقه، متناسب با آن عمل کرده، جهت آن در منطقه را شناسایی کنند و با ارائه راهکارهای بهتر و عملی تر برای توسعه توریسم منطقه، زمینه های درآمدزایی ، ارتقاء سطح رفاه اقتصادی-اجتماعی منطقه و در نهایت توسعه پایدار را فراهم آورند. - - Holjevac, 2003,58
شهر کلاردشت در شهرستان چالوس از جمله مناطقی در استان مازندران است که از قابلیت ها و جاذبه های گوناگون گردشگری برخوردار می باشد. این شهر به علت نزدیکی به شهرهای کرج و تهران و قرار گیری در محور کندوان از مناطق جذاب گردشگری و گذران اوقات فراغت بلاخص برای ساکنان این دو کلانشهر کشور می باشد. اما محرومیت های این شهر در زمینه امکانات گردشگری نگران کننده به نظر می رسد. لذا با توجه به داشتن توان های بالقوه گردشگری این شهر و با توجه به اهمیت محرومیت زدایی از مناطق شهری، هدف از این تحقیق بررسی نقش قابلیت ها و توانمندیها و جاذبه های گردشگری در شهر کلاردشت به منظور شناخت هر چه بیشتر شهر در این حوزه و فراهم کردن زمینه های توسعه شهر بوده که می تواند بعنوان مقدمه ای، راه را برای مطالعات و پژوهش های بعدی هموارتر سازد.
