بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای متن ، تصاویر و سوالات کتاب علوم تجربی پایه ی ششم ابتدایی 94 براساس تکنیک ویلیام رومی ، گانینگ و روش مفهومی با استفاده از مقوله های معضلات زیست محیطی است . روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوا است .
جامعه آماری و ابزار گرد آوری اطلاعات کتاب علوم ششم ابتدایی سال 94 بود، یافته های تحقیق مشخص کرد که ضریب در گیری دانش آموزان با متن کتاب 1/22 که نشان دهنده ی فعال بودن متن کتاب می باشد ، ضریب درگیری دانش آموزان با تصاویر برابر با 0/16 می باشد که کوچکتر از گستره ی 0/4 تا 1/5 می باشد و نشان می دهد که تصاویر کتاب به صورت غیر فعال تنظیم شده است و بیش تر به انتقال حقایق می پردازد و نقش کمی در فعال کردن دانش آموز دارند ، اما سوالات کتاب با ضریب درگیری 4 کمی بالاتر از حد مطلوب قرار دارد و پرسش های تالیف شده فال می باشد .
بنابراین اساس بازنگری و تجدید نظر در چگونگی ارائه ی پرسش ها و تصاویر کتاب ضروری به نظر می رسد ، نتایج حاصل از تحلیل به روش خوانایی گانینگ ، عدد 8/73 بدست آمد که نشان داد متن کتاب علوم برای پایه ی هشتم و بالاتر مناسب می باشد ، چون بین داده های مستخرج از تعداد جملات ، متوسط طول جملات ، تعداد کلمات دشوار توافقی در مورد ساده به دشوار یا بالعکس وجو ندارد می توان گفت در تدوین و تنظیم مطالب در متون انتخاب شده .
اصل ساده به دشواری مورد توجه نبوده است . مفهوم معضلات زیست محیطی با چهار مقوله ی آب ، خاک ، هوا و صوت و 55 زیر مقوله مورد بررسی قرار گرفت با توجه به خی دوی محاسبه شده 84/5 بزرگتر از خی دوی جدول با درجه ی آزادی 50 و آلفای 0/05 که برابر با 67/5 که نشان می دهد این مفهوم و مولفه هایش در کتاب علوم ششم به طور یکسان و متناسب پرداخته نشده است .
مقدمه و بیان مسئله
"دنیایی که در آن زندگی می کنیم و آینده ای که به سمت آن حرکت می کنیم جهانی است از جنس تغییر و تحول و هر قدر که آن را بررسی کنیم میزان ناپایداری اطلاعات را در آن جدی تر می بینیم و به راحتی می توان مشاهده کرد که چگونه هر توانایی و مدرکی در دیروز به ناتوانی و بیسوادی در فردا مبدل می شود و دیگر داشتن مقداری اطلاعات کمک خاصی به ما نمی کند "
" از آنجایی که دانش به سرعت رو به افزایش است ، موضوع درسی مورد استفاده در مدرسه به تندی می تواند متروک شود ؛ بنابر این باید در انتخاب محتوا دقت لازم شود و لازم است محتوا متناسب با تغییرات علم ، تغییر کند . همچنین محتواهای مهم و با اهمیت در کتاب های درسی لحاظ شوند "
یکی از نیازهای مبرم هر نظام آموزشی ، بازنگری و روز آمد کردن محتوای کتاب های درسی است . بازنگری و اصلاح و تجدید نظر اصولی و علمی در برنامه و محتوای کتاب های درسی ، مستلزم توجه به نقش های جدید یادگیرنده در فرایند یادگیری است
"از جمله روش هایی که میتوان از آن برای رسیدن به محتوایی مطلوب در کتب درسی از آن استفاده کرد ، روش تحلیل محتوا است . لذا کمک می کند تا مفاهیم ، اصول ، نگرش ها و باورهای مندرج در کتاب ، بررسی عملی و با اهداف برنامه درسی مقایسه و ارزیابی شوند "
"از عمر تحلیل محتوا بیش از پنجاه سال نمی گذرد واژه نامه انگلیسی وبستر4 از سال 1961 آن را وارد واژگان خود کرده است . اما ریشه ی تاریخی آن به آغاز کاربرد آگاهانه ی انسان از نمادها در زبان باز می گردد
تعاریف متعددی از تحلیل محتوا ارائه گردیده که در ادامه چندتا از آنها را ارائه می دهیم :
"تحلیل محتوا ی کتاب های درسی ؛ کاربرد روش های کمی و کیفی ، عینی و نظام دار برای توصیف رسانه آموزشی و آگاهی از میزن تاثیر گذاری آن در فرایند یاددهی و یادگیری ، تاثیرات آشکار و پنهان در فراگیران و شناخت واقعیت های اجتماعی است "
ربر - - 1985 معتقد است تحلیل محتوا یک واژه ی کلی و در برگیرنده ی روش های گوناگون برای تحلیل یک سخنرانی ، پیام ، مقاله ، عقاید ، احساسات و نظر هاست . در تعریفی دیگر از یارمحمدیان - 1377 - تحلیل محتوا یک روش پژوهش منظم برای توصیف عینی و کمی محتوای کتاب ها و متون برنامه ی درسی و مقایسه ی پیام ها و ساختار محتوا با اهداف برنامه درسی بیان شده
انواع تحلیل محتوا
بر اساس تعریفی که مرتونِ از تحلیل محتوا ارائه نموده است ، سه شکل تحلیل محتوا قابل تفکیک است :
-1تحلیل محتوای توصیفی : این نوع تحلیل یک روش تحلیل محتوای بعد از موضوع می باشد . برای بررسی و تحلیل متن ، اجزا آن را به عنوان واحدهای منطقی بررسی در نظر گرفت .
-2 تحلیل محتوای استنباطی : با در نظر گرفتن فرض مقدماتی این روش که بین برخی از مشخصه های بارز خارجی همبستگی وجود دارد ، تحلیل محتوای استنباطی ادامه و گسترش تحلیل توصیفی است ، استباط در این مفهوم بدین معنی است که مشخصه های خاص از درون مایه با وضعیت اجتماعی مرتبط هستند این روش صرفا توصیف محتوای متن نیست . بلکه هدف آن نتیجه گیری از محتوای یک متن در مورد جنبه هایی از واقعیت اجتماعی است .
-3 تحلیل محتوای ارتباطی : این روش تمامی مسیر یک ارتباط واقعی را مورد بررسی قرار می دهد . موضوع تحلیل در این روش به یک واحد متن تعیین شده منحصر نمی شود ، بلکه جنبه های فرایند ارتباط وهمچنین پیدایش وبه کارگیری علایم کلامی و غیر کلامی را نیز در بر می گیرد ، هدف تحلیل محتوای ارتباطی دستیابی به نتایجی در مورد منظور فرستنده ، تاثیر "آن در برگیرنده وضعیت ارتباط براساس محتوا یک ارتباط است ، هدف تحلیل محتوای ارتباطی این است که به کمک بخش های ذخیره و ثبت شده یک فرایند اجتماعی انجام یافته و غالبا به شکل بسیار پیچیده ای آن واقعیت خاص را که از سوی شرکت کنندگان در این کنش متقابل تعریف شده بازسازی کند "
" آنچه مسلم است شاگرد باید از مدرسه مبانی و اصول علمی ر یاد بگیرد ، عادات و مهارتهای لازم را کسب نماید و هزینه های فرهنگی و اجتماعی ملت خود و وسایر ملل آشنایی پیدا می کند . کار عمده مدرسه تحلیل جریان رشد فردی و ایجاد صلاحیت ها و مهارت های اجتماعی در افراد است
" نتایج آزمون هایی مانند تیمز نشان می دهد عملکرد دانش آموزان توانایی پاسخگویی به سوالات کاربردی - قضاوتی و ترکیبی را ندارد
تکنیک ویلیام رومی یکی از روش های تحلیل محتوا می باشد که در بعضی جاها به عنوان شاخص یادگیری به آن اشاره شده است . این روش بیشتر بر نوع جمله ها تاکید دارد . برای نتیجه گیری ، میزان جمله های درکی را از جمله های لفظی جدا می نمایند ، این روش به تکنیک کاوش معروف می باشد که از ویلیام رومی گرفته شده است و عمدتا در بررسی کتاب علمی به کار می رود و از این طریق می توان میزان توانایی کتاب های درسی را در فعال ساختن ذهن یادگیرندگان و در پرورش مهارت های ذهنی مخاطبین مورد بررسی قرار گیرد
در تحلیلی که فاطمه کریمی و همکاران در مورد کتاب علوم ششم با روش رومی انجام داده است . چنین نتیجه گیری شده است که شاخص درگیری متن کتاب 0/86 است این گستره بین 0/4 تا 1/5 است و این نشان دهنده آن است
