بخشی از مقاله
چکیده
کتاب درسی مرجع رسمی مورد استناد برای تعیین محتوا و برنامه ی آموزشی بوده و راهنمای عمل برای کلیه کار گزاران آموزش و پرورش است - آون، . - 2007 بنا به اهمیت کتاب درسی در نظام های آموزشی متمرکز همچون نظام آموزشی کشورمان در این پژوهش سعی بر آن است تا میزان درک دانش آموزان پایه ششم ابتدایی از کتاب علوم این پایه را با استفاده از روش کلوز مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاکی از آن است که متن این کتاب در سطح آموزشی قرار دارد و برای تدریس توسط معلم مناسب می باشد.
.1 مقدمه
کتاب درسی متنی است سازمان یافته که اهداف آموزشی را در قالب نوشتار، تصاویر و تکالیف عرضه نموده و پیوند دهنده اهداف آموزش و پرورش با کلاس درس است
تحلیل محتوای کتاب درسی، یک روش پژوهش منظم برای توصیف عینی و کمی محتوای کتابها و متون برنامه درسی و یا مقایسه پیامها و ساختار محتوا با اهداف برنامه درسی است"
تحلیل محتوا شیوه ای از پژوهش است که در این شیوه محقق به تشریح و بیان ،کمی ،منظم و عینی محتوای آشکار پیام میپردازد
در مقاله خود به این موضوع اشاره میکنند که محتوای مطالب در کتاب علوم سوم ابتدایی در حد فشار روانی و استرس زاست و توانایی آموزش مستقل را ندارد. به دلیل اهمیت ویژه ای که کتاب علوم در زندگی روزمره دانش آموزان دارد پژوهشگران بر آن شدند تا میزان قابل درک بودن متن را برای دانش آموزان این پایه بررسی کنند. کلوز براین باور است که درک فراگیران از کتاب های درسی متفاوت است.برخی از کتاب ها بسیار ساده و قابل فهم است و دانش آموزان قادرند به طور مستقل - به تنهایی - درک کنند.
این نوع کتاب ها برای آموزش غیر حضوری مناسب است. در مقابل چنین کتاب هایی برخی دیگر از کتاب ها چنان درجه پیچیدگی و دشواری برخوردارند که نه تنها وجود معلم را جهت تفهیم و آموزش مطالب کتاب پررنگ تر و حساس تر مینماید، بلکه هنگام مطالعه، فراگیران را دچار یأس و نا امیده نموده و مشکلات روانی عمیقی در آنان به جای میگذارند. کلوز آن دسته از کتاب های درسی را مطلوب و مناسب هر پایه میداند که مابین دو دسته کتاب های ساده و دشوار قرار گیرند.
.2 سوالات پژوهشی
- 1 آیا متن کتاب علوم ششم ابتدایی در سطح استرس و فشار روانی برای فراگیران است؟
.3 روش
در این تحقیق برای سنجش سطح خوانایی کتاب علوم ششم ابتدایی از روش تعیین سطح خوانایی کلوز استفاده شده است. این روش توسط ویلسون تایلر در سال 1953 در دانشگاه ایلی نویز ارائه شد. هدف اصلی آن بعنوان یک رویکرد کل نگر و گشتالتی ارزیابی متون کتاب های درسی از نظر آموزش مستقل، فشار روانی و سطح آموزشی است.
بعبارت بهتر با این روش میتوان به سطح متون کتابها پی برد و مشخص کرد آیا مطالب بدون کمک معلم قابل یادگیری برای فراگیران است یا متن برای فراگیران دشوار بوده و یادگیری برای دانش آموزان همراه با فشار روانی و استرس است
فرمول های خوانایی به تجزیه و تحلیل محتوای یک نوشته یا متن برای اندازه گیری درجه ی خوانایی آن می پردازند
کلوز برای تفکیک سه نوع کتاب یاد شده در قسمت های قبل روشی را ابداع و معرفی نموده است:
✓ ابتدا قسمت های گوناگونی از متن کتاب درسی را انتخاب کنید که هنوز آموزش داده نشده باشد - تعداد این قسمت ها بر اساس پایه تحصیلی و توانایی فراگیران میتواند از 100-20قسمت باشد.
✓ در مرحله بعد اولین جمله از متن های انتخابی را در برگه یادداشت کنید و کلمه پنجم هر جمله را حذف و به جای آن نقطه چین
✓ سپس برگه هایی راکه جملات اول هرمتن روی آن نوشته شده به تعداد فراگیران تکثیر کنید و در اختیار آنان قرار دهید تا با بهترین مفهومی که به ذهنشان میرسد جای خالی را در جملات تکمیل کنند.
✓ در آخر برگه ها را تصحیح و میانگین نمرات را محاسبه و به مقیاس صد تبدیل نمایید.
4. یافته ها
برای ارزیابی سطح خوانایی و تصمیم گیری در این خصوص که کتاب مذکور در سطح کدام یک موارد فشار روانی، آموزش مستقل و آموزش است. طبق مراحلی که در قسمت های پیشین به آن اشاره شد یعنی انتخاب قسمت هایی که هنوز تدریس نشده بود قسمت هایی انتخاب شد و سپس از متون مذکور جملات اول آنها کامل نوشته شد و جملات بعدی از هر پنج کلمه یک کلمه حذف و به صورت نقطه چین طراحی شد به نحوی که مجموع جاهای خالی به - 20 به دلیل پایین بودن سن دانش آموزان پایه ششم از حداقل میزان مجاز جای خالی استفاده شد تا نتیجه مطلوب تری حاصل شود - رسید. نمرات فراگیران در جدول شماره یک آمده است.
براساس اطلاعات به دست آمده نمرات فراگیران بین 4تا16 است. ومیانگین نمرات 9/5میباشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات پس از تبدیل نمرات به نسبت 100برای قرار دادن در محور کلوز نشان گر این است که 47/5 پاسخ دانش آموزان درست است است.
تنیجه گیری
بنابر این مطابق محور کلوز متن کتاب آموزشی علوم پایه ششم ابتدایی در این پژوهش در سطح متن مناسب هماهنگ با سطح آموزشی فراگیران در کلاس درس میباشد
محدودیت های تحقیق
با توجه به شاخص تعیین خوانایی مک لافلین در ذهن هر محقق نیز بین سوالاتی ایجاد میگردد، لیکن دسترسی به منبع اصلی که همانا اثری مکتوب از مک لافلین، در مورد خوصوصیات این فرمول توضیحاتی می باشد، برای نگارنده، حتی پس از جست و حاصل نشد و تنها به مطالبی که در کتاب های تحلیل محتوا به نقل از وی اشاره شده بود در دسترس قرار داشت دست یافت. دیگر اینکه به دلیل ذیق وقت و در دسترس نبودن مدارس برای انجام پژوهش تنها در مدرسه ای که قابل دسترسی بود اکتفا شد.
