بخشی از مقاله
چکیده
کتاب درسی مهم ترین و پرکاربرد ترین رسانه آموزشی در کشور ایران است.این رسانه با اهمیت دربردارنده بخش های نوشتاری و تصویرها و تمرین هایی است که در راستای تحقق هدف های کتاب انتخاب و سازماندهی می شوند.
تحقیق حاضرکه یک تحقیق کیفی است با عنوان میزان فعال یا غیر فعال بودن محتوای کتاب فارسی - بخوانیم - پایه دوم ابتدایی چاپ 1394بر اساس روش ویلیام رومی - تحلیل متن و تحلیل تمرین و تحلیل تصاویر - انجام گرفت.
جامعه آماری این پژوهش کل کتاب فارسی - بخوانیم - پایه دوم چاپ1394می باشدو نمونه های گرفته شده تعداد25جمله از 25 صفحه که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده است.
باتوجه به ضریب درگیری بدست آمده از این تحلیل که مقدار آن 0.016است .هنگامی که ضریب درگیری کمتر از 0/4 بیانگر این است که کتاب فقط به ارائه اطلاعات علمی می پردازد و از فراگیران می خواهد تا در پی حفظ کردن مطالب علمی ارائه شده باشند.
مقدمه
آموزش مهارت های زبان درجهان تا قبل از دهه های اخیر از منظر آموزش زبان به عنوان زبان اول جامعه مطرح نبود،بلکه فقط الفبای زبان فارسی به دلیل اشتراک آم با خط عربی تدریس می شد و عمدتا بر محور آموزش قرآن و کتاب های مذهبی ،اخلاقی و تاکید بر خواندن متمرکز بود.از زمان تشکیل مدارس به سبک نوین ،به مرور آموزش رسمی مهارت های زبانی به منظور کسب سواد مطرح شد و پایگاه آن به مدارس انتقال یافت.
یکی از عواملی که در جریان آموزش و پرورش و شکوفایی خلاقیت ذهنی دانش آموزان نقش بازی می کند،محتوای کتاب های درسی حساب شده و مطلوب است.دیویی بهترین راه پرورش تفکر و خلاقیت را استفاده از برنامه ها و روش های آموزشی می داند که دانش آموزان را با مسئله و چالش مواجه سازد.این مسئله باید ،مسئله واقعی زندگی کودک و متناسب با علایق او باشد.استفاده از برنامه درسی مسئله محور نه تنها روح و تفکر علمی را در فراگیران پرورش می دهد بلکه سبب می شود دانش آموزان مهارت های اجتماعی را بیاموزند و از این رهگذر به اهداف اجتماعی نظیر مسئولیت پذیری ،رعایت حقوق دیگران با در نظر گرفتن عدالت در بحث و گفت و گو ،دست یابند
یک کتاب درسی زمانی می تواند به تحقیق هدف های تعلیم و تربیت کمک کند که محتوایی و رعایت اصول و مواردی که در تهیه و تدوین آن به کار رفته گرفته می شود زمینه ی و شرایط لازم را جهت شکوفایی استعدادها،قابلیت ها و خلاقیت دانش آموزان را فراهم کند.دانش آموزان بیشتر از طریق محتوای کتاب درسیاست که با افکار و عقاید گوناگون و روش های علمی برای مسائل مختلف آشنا می شوند و برای زندگی در جامعه آماده می شوند.
تحلیل کتاب ها باعث می شود که افرادی که به عنوان معلم برای تدریس انتخاب می شوند با محتوای کتاب و رویکرد آن آشنا شوند و برای ارائه آن بهترین روش تدریس را انتخاب کند.این پژوهش به دنبال این است که روشن کند که آیا کتاب فارسی بخوانیم دوم ابتدایی چاپ1394فعال است یا غیر فعال؟
هدف پژوهش:تعیین میزان فعال یا غیر فعال بودن محتوای کتاب فارسی خوانداری پایه دوم ابتدایی چاپ1394
فصل دوم ادبیات تحقیق
پیشینه پژوهش
مولفان کتاب های جدید روش های مورد استفاده خود را این گونه تبیین کرده اند:>>اگر آموزش خواندن را در مرحله اول آموزش نوشتن را پس از آن در نظر بگیریم روی آورد های آموزشی کلی و تحلیلی خواهند بود.البته مراد از این روی آورد شیوه معمول کتاب فارسی تا چاپ1378نیست بلکه منظور آن است که در آموزش خواندن از روی آورد کلی و برای آموزش نوشتن از روی آورد تحلیلی استفاده شود.حاصل کاربرد این دو روش در کنار یکدیگر مبتنی بر یک روی آورد ترکیبی خواهد بود.
علوی نژاد - - 1374به تحلیل محتوای کتاب های فارسی سال چهارم ابتدایی و مقایسه آن با هدف های آموزش وپرورش دوره ابتدایی پرداخت. دراین تحلیل میزان تاکید و چگونگی توزیع مفاهیم و مضامین در کتاب های مذکور مورد تحلیل قرار گرفت و در یک طبقه بندی بسیارکلی میزان انطباق آن ها با هدف های آموزش و پرورش در دوره ابتدایی تعیین شد.
نظیری - 1371 - نیز به تحلیل محتوا و ارزیابی کتاب فارسی دوم دبستان پرداخت هرچند این پژوهش در عنوان خود از مفهوم تحلیل محتوا استفاده کرده است ولی بیشتر یک ارزیابی است تا تحلیل محتوا. علاوه بر آن اشکالاتی مانند وجود غلط املایی،آموزش منفی،تناقض،پیچیدگی ،ابهام دشواری و عدم ارتباط وجود دارد در بررسی تصاویر و واقعیت و ناهماهنگی اجزای تصاویر و محل قرار گرفتن آها وجود دارد.
برنامه و محتوای کتاب درسی یکی از عناصر مهم نظام آموزش و پرورش است و در تحقق اهداف آموزش و پرورش نقش اساسی دارد. پس نیاز است تا محتوای کتب درسی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا بازنگری و تجدید نظر و اصلاح برنامه و محتوای کتب درسی زمینه رشد و پیشرفت تحصیلی را فراهم آورد. این پژوهش به تحلیل جملات کتاب فارسی خوانداری پایه دوم ابتدایی چاپ چهارم 1394 است. معیار توصیف جملات لفظی و درکی است و واحد ثبت جمله است. طبقه بندی صورت گرفته در این پژوهش شامل جملات لفظی و جملات درکی می باشد. روش پژوهش تحلیل محتوا از نوع توصیفی است و از روش آماری درصد. فراونی استفاده شده و برای پردازش اطالاعات از جدول توزیع فراوانی بهره گرفته شده است.
نتایج تحلیل لیلا سلیمی در سال - 1390 - گویای این نکته است که در محتوای کتاب فارسی علوم تجربی دوم راهنمایی تاکید بیش از حد به سطح حافظه شناختی و تفکر همگرا داشته و به تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب در حد ضعیفی توجه نموده .
تعریف نظری تحلیل: در لغت نامه دهخدا به این معانی بیان شده است: تحلیل بسی به جای فروآمدن
در لغت نامه معین تحلیل به این معنا بیان شده است - 1 حل کردن ، تجزیه کردن . - 2 روا شمردن ، حلال کردن
تعریف عملیاتی تحلیل:
هر فنی است که به کمک آن، ویژگیهای خاص پیامها را به طور نظام یافته و عینی مورد شناسایی قرار میدهند.
