بخشی از مقاله
چکیده
جنگهای جدید و اخیر موید این است که کشور مهاجم جهت درهم شکستن اراده ملت و توان سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور مورد تهاجم با اتخاذ استراتژی انهدام مرکز ثقل، توجه خود را صرف بمباران و انهدام مراکز حیاتی، حساس و مهم مینماید. با توجه به عدم تهیه و تنظیم مجموعه ضوابط کامل و جامع در داخل کشور و پراکندگی اطلاعات موجود در این زمینه، بکارگیری ملاحظات پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در مکانیابی مراکز حساس و مهم نادیده گرفته شده است که با توجه به حساسیت موضوع و اهمیت آن در امنیت و سرنوشت کشور، ضرورت بررسی موضوع را به وضوح مشهود میسازد.
بنابراین مساله اصلی تحقیق پیداکردن شاخصهای فراموش شده و در عین حال کلیدی و حساس پدافند غیرعامل در مکانیابی مراکز حساس و مهم میباشد به نحوی که با بدست آمدن این شاخصها و بکارگیری آنها در یک مدل منسجم ارزیابی ریسک، بالاترین میزان حفاظت بدست آید که ماحصل آن کاهش آسیبپذیری زیرساخت، افزایش ایمنی و پایداری طرح، تسهیل مدیریت بحران و افزایش بازدارندگی میباشد.
-1 مقدمه
تجارب حاصله از جنگهای گذشته به خصوص هشت سال دفاع مقدس، جنگ سال 2003 آمریکا و انگلیس علیه عراق و جنگ 33 روزه اسرائیل علیه لبنان و ... موید این نظر است که کشور مهاجم جهت درهم شکستن اراده ملت و توان سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور مورد تهاجم با اتخاذ استراتژی انهدام مرکز ثقل، توجه خود را صرف بمباران و انهدام مراکز حیاتی، حساس و مهم مینماید. در تئوری مراکز ثقل واردن، این مراکز همانند اعضای یک بدن قلمداد گردیدهاند و در صورت انهدام هر یک از حلقهها، پیکره و کالبد کشور مورد تهاجم فلج گردیده و قادر به ادامه فعالیت و حیات نخواهد بود.
بر این اساس مراکز دارای طبقهبندی و نظامی کشور جزء حلقههای استراتژیک تئوری واردن بوده و از اهداف اصلی دشمن میباشند. جمهوری اسلامی ایران نیز همواره بنا به دلایلی چون دیدگاه ایدئولوژیک، اتکا و پایبندی نظام به اسلام ناب محمدی و مبانی آن، دیدگاه ژئوپلتیک و جغرافیای سیاسی، دیدگاه اقتصادی و بهرهمندی از منابع عظیم نفت و گاز و دیدگاه ورود ایران به عرصههای فناوریهای نوینی چون غنیسازی اورانیوم مورد تهدید مزمن و پایدار آمریکا و همپیمانان استراتژیک آن قرار دارد.
الزامات و ویژگیهای دفاع موثر در جنگهای نسل چهارم بر اساس اظهارنظر کارشناسان، ضرورت برنامهریزی و آغاز طرحهای جامع دفاع قبل از شروع درگیریهای آشکار، توسعه همهجانبه تدابیر دفاعی به منظور افزایش ضریب پایداری ملی، گسترش طرحهای دفاعی در سطح تمامی نقاط هدف در جغرافیای کشور و حوزه سرزمینی ملی به روش دفاع نقطهای است. تاکید ویژه بر دفاع غیرعامل، اتکا به ایمان، هوشیاری، روحیه و توان دفاعی مردمی، توجه و تاکید بر راهبرد و اصول دفاع نامتقارن، شناسایی و رفع ضعفهای ذاتی فناوریها و آسیبپذیریهای ساختاری و سیستمی، تمرکز بر اولویتهای دفاعی و تمرکز تلاشها بر ارتقای روحیه و اراده ملی برای دفاع دیگر الزامات و ویژگیهای دفاع موثر در جنگهای نسل چهارم است.
-2 مفهوم پدافند غیرعامل
از نظر لغت شنا سی واژه »پدافند« از دو جزء »پد« و »آفند« ت شکیل شده ا ست. در فرهنگ و ادب فار سی »پد« یا »پاد« پی شوندی ا ست که به معانی»ضد، متضاد، پی و دنبال« بوده و هرگاه قبل از واژهای قرار گیرد، معنای آن واژه را معکوس مینماید و واژه آفند نیز به مفهوم »جنگ، جدال، پیکار و دشمنی« است. در منابع لاتین عبارت پدافند غیرعامل* به شکلهای مختلفی بیان شده است که عمدتاً در نکته »محافظت از غیر نظامیان« دارای وجه اشتراک هستند.
-3 اهداف کلان پدافند غیرعامل
-1ایمنیسازی مراکز حیاتی، حساس و مهم.
-2 ارتقاء قابلیت بقا و حفظ کشور در شرایط بحران.
-3 افزایش آستانه مقاومت ملی و تقویت مولفههای مقاومت در مقابل تهدیدات.
-4 کسب امنیت پایدار در توسعه و پایدارسازی زیرساختهای حیاتی کشور.
-5 تکمیل چرخه دفاعی کشور و تعامل مثبت با دفاع عامل و دفاع غیرعامل.
-6 نهادینهکردن رعایت اصول پدافند غیرعامل در طرحهای توسعه منتهی به ایجاد مراکز طبقهبندی.
-7 کاهش مجموعه آسیبپذیریهای کشور و نمایان نمودن اقتدار ملی ناشی از آن
-8 به حداقل رسانیدن تاثیر تهدیدات نظامی دشمن بر زیرساختهای حیاتی، حساس و مهم.
-9 توسعه کمی و کیفی ظرفیت و توان اجرایی پدافند غیرعامل در بدنه مهندسی کشور - مشاوره و اجرا - .[1]
-4 تئوری پنج حلقه واردن
یکی از معتبرترین تئوریها، مربوط به مراکز ثقل هر ک شور م شهور به تئوری پنج حلقه واردن میبا شد که درآن مراکز ثقل یک ک شور به صورت سیستمی همانند اعضاء یک بدن قلمداد شده و درصورت انهدام درهر تهاجم، فلج گردیده وقادر به فعالیت و حیات نخواهد بود.[2]
