بخشی از مقاله
چکیده
گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری ، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را لازم ساخته است . در میان عوامل تاثیرگذار در شهرها مانند محیط زیست شهری ، حمل و نقل شهری ، ایمنی شهری و برنامه ریزی شهری ، یک عامل بسیار مهم که تاثیر فزاینده و تعیین کننده ای بر دیگر عوامل سازنده زندگی شهری دارد ، مدیریت شهری است . نظام مدیریت شهری با هدف اداره مطلوب امور شهر سعی دارد روابط میان عناصر شهری را هماهنگ سازد . امروزه در اثر شهرنشینی بدون برنامه نابسامانی هایی در کاربری زمین در شهرها بوجود آمده است جهت ارتقا کیفی شهرنشینی ، ساماندهی کاربری اراضی شهرها از اهمیت بالایی برخوردار میباشد .
در واقع هدف نهایی برنامه ریزی کاربری زمین ایجاد نوعی تعادل اکولوژیک و عدالت اجتماعی در روند توسعه و عمران شهر است .و می باید به اهداف کیفی انسانی مثل ادارک زیبایی ، احساس هویت فضایی و احساس تعلق به محیط نیز پاسخ گوید چرا که در نهایت اینگونه عوامل هستند که زمینه ی " آسایش " و " رضایت " شهروندان را فراهم می سازد . دراین پژوهش با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی از طریق تکمیل پرسشنامه و مراجعه به مراجع ذی ربط و همچنین تحلیل داده های حاصله از طریق نرم افزار SPSS ، آزمون تی تک نمونه ای و مدل امتیاز استاندارد شده تحلیل نحوه مدیریت شهری در کاربری اراضی منطقه َشهر زاهدان بررسی گردیده و نتایج حاصله حاکی از عدم موفقیت عملکرد مدیریت شهری در برنامه ریزی کاربری اراضی و همچنین عدم هماهنگی کاربری ها با ضوابط اجرایی در این منطقه می باشد .
مقدمه
در جهان امروز اداره امور شهرها متکی بر دولت های محلی دموکراتیک است . الگوی دولت محلی شهری در جهان متعدد است که مهم ترین آنها مدل شهردار - شورا ، شورا - مدیر ، کمیسیون ، نشست شهری باز و نشست نمایندگان شهری میباشد که سهم مدل شورا - مدیر در میان شهرهای مختلف جهان بیش از سایر موارد است . آنچه را که بتوان دولت محلی شهر در ایران نامید از جنبش مشروطیت در ٌٍَِ ه ً ش آغاز شده است . پس از آن نهادهای دموکراتیک شهری در ایران تحت تاثیر تحولات سیاسی دچار تغییرات زیادی شده و با افت و خیزهای زیاد تاکنون ادامه داشته است .
در قالب الگوی شورا - مدیر با حرکت سینوسی و متاثر از تحولات سیاسی و نظام سیاسی تک ساخت دچار انبساط و انقباض قدرت شده است . این الگوی دولت محلی برای تمامی شهرهای ایران یکسان بوده و بیش از آنکه متاثر از خواسته های شهروندی باشد ، تحت نفوذ نهادهای قدرتمند حکومت مرکزی شده است - هادی ویسی ،جغرافیا و توسعه شماره ََ - . اما کارایی برنامه ها و سیاست های شهری تا حد زیادی به کیفیت نهادهای مسئول برنامه ریزی و اجرایی آنها بستگی دارد - رضویان ٌٌََُْْ - . گسترش شهر نشینی و به دنبال آن مشکلات خاص زندگی شهری مانند مشکلات عمده اجتماعی - اقتصادی و کالبدی بیش از پیش توجه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی شهروندان را ضروری ساخته است .
به دنبال رشد و توسعه شهر ها ضرورت پاسخگویی به تقاضاهای متعدد شهروندان ، جامعه شهری هر چه بیشتر نیازمند مدیریت شهری کار آمد و خلاق میباشد . کنترل رشد و توسعه شهرها از نظر کالبدی و جمعیتی نیازمند وجود مدیریت سازمان یافته و کارآمد است که بتواند تمامی عوامل و عناصر موثر در اداره شهر را به نحوی مطلوب جهت پاسخگویی به نیاز شهروندان سازماندهی نماید . چراکه شهر به عنوان یک منبع توسعه مطرح است و جایگاه مدیریت شهری درروند توسعه شهر و بهبود سکونتگاههای شهری نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای دارد در این میان مدیریت شهری جهت کنترل اراضی شهر و نحوه بهره برداری از زمین و چگونگی ساخت و سازهای شهری به برنامه ریزی کاربری اراضی که منطبق با نیازهای جامعه شهری باشد محتاج است .
یک برنامه ریزی مناسب می تواند افزایش کارایی مدیریت شهری بر نحوه استفاده از اراضی در شهر را تضمین نماید .اداره و مدیریت شهرها تحت تاثیر نیروها و بخشهای مختلف منجمله نیروهای بخش دولتی - عمومی ، جامعه مدنی و نیروهای بخش خصوصی میباشد . بنابراین شهر نتیجه فرایند تصمیم گیری جزء جزء و جمعی این گروهها ست . در این مقاله روش کارکرد گرایی سیستمی ، ساختار و کارکرد نظام مدیریت شهری بررسی شده و با تبیین قوانین اداره شهر در چار چوب دیدگاههای ساختار گرا ، کارکرد گرا و توسعه پایدار نابسامانیه ا و نارسائیهای سیستم مدیریت شهری را در زمینه کاربری اراضی شهری مشخص نموده و برنامه ای استراتژیک و راهبردی در زمینه چگونگی اصلاح این سیستم بیان می گردد .
روش شناسی
با توجه به خصوصیات و ویژگیهای موضوع مورد مطالعه، از روشهای متداولی که در مطالعات علوم انسانی مطرح است استفاده شده است. این تحقیق از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است که در روش توصیفی دادهها و اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانهای و عملیات میدانی جمع آوری شده است . در روش تحلیلی - تجزیه وتحلیل آماری - ، با توجه به فرضیههای تحقیق و متغیرهای عملیاتی، شاخصهایی در نظر گرفته شده است و داده های مربوط به این شاخص ها به وسیله پرسشنامه گردآوری و با استفاده از آزمونهای آماری تبیین و تحلیل شده است. جمع آوری دادهها در این پژوهش به دو صورت زیر انجام شده است الف - روش کتابخانهای و اسنادی: از این روش به منظور دستیابی مبانی کلی پژوهش که شامل مباحثی مانند تعاریف و مفاهیم کلیدی و عملیاتی، پیشینه پژوهش، ضرورت و اهمیت پژوهش، تشریح کاربردها، طرح شاخص ها و متغیر ها و دیدگاه های نظری پژوهش میباشد؛ استفاده گردیده است. ابزارهای مورد استفاده در این روش، تهیه فیش برای گردآوری اطلاعات بوده است.
نمونه یا جمعیت نمونه عبارت است از هر جز از جامعه که معرف جامعه باشد . به عبارت دیگر همه صفات جامعه، آن صفاتی که از لحاظ موضوع تحقیق دارای اهمیت است، به تناسب در نمونه وجود داشته باشد و بتوان نتایج حاصل از آن را به کل جامعه آماری تعمیم داد. سؤال اساسی در نمونه گیری این است که چگونه تعمیم پذیری یا معرف بودن - انتخاب نمونهای مناسب از جمعیت - نتایج تحقیق، برای کل جمعیت فراهم میشود - ازکیا و دربان آستانه، ٌٍََ، ٍَُ - . در تعیین حجم نمونه دو عامل نقش تعیین کننده دارند: عامل اول، سطح دقت و اطمینان در تعمیم داده ها و عامل دوم، امکاناتی است که در اختیار مطالعه قرار می گیرد. در علوم اجتماعی و جغرافیای انسانی حداقل سطح اطمینان ُِ درصد در نظر گرفته شده است - محمودی پاتی و دیگران ، ٌََْ - . براساس آخرین
سرشماری جمعیت شهر زاهدان ًِِِّْنفربرای بدست آوردن حجم نمونه از طریق فرمول کوکران اقدام شد - حافظنیا، 142، - 1388 و در سطح اطمینان ُِ درصد - خطای ِ درصد - مبادرت به انتخاب نمونه گردید . جامعه آماری این پژوهشًٌُُِْ نفرشامل ساکنین منطقه و کارشناسان و مدیران مربوط به بحث مد رییت هشری بوده وحجم نمونهَََنفراست که از طریق فرمول کوکران محاسبه گردیده است .از این تعداد ًًٌ عدد پرسشنامه بین مدیران و کارشناسان شهری وسایر کارشناسان مرتبط با موضوع و ٍََ عدد پرسشنامه بین ساکنین منطقه توزیع و اطلاعات آن استخراج گردیده است . - به نظر میرسد مدیریت شهری در کنترل و نظارت بر کاربریها ی زمین شهری منطقه َ شهر زاهدان موفق نبوده است .
آزمون پرسشنامه
ابزار سنجش باید از روایی و پایایی لازم برخوردار باشد تا محقق بتواند دادههای متناسب با تحقیق را گردآوری نماید و از طریق این دادهها و تجزیه و تحلیل آنها، فرضیههای مورد نظر را بیازماید و به سؤالات تحقیق پاسخ دهد . ابزار سنجش و آزمونهای استاندارد و میزان شده، معمولاً از روایی و پایایی مناسبی برخوردارند؛ از این رو محققان می توانند آنها را با اطمینان به کار گیرند؛ ولی ابزار محقق ساخته، فاقد چنین اطمینانی هستند و محقق باید از روایی و پایایی آنها اطمینان حاصل کند - حافظ نیا، ٌَََ، ٌِِ- ٌُِ - .
آزمون آماری
سنجش اعتبار شاخص ها ، با بهره گیری از ضریب آلفای کرونباخ انجام شده است و استفاده از نرم افزار Spss ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه r = 0/83تعیین گردید که بیانگر آنست که ابزار گرد آوری از اعتماد قابل قبولی برخوردار است . جهت تایید چارچوب اولیه ، پرسشنامه ای تنظیم و بعد از تایید روایی و پایایی بین 100 نفر از صاحبنظران مدیریت کاربری اراضی در دستگاههای اجرایی مربوطه و ٍََ نفر اهالی ساکن در منطقه توزیع شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی - میانگین ، انحراف معیار - و آمار استنباطی - تک نمونه ای آزمون - t از طریق نرم افزار Spss و همچنین با استفاده از مدل امتیاز بندی و استاندارد سازی تجزیه و تحلیل شده است . در این پژوهش پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ در محیط SPSS تعیین گردیده است. چون مقدار آلفای کرونباخ از ْ/ً بیشتر است - /83ً - بنابراین پرسشنامه از پایایی مطلوبی برخوردار است و می توان از بابت همبستگی درونی سوالات مطمئن بود سوالات پرسشنامه براساس طیف لیکرت سنجیده شده است.
➢ آزمون T
آزمون T برای مشخص نمودن اختلاف بین نمونه ها مورد استفاده قرار می گیرد . این آزمون تفاوت میانگین نمونه ها را با احتمال اتفاقی بودن این تفاوت مقایسه میکند . این آزمون میانگین نمونه را با استفاده از اشتباه استاندارد تفاوت میانگین ها مقایسه مینماید .
➢ آزمون فریدمن
آزمون فریدمن یکی از آزمون های غیر پارامتری استکه برای مقایسه سه گروه یا بیشتر از سه گروه همبسته بکار می رود . در این روش جدولی ایجاد می شود که در آن هر ستون اطلاعات یک موضوع را شامل شده و اطلاعات هر ستون رتبه بندی می شود و بعد مجموع رتبه های هر ستون محاسبه می گردد.
روش تجزیه و تحلیل
آزمون میانگین یک جامعه آزمون T - test تک دامنه One- Sample Statistics برای آشنایی بیشتر با روند انجام تحقیق در این قسمت به تشریح ازمون اماری که مورد استفاد قرار گرفته می پردازیم در این آزمون فرضیه مطرح شده در خصوص میانگین جامعه در سطح خطای آلفا مورد بررسی قرار می گیرد آمار T در این ازمون دارای درجه ازادی N-1 می باشد از این ازمون برای متغیرهای کمی استفاده می گردد و همچنین در مواردی برای تشخیص تاثیر یک متغیر در وضعیت
