بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاضر صنعت گردشگري یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال و ایجاد زیرساخت ها براي نیل به توسعه پایدار محسوب می شود سرمایه گذاري در صنعت گردشگري داراي آثار و تبعات اقتصادي، اجتماعی و حتی کالبدي است از این رو با توجه به آثار ارزشمند تاریخی به یادگار مانده از نیکانمان در برخی شهرهاي میهن کهن ما ایران و همچنین جاذبه هاي طبیعت گردي همراه با جلوه هاي زیباي زندگی فرصت مناسبی براي توسعه شهري پایدار بر پایه گردشگري پدید آ.ورده است.
استان زنجان در شمال غربی ایران از جمله شهرهاي داراي میراث ارزشمند گردشگري و جاذبه هاي زیباي طبیعت گردي کشور است. و امکان استفاده از آثار و جاذبه هاي طبیعی و انسانی آن در جهت توسعه پایدار شهري مورد مطالعه قرار گرفته است. مقاله حاضر بر اساس روش روش توصیفی، تحلیلی تهیه شده است و هدف آن شناخت عوامل و زمینه هاي قدرت ، صعف، فرصت و تهدید موثر بر توسعه پایدار گردشگري با ستفاده از مدل سوات و ارائه راهبردهایی جهت توسععه پایدار گردشگري شهري زنجان می باشد
طرح مسئله
امروزه صنعت گردشگري در دنیا، به عنوان یکی از مهمترین و متنوع ترین صنایع مطرح است و با نرخ رشدي شتابان گسترش یافته و منبع درآمد قابل ملاحظه اي براي بسیاري از دولت هست و در عین حال از عوامل موثر در تبادل فرهنی بین کشورهاست و به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان حائز اهمیت ویپ اي است. گردشگري نقش حیاتی را در اقتصاد جهانی ایفا می کند و فعالیتی چند بعدي بوده و از آن به عنوان " امید بخش ترین صنعت کشورهاي جهان سوم" یاد شده است
گردشگري در حال بسط و رشد شتابان است و این در حالی است که جهان معاصر به دلایل متعدد از جمله اختراعات تکنولوژیکی در زمینه ارتباطات و اطلاعات به سمت فشردگی هرچه بیشتر زمان و فضا پیش می رود و این امر خود تسهیل کننده جا به جایی میلیون ها گردشگر در تمام کره زمین است - پاپلی یزدي، . - 1 :1386 به عقیده سازمان جهانی گردشگري و اجمن جهانی گردشگري و جهانگردي گردشگري در آینده نه چندان دور بزرگترین صنعت محسوب می شود.
بنابراین آمار سازمان جهانی گردشگري در سال 2000 تعاد گردشگران در سراسر جهان بالغ بر 701 میلیون نفر بوده و از این جریان گردشگري مبلغی حدود 475 میلیون دلار به طور مستقیم وارد اقتصاد جهان شده است
این ارقام در سال 2011 براي گردشگران به بیش از یک میلیارد نفر و درامد حاصل از آن به به 1500 میلیارد دلار رسیده است .در کشورهاي مختلف جهان یکی از فضاهاي مورد بازدید گردشگران فضاهاي شهري هستند -
در سراسر جهان شرهاي بزرگ مهمترین مقاصد توریستی را تشکیل می دهند - - law,1993:1 شهرها، پیشرفته ترین و کاملترین قرارگاههاي انسانی را تشکیل می دهند و دربردارنده مراکز ممهم اقتصادي، علمی ، پزشکی و غیره هستند. و افزون بر اینها از جاذبه هاي طبیعی نیز برخوردار بوده و به همین خاطر مهمترین کانون جذب گردشگرانند.
شهرنشینی عمدتا به دلیل افزایش درامد ، ازدیاد نسبی اوقات فراغت سهولت دسترسی و ارتباطات ، گسترش فعالیت گردشگري را سبب شده است
گردشگري شهري در کشورهاي پیشرفته پردرامدترین توع گردشگري است و در زمینه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژکی تاثیرات انکارناپذیري دارد.
تواحی شهري به علت آنکه جاذبه هاي تاریخی و فرهنگی بسیاري دارند. غالبا مقاصد گردشگري مهمی محسوب می شند. علاوه براین حتی درصورتیکه جاذبه هاي گردشگري در مناطق غیر شهري باشند ، از آنجا که شهرها به پیرامون خود خدمات می دهند در رابطه با گردشگري قرار می گیرند. بابراین حجم زیادي از امکانات گردشگري در شهرها متمرکز می شوند
محیط هاي شهري از یک طرف به دلیل تمرکز جمعیت، ازدحام، فشارهاي ناشی از خستگی کار و انواع آلودگی به عنوان مبدا سفر گردشگران و از سوي دیگر با امکانات رفاهی، فرهنگی، بهداشتی و داشتن جاذبه هاي طبیعی، تاریخی، معماري به طور کلی جاذبه هاي توریستی- فرهنگی به عنوان به شمار می آید. بنابراین این امر ضرورت برنامه ریزي و توسعه این فعالیت را توجیه می کند.
بیان مسئله و ضرورت موضوع
ناپایداري توسعه جوامع بشري در دو قرن اخیر - پس از انقلاب صنعتی - و پیامدهاي زیانبار آن که تابعی از متغییرهاي جمعیت، سرانه و الگوي مصرف است. وجه به اصل پایداري را هرچه بیشتر مورد تاکید قرار می دهد
توسعه پایدار به عنوان یکی از مهمترین راهبردهاي توسعه محسوب می شود. گسترش فزاینده صنعت گردشگري انبوه و اثرات مخرب آن بر محیط و انسان ها در نقاط مختلف جهان باعث شده تا کارشناسان و صاحب نظران ، توجه به عوامل پایداري در بخش گردشگري را متذکر شده و نسبت به رفع یا تعدیل عوامل ناپایداري در این بخش هشدار دهند
توسعه پایدار گردشگري توسعه اي است که در آن توازن و تعادل، حفظ ارزش ها و کیفیت اخلاقیات و اصول اقتصادي و نیز مزیت هاي اقتصادي همه به همراه هم دیده شده و کوشش می شود تا توسعه اي همه جانبه جایگزي توسعه اي صرفا اقتصادي گردد.راهبردهاي گردشگري پایدار جایگزین توسعه اي صرفا اقتصادي گردد. راهبردهاي گردشگري پایدار در دنیاي امروز رهیافت جامعی است که خواهان رشد بلند مدت صنعت گردشگري بدون اثرات مخرب بر زیست بوم هاي طبیعی است و این نکته تاکید دارد که در قالب توسعه گردشگري انسان قادر خواهد بود که جوانب خاصی از محیط را در جهت مثبت یا منفی دستکاري کند
بدنبال این بحث ها بود که در صنعت گردشگري ، پارادایم توسعه گردشگري به عنوان تنها راه نجات طبعت نمود پیدا کرد. در این پارادایم توسعه پایدار گردشگري به عنوان راه حل نجات طبیعت و انسان نمود پیدا کرد . در این پارادایم توسعه پایدار گردشگري به این صورت تعریف می شود. توسعه پایدار گردشگري فرایندي است که نیازهاي گردشگران فعلی و مناطق میزبان را براورده می سازد، در حالیکه فرصت هاي آینده را موردحمایت قرار می دهد و تقویت می کند.
