بخشی از مقاله
چکیده
گسترش شهرنشینی در سالیان اخیر منجر به توسعه ی شهرها به سمت مناطق پر خطر گشته است و در نتیجه افزایش خسارات حاصله از رخداد حوادث و سوانح از جمله آتش سوزی دور از انتظار نیست. هدف پژوهش حاضر تحلیل و بررسی علل وقوع آتش سوزی در ساختمانها با تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره بوده، لذا این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی می باشد.
جامعه آماری شامل صاحب نظران، متخصصان و کارشناسان، آتش نشان ها و ساکنین با دانش مجتمع های مسکونی بوده که از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. در این راستا بعد از تعیین مهم ترین علل، پرسشنامه محقق ساخته ای تدوین گردید، و سپس داده های جمع آوری شده با استفاده از تکنیک saw و قانون پاره تو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج تحقیق نشان می دهد که "عدم وجود تابلوهای ایمنی و خروجی های اضطراری"، "عدم کارآیی سیستم های ایمنی در ساختمان ها" و "عدم نظارت مسئولین مربوط به حیطه ساخت و ساز" به عنوان مهمترین علل وقوع آتش سوزی می باشند.
.1 مقدمه و بیان مسئله
آتش همواره بشر را مجذوب و در عین حال هراسناک نموده است. آتش در عین مفید بودن می تواند مرگ آور نیز باشد. بشر بدون آتش قطعا زندگی متفاوتی داشته و حتی شاید تمدنی به وجود نمی آمد.
امروزه زندگی بدون آتش برای انسانها امکان پذیر نیست. با این وجود آتش می تواند در مدت زمان کوتاه تمام سرمایه و هستی را تخریب کند
ضمن اینکه آتش سوزی خطر بالقوه ای است که همواره محتمل است و جان و مال انسان ها را تهدید می کند. همچنین برخی از عوامل از جمله امکانات امدادرسانی، نوع ساختمانها و غیره برشدت خطر ناشی از وقوع حریق می افزایند
همچنین می توان اشاره نمود که برخی از ساختمان ها باتوجه به ویژگی هایی از جمله تعدد طبقات و افراد ساکن، آسیب پذیری بالاتری در مقابل سوانح دارند. و به علت نداشتن آمادگی و آگاهی ساکنین از روش های مواجهه با سانحه و نیز آسیب پذیری بالای غیرسازه ای این ساختمان ها در مجموع بسیار آسیب پذیرند. حال باتوجه به اینکه در ساختمانها آتش سوزی هایی با خسارات جانی و مالی زیادی همراه می باشد، اهمیت کار پژوهش را نمایان ساخته و ایجاد راهکارهایی برای حداقل نمودن خطرات حریق در ساختمان ها اهمیت بسزایی دارد. لذا ما را بر آن داشت که به تحلیل و بررسی علل وقوع آتش سوزی در ساختمانها در شهرستان بندرعباس پرداخته، لذا در این راستا از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره - تکنیک - saw نیز استفاده شده است، تا بتوان مهمترین علل وقوع آتش سوزی در ساختمانها را استخراج نموده، مدیران و عوامل اجرایی با در نظر داشتن این موارد بتوانند برنامه ریزی اثربخش تری در راستای کاهش خطرات ناشی از آتش سوزی گام موثری بردارند.
.2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
رهبر و زحمتی - - 1388 در مقاله ای به بررسی "علت حریق در سازمان های آتش نشانی" پرداختند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد اگر سازمانی قصد ایجاد اداره بررسی علت حریق و حوادث به صورت حرفه ای و علمی داشته باشد، سبک و روش بررسی علت ارائه شده در این مقاله و در کلیه آتش نشانی های دنیا مشابه یکدیگر می باشد. تفاوت ها در توان علمی، تخصصی و حمایتهای سازمانی از گروه بررسی علت می باشد.
مطالعه اداره بررسی علت آتش نشانی انگلیس، کوبه - کشور ژاپن - نشانگر سبک و روش ارائه شده در مقاله می باشد.
مطالعه اداره بررسی علت آتش نشانی تهران و چند شهرستان نشان می دهد کارشناسان زبده ی این ادارات به این اصول استاندارد، اعتقاد داشته ولی به علت عدم وجود چارت های سازمانی مناسب، قادر به اجرای آن نمی باشند و شرایط ایجاد آن در سالهای آتی روبه بهبود می باشد.
همچنین صادقیان و همکاران - - 1392 در مقاله ای به بررسی “مدل های ارزیابی ریسک آتش سوزی در ساختمان ها “ پرداختند. نتایج به دست آمده نشان می دهد مدل های توسعه یافته برای ساختمان های خاص، فقط در همان ساختمان ها قابل استفاده هستند و به سادگی امکان بسط به ساختمان های دیگر را ندارند. این موضوع عمدتا به علت فرض های ساده سازی هایی است که در کدهای کامپیوتری انجام می گیرد.
قدربلند و محسنی پور - - 1395 در مقاله ای به بررسی "ساختمان و مصالح ساختمانی در برابر حریق" پرداختند. نتایج نشان می دهد با توجه به اهمیت حریق در ساختمان و خسارات جبران ناپذیر آن می توان با به کار بردن اصول صحیح در طراحی سازه ها و استفاده از مصالح استاندارد و مقاوم در برابر حریق، بسیاری از خسارات مالی و جانی را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
و در پایان محمد فام و شکوهی پور - - 1393 در مقاله ای به بررسی “ارائه الگویی برای ارزیابی ریسک آتش سوزی های عمدی” پرداختند که نتایج به دست آمده نشان می دهد با مقایسه مشخصات الگوی پیشنهادی با هفت الگوی نشان دهنده جامعیت الگوی پیشنهادی بود. تدوین و گسترش استانداردهای ایمنی و امنیتی و ایجاد بانک های اطلاعات امنیتی صنایع کشور در یک مرکز جمع آوری و پردازش اطلاعات جهت کاهش خطرات امنیتی سازمان از جمله ریسک آتش سوزی های عمدی از مهم ترین پیشنهادهای ارائه شده بود.
.4 روش شناسی
هدف پژوهش حاضر بررسی علل وقوع آتش سوزی در ساختمان ها می باشد. این تحقیق از نظر روش توصیفی-پیمایشی بوده و از نظر هدف، کاربردی می باشد. و از آنجا که جامعه خاصی را مطالعه می کند، در زمره مطالعات موردی جای می گیرد. جامعه آماری شامل صاحب نظران، متخصصان و کارشناسان، آتش نشان ها و ساکنین با دانش مجتمع مسکونی می باشند و از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید، که تعداد نمونه آماری 50 نفر می باشد.
در خصوص اطلاعات مربوط به پیشینه تحقیق از کتب، مقالات و پایگاه های اطلاعاتی و هم چنین برای علل وقوع آتش سوزی در ساختمان ها از روش میدانی استفاده شده است. سپس پرسشنامه ای محقق ساخته با 20 سوال تهیه گردید. جهت روایی پرسشنامه به کارشناسان و متخصصان این حوزه داده و نظرات آن ها اعمال گرددید. همچنین پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده گردید و از آنجا که با ضریب به دست آمده، 0.702 بوده و بیشتر از .65 می باشد؛ پایایی پرسشنامه در حد مطلوبی می باشد.
پس از جمع آوری داده ها از روش SAW، که از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره بوده جهت تجزیه و تحلیل استفاده گردید،. در این روش با مفروض بودن اوزان اهمیت شاخص ها، مناسب ترین گزینه محاسبه می شود. در واقع این روش همان میانگین موزون است که اعداد درون ماتریس را به منزله عناصری که میانگین شان محاسبه شده و اوزان شاخص ها را به منزله وزن این اعداد در نظر می گیرد. بنابراین لازم است از روشی جهت بی مقیاس سازی استفاده کرد که شاخص ها را هم جهت سازد. فرض به کارگیری این روش بر استقلال ارجحیت و مجزا بودن آثار شاخص ها از یکدیگر است
.5 تحلیل داده ها و یافته ها
از مهمترین و اساسی ترین مراحل هر تحقیق تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق است. محقق پس از اینکه مساله تحقیق خود را تعیین کرد و مراحل تعیین روش تحقیق، مشخص سازی ابزار مناسب جمع آوری داده ها و بکارگیری آنها را طی کرد، اکنون نوبت آن فرا می رسد که داده های جمع آوری شده را تجزیه و تحلیل نماید. در این پژوهش برای تحلیل و بررسی علل وقوع آتش سوزی در ساختمانها از روش saw استفاده گردیده و هریک از شاخص ها را تجزیه و تحلیل نموده است. این تجزیه و تحلیل در جدول شماره 1و 2 و نمودار شماره 1 نشان داده شده است.
جدول .1 محاسبه مقادیر علل وقوع آتش سوزی در ساختمانها با استفاده از تکنیکsaw
