بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر به بررسی نقش سلامت در ارتقا، بهره وری نیروی کار در17 کشوردر حال توسعه در بازه زمانی2002-1992 با استفاده از روش پنل دیتا می پردازد. سرمایه گذاری در نیروی انسانی وارتقاء کیفیت آن، نقش اساسی در افزایش بهره وری و تسریع رشد اقتصادی داشته است .در این خصوص یکی از راههای افزایش سرمایه انسانی ،ارتقاء سطح بهداشت و سلامتی نیروی کار می باشد نتایج بدست آمده از برآوردها نشان می دهد که شاخص نرخ مرگ و میر مردان بالغ تاثیر منفی ،مخارج بهداشت و درمانی به عنوان شاخص های بهداشت و سلامت تاثیر مثبت بر بهره وری نیروی کار داشته است. روش تحقیق بصورت توصیفی B تحلیلی می باشد.
1 مقدمه
بهره وری نیروی کار در کنار بالا بردن کیفیت زندگی و برابری در توزیع درآمدها از جمله اهدافی اصلی نظامهای اقتصادی و برنامه های توسعه است. در تمامی پژوهشهای اقتصادی انجام گرفته به طور مستقیم یا غیر مستقیم اثرگذاری بر بهره وری مورد توجه بوده و راهکارهای متعددی برای دستیابی به این هدف مطرح شده است.بهره وری همواره به عنوان یکی از آرمانهای اساسی دولتها و شاخصی برای ارزیابی عملکرد آنها مطرح بوده است. دستیابی به بهره وری ، بیش از هر چیز در گرو شناخت صحیح مسیرهای بالقوه و عوامل تأثیرگذار بر آن است .
یکی از عوامل مؤثر بر بهره وری ، سلامت جوامع و نیروی کار است که در کنار آموزش، دو محور اصلی سرمایهی انسانی را شکل میدهند .با در نظر گرفتن اهمیت بهره وری و مهمتر از آن شناسایی عوامل مؤثر بر بهره وری در کشور، پژوهش حاضر به شناسایی تأثیر شاخصهای سلامت بر بهره وری و آزمون سایر عوامل تأثیرگذار بر روی آن، درکشورهای در حال توسعه می پردازد.
سلامت و سلامتی مقوله ای است که ارتباط نزدیکی با پیشرفت و توسعه همه جانبه، از جمله رشد و توسعه اقتصادی دارد. افراد جامعه سالم از یک سو با نشاط تر و شاداب تر و با انگیزه بیشتری تلاش و فعالیت دارند. سلامت، از طریق کانال های مختلفی می تواند سطح تولید و بهره وری یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد. اولین کانالی که در بیشتر ابهتر از دیگران کار می کنند و ذهن خلاق و آماده تری دارند. در کنار این اثر مستقیم، سلامتی، اثرات غیرمستقیمی نیز بر روی تولید و بهره وری دارد.
برای نمونه، بهبود سلامت در نیروی انسانی، انگیزه ی ادامه تحصیل و کسب مهارت های بهتر را به دنبال خواهد داشت، زیرا بهبود شرایط بهداشتی، از یک سو جذابیت سرمایه گذاری در آموزش و فرصت های آموزشی را افزایش خواهد داد و از سوی دیگر، با افزایش توانایی یادگیری، افراد را برای ادامه تحصیل و کسب مهارت های بیش تر و مستعدتر خواهد کرد. هم چنین افزایش بهداشت و شاخص های بهداشتی در جامعه با کاهش مرگ و میر و افزایش امید به زندگی، افراد را به پس انداز بیشتر تشویق خواهد کرد. به دنبال افزایش پس انداز در جامعه، سرمایه ی فیزیکی افزایش یافته و این موضوع نیز به صورت غیر مستقیم بر بهره وری نیروی کار و موثر خواهد بود.
-1-1 بیان مسئله و اهمیت موضوع
در بسیاری از کشورها،سرمایه گذاری در نیروی انسانی وارتقاء کیفیت آن، بیشترین نقش را در افزایش بهره وری و تسریع رشد اقتصادی داشته است .در این خصوص یکی از راههای افزایش سرمایه انسانی ،ارتقاء سطح بهداشت و سلامتی نیروی کار می باشد .در این مطالعه یک چهارچوب نظری به منظور بررسی تاثیر بهداشت و سلامت بر بهره وری نیروی کار معرفی می شود که در آن مخارج بهداشت و درمان و نرخ مرگ ومیر مردان بالغ به عنوان شاخص سطح بهداشت و سلامت ،سرمایه فیزیکی سرانه و دستمزد و متوسط سالهای تحصیل و نیروی کار به عنوان مهمترین عوامل موثر بر بهره وری نیروی کار در نظر گرفته می شود .همچنین با توجه به اینکه در این مطالعه سعی شده است منتخبی از کشورها مورد بررسی واقع شوند مدل پیشنهادی استفاده از داده های تلفیقی پنل دیتا می باشد همچنین میتوان متغیرهای کنترلی دیگری همچون مخارج دولت، تغییر نرخ ارز ، درآمدهای حاصل ازصادرات می توان استفاده کرد .
درکشورهای در حال توسعه بررسی در زمینه سلامت و بهداشت به عنوان جزئی ازسرمایه های انسانی و عامل مهمی در ارتقاء بهره وری نیری کار می باشد که تا این دوره زمانی هیچ گونه مطالعه کلی در این زمینه صورت نگرفته است همچنین در بیشتر مطالعاتی که درزمینه سرمایه انسانی انجام شده جنبه آموزش و مهارت مورد توجه قرار گرفته است همچنین سلامتی فیزیکی و بهداشت عامل اصلی بهره وری می باشد به همین دلیل سعی می شود جهت بررسی بهره وری نیروی کار که عامل اصلی توسعه یافتگی در کشورهای در حال توسعه است در آن متمرکز می شود.
-2-1 پیشینه تحقیق :
مطالعات داخلی و خارجی - امینی و حجازی آزاد ، - 1386، به تحلیل و ارزیابی نقش سلامت و بهداشت در ارتقا بهره وری نیروی کار در اقتصاد ایران با استفاده از داده های آماری 1346-83 پرداخته نتایج به دست آمده از برآورد الگو، با استفاده از روش خود توضیح با وقفه های گسترده - ARDL - برای دوره 1383-1346، بیانگر آن است که برای دستیابی به بهره وری بالاتر نیروی کار، علاوه بر ارتقاء سطح بهداشت و سلامت، می توان از طریق افزایش سطح سرمایه فکری سرانه و کاهش ظرفیت های بیکار، به این هدف دست یافت.
- لطفعلی پور ودیگران ، - 1390 در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر شاخص های سلامت بر رشد اقتصادی ایران به بررسی تاثیر سلامت سرمایه انسانی بر نرخ رشد درآمد سرانه در ایران در فاصله زمانی 1361 تا 1386 پرداخته اند نتایج نشان می دهد که سرمایه گذاری در سلامت سرمایه انسانی - مخارج یهداشتی - بر نرخ رشد درآمد سرانه ناثیر گذار است .
- بدری و همکاران ، - 1392 در مقاله ای نقش مخارج تحقیق و توسعه و مخارج سلامت بر بهره وری نیروی کار را در 8 کشور منتخب آمریکای لاتین با استفاده از مدل پانل دیتا در بازه ی زمانی 2000-2008 مورد بررسی قرار داده اند. نتایج برآورد نشان می دهد که مخارج سلامت اثر مثبت و معنی داری بر بهره وری نیروی کار در کشورهای مورد بررسی داشته است.
- Bloom et.al,2001 - در مطالعه ای تاثیر سلامت و بهداشت بر رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار داده اند.
یافته های آنها نشان می دهد که از چهار طریق، اثر سلامتی و بهداشت بر بهره وری موثر است :
-1 نیروی کار سالم تر بیشتر تولید میکند، زیرا توان جسمی و ذهنی بیشتری دارد و کمتر در محل کار به دلیل بیماری خود و خانواده اش غیبت می کند.
-2 افراد با امید به زندگی بالاتر، انگیزه بیشتری برای سرمایه گذاری در تحصیلات دارند و بازده بالاتری از این سرمایه گذاری ها بدست می آورند.
-3 با افزایش طول عمر افراد در اثر ارتقای سلامتی، میزان پس اندازها - برای دوران بازنشستگی - افزایش و در نتیجه روند سرمایه گذاری تسهیل خواهد شد.
-4 بهبود سلامت و بهداشت به صورت افزایش بقا - حیات - و سلامتی کودکان کم سن می تواند انگیزه ای برای کاهش باروری شده و در نتیجه افراد، مشارکت بیشتری در بازار کار می کنند و درآمد سرانه بالاتری به دست می آورند.
نتیجه اصلی بررسی آنها چنین است که سلامت آنها و بهداشت بر رشد اقتصادی اثر معنی داری دارد. یعنی، یکسال افزایش درامید به زندگی جامعه باعث 4 درصد افزایش در تولید ملی می شود که اثر به نسبت بالایی است و نشان می دهد افزایش هزینه ها برای بهبود سلامت و بهداشت، بواسطه اثری که بر بهره وری نیروی کار دارد، قابل توجه است.
- Erdil E,Yethiner,2004 - در مطالعه ای با عنوان "روش داده های تابلویی برای علیت درآمد و بهداشت"، اقدام به بررسی علیت بین مخارج بهداشتی و تولید ناخالص داخلی در مجموعه ای از کشورها با سطوح درآمد متفاوت طی سالهای 1990-2000 به پرداخته اند بر اساس نتایج به دست آمده، در کشورهای با درآمد پایین و متوسط - که ایران هم جزء آنهاست - تنها از طرف درآمد به مخارج بهداشتی، علیت وجود دارد در حالی که در کشورهای با درآمد بالا، مخارج بهداشتی نیز بر میزان تولید ناخالص داخلی موثر است.
- سلطان قادری وحید ، - 2011 در پژوهشی با عنوان "سرمایه انسانی و رشد اقتصادی" به بررسی ارتباط میان سرمایه انسانی و رشد اقتصادی پاکستان با استفاده از داده های سری های زمانی 1978-2007 پرداخته اند. در این مطالعه؛ از شاخص آموزش تعدیل شده بر حسب سلامت - بهداشت - به جای سرمایه انسانی در فرم استاندارد تابع تولید کاب داگلاس استفاده شده است نتایج پژوهش بیانگر رابطه بلندمدت مثبت میان سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در پاکستان بوده و مؤید یافته های قبلی میباشد.
