بخشی از مقاله
چکیده
امروزه سازمانها جهت پیشرفت و کسب موفقیت در شرایط رقابتی و متغیر محیط کسب و کار خود نیازمند توجه روزافزون به مقوله مدیریت سرمایه انسانی میباشند.یکی از مباحث موجود در مدیریت سرمایه انسانی ، مسئله ترکیب جمعیتی و مطالعه ویژگی هاي آن نظیر اندازه ، ساختار زنجیره سنی و ترکیب تحصیلی و.. است که نقش مهمی در فرآیندهاي رشد و توسعه سازمانی و تخصیص منابع دارد.
این مسئله به خصوص براي سازمان هاي خدمات محور نظیر بانک ها که مهمترین سرمایه آن نیروي انسانی است اهمیت بیشتري پیدا می کند.ترکیب تحصیلی پرسنل را می توان بصورت یک زنجیره از مقاطع تحصیلی متوالی توزیع نمود که تعداد افراد موجود در هر یک از این مقاطع باید بصورت متناسب و موزون با مشاغل تعریف شده و مورد نیاز سازمان رشد کرده و با توجه به تاثیرگذاري هر مولفه بر مولفه هاي بعدي در این زنجیره پویا ، سیاستها و تصمیم هایی که بتواند رشد متناسب و متعادل آن را محقق سازد، بسیار حائز اهیمت خواهد بود.
در این تحقیق به تجزیه و تحلیل پویایی هاي موجود درساختار ترکیب تحصیلی سرمایه انسانی بانک انصار به عنوان مورد مطالعه و با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم پرداخته می شود. مدیران ارشد سازمان می توانند با اتخاذ سیاستهاي مبتنی بر رویکرد پویایی شناسی سیستم، ترکیب تحصیلی سازمان خود را از طریق ارزیابی و تجزیه و تحلیل پویایی پدیدههاي مختلف جمعیتی از قبیل جذب و بکارگیري، آموزش، ادامه تحصیل ، نقل و انتقالات ، به گونهاي سازماندهی نمایند که بتوانند زمینه را براي برنامهریزيهاي بهتر منابع انسانی فراهم آورند.
این تحقیق بر اساس رویکرد سیستمی مدلی پویا براي ساختار زنجیره ترکیب تحصیلی بانک انصار ارائه شده ، سپس عوامل مهم و متغیر هاي اهرمی آن شناسایی شده و بازه زمانی ده ساله براي مطالعه رفتار پویا انتخاب شده و پس از تایید اعتبار مدل ، نتایج حاصل از اجراي سیاست هاي مختلف بر روي آن با استفاده از نرمافزار ونسیم1 شبیه سازي گشته و نتایج به صورت کمی و کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پیشنهادها و راهکارهاي مناسبی با تکیه بر شناخت حاصل شده از مدل سیستمی ارائه گردید.
.1 مقدمه
امروزه با توجه به شرایط متغیر محیطی، آینده سازمانها تا حد زیادي غیر قابل پیشبینی است و این امر مدیران را با چالشهاي زیادي مواجه میسازد. از اینرو، رویکرد پویاییهاي سیستم که نگاهی مبتنی بر دیدگاه تفکر سیستمی به مسائل دارد این امکان را براي مدیران فراهم میکند تا بتوانند با بررسی روابط علّی معلولی فیمابین و همچنین تحلیل سناریوهاي تصمیم پیشرو، روندهاي حاکم بر سیستم را در بازههاي زمانی مختلف مشاهده نمایند و با تحلیل و بهبود سیاستها در جهت اجراي آنها گام بردارند و در نهایت به درك مناسبتري از سیستم خود نائل گردند.
نقش ساختار ترکیب تحصیلی در مطالعات و برنامهریزيهاي اقتصادي و اجتماعی آن در بلندمدت بر هیچ کس پوشیده نیست. از این رو، با توجه به روند متغیر حاکم بر فرآیند هاي کسب و کار پولی و بانکی، مدیران ارشد می بایستی شناخت خود را از کم و کیف ساختار سرمایه انسانی و پویایی هاي آنهاگسترش دهند تا از این طریق بتوانند سیاستهاي مناسبی را در رابطه با توسعه سرمایه انسانی در افقهاي بلندمدت اتخاذ نمایند.
آن چه که در شرایط کنونی بیش از هر چیز ضرورت دارد تدوین یک سیاست جامع و نگاه کل نگر است که در آن، مسأله تنها جذب و ارتقاي کارکنان نباشد. در شرایط کنونی، اندیشیدن به میزان جذب کارکنان و نوسان آنها در طول فرآیند خدمتی نه تنها در آینده، مسأله اي مهم در رابطه با ساختار ترکیب تحصیلی منابع انسانی خواهد بود، بلکه آن چه باید مورد توجه قرار گیرد، تلاش براي بهبود وضع موجود سرمایه انسانی و افزایش مهارت ها از طریق آموزش و کسب تحصیلات بالاتر و البته اعمال سیاستهاي منطقی براي جلوگیري از ایجاد اختلال در ترکیب تحصیلی میباشد.
بنابراین با توجه به تغییر و تحولات محیطی و به منظور حفظ جایگاه محیطی، توجه به یک رویکرد مناسب در جهت رشد و آگاهی مدیران سرمایه انسانی نسبت به درك پویاییهاي تحصیلی کارکنان امري ضروري است و عدم نگرش سیستمی به موضوع ترکیب تحصیلی را در آینده دچار چالشهاي عدیدهاي خواهد نمود.
وضعیت ساختاري ترکیب سرمایه انسانی در یک سازمان را میتوان با استفاده از اطلاعات آماري موجود در سازمان مورد مطالعه قرار داد. اما با توجه به رشد گسترده سازمانها و معماري پیچیده آن و همچنین شرایط پویاي محیطی، نیاز به داشتن آگاهی درست از ترکیب کارکنان و تجزیه و تحلیل آن از اهمیت زیادي برخوردار است.
برنامهها و سیاستهاي جمعیتی زمانی میتواند مؤثر باشد که مبتنی بر آمارهاي جمعیتی و سایر دادههاي مربوط بوده و روابط میان متغیرهاي پویاي جمعیتی و سایر عوامل اجتماعی- اقتصادي را درنظر گیرد.
مدیران ارشد سرمایه انسانی میتوانند با اتخاذ سیاستهاي مبتنی بر رویکرد پویاییشناسی سیستم، ترکیب تحصیلی کارکنان سازمان خود را از طریق ارزیابی و تجزیه و تحلیل پویاي پدیدههاي مختلف از قبیل جذب و بکارگیري، آموزش، ادامه تحصیل و ارتقا به گونهاي سازماندهی نمایند که بتوانند زمینه را براي برنامهریزيهاي مختلف توسعه اي فراهم آورند.
در این میان آنچه که اهمیت دارد، این است که به واسطه شرایط متغیر محیط فعالیت بانک ها، مدیریت سرمایه انسانی آن باید با دیدگاهی متفاوت نسبت به گذشته به مسئله ترکیب تحصیلی برخورد کند. نظر به ضرورت پاسخگویی به تغییرات، پیش بینی محیط، تغییرات و اتخاذ تصمیمات اثرگذار درخصوص آینده، مدیریت منابع انسانی باید با تفکري کلنگر و سیستمی به مسئله بنگرد.
در این تحقیق سعی شده است با استفاده از رویکردي ساختاریافته، مدلی براي تحلیل پویاي هاي ترکیب تحصیلی، ارائه گردد. به همین منظور، پس از بررسی ادبیات موضوع و شناسایی وضع موجود و فرآیندهاي مربوط به ساختار ترکیب فعلی، عوامل مؤثر در طراحی مدل ترکیب تحصیلی آن شناسایی گردید.
