بخشی از مقاله
چکیده
از یک طرف با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی در جهان و تاثیرات عمده آن در توسعه جوامع و پیشرفت تمدن بشری و از طرف دیگر نیاز به تکنولوژیهای جدید ، می طلبد که بر اساس یک چهارچوب فکری تدوین شده ، جهت دستیابی به تکنولوژی مورد نیاز شرکت که هدف آن کسب رضایت مشترکین و توسعه و نگهداری شبکه برق پایدارکه یکی از اساسی ترین اهداف استراتژیک میباشد بپردازیم.
مقاله حاضر به تشریح ویژگیهای صنعت برق در شرکت توزیع برق آذربایجان شرقی ، نقش تکنولوژی در بهبود عملکرد و توسعه آتی این صنعت و ضرورت تدوین استراتژی تکنولوژی در این صنعت می پردازد و سعی بر این است که از مدل هکس و مازلوف استراتژی تکنولوژی شرکت توزیع برق آذربایجان شرقی را مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار دهیم.
مقدمه
از جمله مهمترین موارد توسعه هر صنعت تدوین استراتژی توسعه تکنولوژی در آن صنعت میباشد. بدون دراختیار داشتن استراتژی تکنولوژی، امکان برنامه ریزی و اجرای مناسب و بهینه برنا مه های توسعه در هر صنعت منتفی میگردد. از آنجائی که تکنولوژی در مرکز سیستم های طراحی شده برای تامین نیازها و یا جلب رضایت مشتری قرار دارد باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
در طول تاریخ بشر، تکنولوژی اثرات عمیقی در توسعه جوامع و پیشرفت تمدن بشری داشته است .یکی از تحولات عظیمی که بشر را قادر ساخت تا در مسیر زندگی خود تغییرات اساسی ایجاد نماید، تولید انرژی الکتریکی از آب، انرژی حرارتی و انرژی اتمی است . برق موجب گسترش فعالیت های صنعتی،کشاورزی و خدماتی شد. بطوری که امروزه شبکه های جهانی به کمک انرژی الکتریکی فعالیت های مخابراتی، تجاری و مالی خود را بصورت لحظه ای انجام می دهند.
بدین ترتیب صنعت برق به یکی از ارکان توسعه بویژه توسعه اقتصادی کشورها تبدیل شده است و میزان تولید و مصرف آن از شاخص های رشد کشورها به شمار می رود .نقش این صنعت در فعالیت های سایر بخش هایی اقتصادی آنچنان مؤثر و تعیین کننده است که در کلیه کشورهای جهان بعنوان صنعت مادر یا مادر صنایع شناخته شده است .
نظر به اهمیت استراتژیک این صنعت و نقش برجسته آن در توسعه اقتصادیاخیراً تلا شهای گسترده ای از سوی بخش های دولتی و خصوصی کشورهای مختلف در ارتباط با افزایش بهر ه وری و بهبود عملکرد این صنعت صورت گرفته است .بخش قابل توجهی از اقدامات انجام شده، به ارتقاء سطح تکنولوژی و استفاده از تکنولوژی های نوین دراین صنعت مربوط می شود .
بخش دیگری از اقدامات در ارتباط با تجدید ساختار ضمن اینکه خود مهارت های تکنولوژیکی خاصی را طلب می کندبه خصوص بکارگیری تئور یها و روش های جدید مدیریتی تنها بر پایه سطح قابل قبولی از تکنولوژ یهای تولید، انتقال، توزیع و به خصوص مدیریت عملیاتی شبکه برق، قابل پیاد ه سازی می باشد . به عبارتی بهبود بهره وری و کارآئی صنعت برق با تکیه بر تجدید ساختار این صنعت نیز ارتقاء سطح تکنولوژی و سطح مهارت های تکنولوژیکی وابستگی کاملی دارد
برای مثال هدف از تعیین استراتژی در هر کسب و کار، مشخص نمودن این است که سازمان در چه نوع11]کاری[ باید فعال شود و چگونه می تواند موقعیت مناسبی را در آن کار برای خود بدست آورد و برای کسب موقعیت مورد نظر از چه نوع تکنولوژیهائی با ید استفاده نماید.
با توجه به اینکه شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی یک شرکت خصوصی وابسته به دولت می باشد و وظیفه اصلی آن تامین برق پایدار و جلب رضایت مشترکین مختلف تحت پوشش شرکت است، بایستی در کنار انجام وظایف سازمانی، استراتژی توسعه تکنولوژی در برنامه های بلند مدت ، را تدوین نماید.
با نگاهی اجمالی به وضعیت کنونی تکنولوژی در صنعت برق ایران و فعالیتهای متفرقه ای که در ارتباط با تحقیق وتوسعه انتقال تکنولوژی در این صنعت صورت می گیرد، ضرورت وجودیک استراتژی کلی در زمینه توسعه تکنولوژی به وضوح مشخص میگردد . در این مقاله سعی می شود موارد تاثیر گذار در این امر را مورد بررسی قرار داد و به نتیجه قابل ملاحظه ای رسید.
مرور ادبیات:
در ادبیات مدیریت تکنولوژی ، تعاریف و تعابیر مختلفی از تکنولوژی ارا ئه شده است که منعکس کننده نقطه نظرات متفاوت در این زمینه است . [12] لذا جهت آشنائی بیشتر به بررسی مفاهیم و تعاریف مرتبط با موضوع بحث تدوین استراتژی تکنولوژی و ادبیات موضوع میپردازیم :
استراتژی تکنولوژی یک استراتژی عملیاتی است و می توان آن را ترجمه و تفسیر استراتژی کلی سازمان در حوزه تکنولوژی دانست، بطوریکه روش کسب موقعیت برتر رقابتی یا روش تحقق اهداف بلند مدت سازمان را از طریق توسعه تکنولوژیهای سازمان تعیین می کند.
پورتر فرایند تدوین استراتژی را متشکل از مراحل زیرمیداند:
• شناسایی تکنولوژیها و زیرتکنولوژیهای زنجیره ارزش
• شناسایی سایر تکنولوژیهای مرتبط در سایر صنایع
• تعریف مسیرهای احتمالی تغییرات تکنولوژیک
• شناسایی تکنولوژیهای حیاتی برای رقابتپذیری وسازگاربا ساختار صنعت
• ارزیابی قابلیتهای بنگاه و توان سرمایهگذاری مورد نیازبرای توسعهتکنولوژی
• تدوین استراتژی تکنولوژی برای تقویت جایگاه رقابتی بنگاه
همانطور که مشاهده میشود پس از شناسایی تکنولوژیها دربنگا ه و تکنولوژیهای مرتبط در سایر صنایع ونیزشناساییمسیرهای احتمالی تغییرات تکنولوژیک، گام بعدی بهشناسایی تکنولوژیهای حیاتی برای رقابتپذیری وسازگارباساختار صنعت اختصاص دارد. در واقع، شناساییتکنولوژیهای فعلی و یا گزینههای تکنولوژیک آتی به ایندلیل اهمیت داردکه اینتکنولوژی ها رقابت کنونی در صنعت فعلی را تحت تأثیر قرار میدهند.
درگامهای بعد، منابع بنگاه مورد ارزیابی قرار میگیرند تا روشنشودچهترکیبی از سرمایه گذاری در تکنولوژیهای کلیدی اولا امکان پذیر بوده و ثانیا موقعیت رقابتی بنگاه را بیشتر تقویت میکند . بنابراین بر اساس نظریه پورتر، استراتژی تکنولوژی تدوین میشود تا ازاستراتژی کلی حمایت کند - مکتب موقعیتیابی - ضمناً. اینمدل، فرایندی گام بهگام برای تدوین استراتژی تکنولوژی پشنهادمیدهد، بهگونهای که ورودی هر گام را خروجی گام ما قبل آن تشکیل میدهد
قدمهائی که بطور کلی در تدوین استراتژی تکنولوژی بایستی برداشته شود شامل مراحل زیر می باشد:
الف- ارزیابی توانایی و سطح تکنولوژی سازما ن در زمینه های عمده فعالیت
ب- شناسائی تمامی تکنولوژیهای مرتبط و مهم در زمینه فعالیت سازمان
ج- تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان
د - مشخص نمودن فرصت ها وتهدیدهای پیشروی سازمان
ه - تعیین استراتژی توسعه تکنولوژی
با توجه به استراتژی سازمان لازم به ذکر است که تدوین استراتژی خودیک فراینده بوده و نباید بصورت یکبار مطالعه درنظر گرفته شود . باتوجه به تحو لات تکنولوژی وبسته به سرعت آن و وضعیت بازار بایستی استراتژی توسعه تکنولوژی بصورت مستمربررسی، اصلاح و تکمیل شود.
نظر به پیشرفت روز افزون تکنولوژی ها ،تدوین استراتژی تکنولوژی در شرکت توزیع برق آذربایجان شرقی ، یکی از نیاز های اساسی و زیر بنایی می باشد و لذا در راستای تحقق اهداف تعیین شده تدوین برنامه های عملیاتی برای توسعه به شرح زیر می باشد :
- تدوین برنامه های ارتقاء تکنولوژی بهره برداری
- تدوین برنامه های ارتقاء تکنولوژی تعمییر و نگهداری
- تدوین برنامه های استاندارد سازی ، ارتقاع کیفیت و بهبود بهره وری
- برنامه ریزی توسعه تاسیسات و شبکه برق
مدل مفهومی پژوهش
باتوجه به ویژگی های بنگاه مورد مطالعه الگوی هکس و مازلوف به عنوان مدل پژوهش در نظر گرفته شده است.شکل 1 نشان دهنده مدل مفهومی مورد استفاده در پژوهش می باشد.
شکل :1 الگوی هکس و مازلوف برای تدوین استراتژی تکنولوژی
سوالات پژوهش
- سطح فعلی توانمندی های تکنولولوژیک شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی به چه میزان است ؟
- واحدهای استراتژیک شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی کدام است؟
- میزان جذابیت تکنولوژی های شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی به چه میزان است؟
- استراتژی های تکنولوژی مناسب برای شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی چه می باشند؟
روش پژوهش
این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع و روش اجرای تحقیق ، توصیفی-پیمایشی است و برای جمع آوری اطلاعات از روش میدانی و ابزار پرسش نامه استفاده شده است.
جامعه آماری
بخش مهمی از فعالیتهای شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان شرقی ،توزیع برق برای مشترکین استان می باشد. انرژی برق که زیر بنایی ترین انرژی جهت مصرف خانگی و صنایع می باشد به عنوان خدمات استراتژیک این شرکت به شمار می رود و به منظور مصرف بهینه و کم کردن تلفات انرژی در توزیع آن نیاز به تکنولوژی های روز دنیا می باشد.
مدیران میانی وارشد و کارشناسان شرکت با مدارک تحصیلی فوق دیبلم و لیسانس تا فوق لیسانس و با سابقه کاری بالاتر از 5 سال به عنوان خبرگان ، جامعه آماری می باشند.نمودار 1 نشان دهنده سابقه کار ونمودار 2 نشان دهنده میزان تحصیلات جامعه آماری می باشد.
