بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری یکی از مفیدترین فعالیتهای بشر در دو حوزهی اقتصاد و فرهنگ است. یکی از انگیزههای مهم جهانگردان برای سفر به کشورهای مختلف، انگیزههای فرهنگی و کسب لذت از میراث و هنر به خصوص هنرهایی همچون فیروزهکاری است که مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته و سیاستمداران و زمامداران کشورها، آن را در صدر برنامههای خود قرار دادهاند.
در این بین، هنر فیروزهکاری نیشابور با کیفیت بالا، شهرت جهانی و اصیل و تنیده شدن آن با فرهنگ و هنرمردمان خطهی نیشابور، میتواند به عنوان محصول فرهنگی، گردشگران مختلفی را به خود جذب نماید. این پژوهش بر اساس روشی تحلیلی-توصیفی و بهرهگیری از منابع موجود در زمینهی توسعهی گردشگری هنر فیروزهکاری در نیشابور و نیز بررسی همه جانبهای که از روش تحلیل SWOT شده است، به تعیین راهبردهای اساسی جهت توسعهی گردشگری هنر فیروزهکاری در نیشابور شده است.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پتانسیلها و محدودیتها بیانگر آن بودند که بهرهمندی از زیرساختها و زمینههای مناسب تولید هنر فیروزهکاری و سرمایهی انسانی نیشابور، با بهرهمند شدن از امتیاز وزنی 0/64 در جایگاه نخست نقاط قوت، نامناسب بودن تجهیزات اقامتی و رفاهی با امتیاز وزنی 0/48 در جایگاه نخست ضعفها، افزایش انگیزهی سفر به نیشابور جهت خرید هنر فیروزه-کاری با امتیاز وزنی 0/56، بالاترین امتیاز وزنی را داشته و در مرتبهی اول فرصتهای موجود و روند نبود تجهیزات و امکانات مناسب جهت جذب گردشگران هنر فیروزهکاری با امتیاز وزنی 0/52 در جایگاه نخست تهدیدها قرار دارد.
مهمترین راهبردهایی که در این زمینه میتوان به کار گرفت عبارتند از: ارائهی خدمات زیر بنایی، تسهیلات رفاهی، بهداشتی در کلیهی مراکز تهیه و فروش هنر فیروزهکاری و سایتهای گردشگری، استفادهی بهینه از پتانسیلهای تهیه و فروش هنر فیروزهکاری و نیروی انسانی در نیشابور و تلاش در تقویت جذب گردشگران برای استفاده از هنر فیروزهکاری به نیشابور بیان نمود. البته راهکارهای دیگر نیز می-باشند که در جای خود مورد بحث قرار گرفتند که در صورت عملی شدن میتواند به توسعهی کارافرینی و افزایش درآمد در نیشابور بیانجامد.
-1مقدمه
ظهور گردشگری سریع و پایدار در طول 50 سال گذشته، یکی از پدیدههای قابل توجه زمان ما است - Susanne . - Becken, ,2007: 17 با توجه به این موضوع، سازمان جهانی گردشگری، تعداد ورودی گردشگران بین المللی را از 200 ملیون نفر در سال 1980 به 922 ملیون نفر در سال 2008 بیان نموده و نیز پیشبینی کرده است، این رقم به 1,6 بیلیون ورودی در سال 2020 برسد. در عین حال بر اساس آمارها، سالانه حدود 3,5 میلیارد سفر در جهان انجام میشود که 700 ملیون آن بین کشوری و 800 ملیون مسافرت داخلی است. اهمیت اقتصادی این بخش در سال 2008 نشان داده که 9,6 درصد از محصولات ناخالص داخلی و 7,9 در صد از اشتغال جهانی را این بخش در جهان به خود اختصاص داده است
این مهم نشان دهنده آن است که این صنعت در اقتصاد جهانی و ملی، بسیار با اهمیت بوده و ضرورت برنامهریزی در این امر بیش از پیش نمایان میگردد.
گردشگری یکی از مفیدترین فعالیتهای بشر در دو حوزه اقتصاد و فرهنگ است. توسعهی گردشگری، بهویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون بیکاری بالا، محدویت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند، از اهمیت فراوانی برخوردار است
جذابیت آثار مثبت گردشگری به ویژه در بعد اقتصادی آن، به گونهای است که بسیاری از کشورهای جهان بهخصوص کشورهای در حال توسعه را به خود جلب نموده است
از آنجا که گردشگری با محیط طبیعی و فعالیتهای اقتصادی-اجتماعی رابطه متقابل دارد، میتواند آثار و پیامدهای مثبت و یا منفی در این دو بعد داشته باشد. به همین دلیل، شناخت آثار و پیامدهای گردشگری در مرحله اول و مدیریت این اثرات در مرحله دوم میتواند پیامدهای مثبت گردشگری برای نواحی گردشگرپذیر را به حداکثر ممکن و پیامدهای منفی آن را به حداقل ممکن کاهش دهد
یکی از انگیزههای مهم جهانگردان برای سفر به کشورهای مختلف، انگیزههای فرهنگی و کسب لذت بهخصوص در زمینه هنر فیروزهکاری است که مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته و سیاستمداران و زمامداران کشورها آن را در صدر برنامههای خود قرار دادهاند. فرهنگ قدرتی فوقالعاده دارد. ما از فرهنگ دیگران برای مقاصد خودمان تغذیه میکنیم؛ بازدید از یک محل فرهنگی اگر به خوبی پیش برود میتواند، تجربهای نیرودهنده باشد. این تجربه ظرفیت به هم زدن آرامش ما را دارد و اگر این کار را بکندضرورتاً مسألهای منفی نیست.
گردشگری فرهنگی و هنر فیروزهکاری با رویکرد شناخت تاریخ کشورهای مختلف جهان در سایه برخورداری از امکانات گوناگون و جاذبههای متنوع، درصدد جلب جهانگردان از سایر نقاط جهان است و هر ساله تعداد بیشماری از مشتاقان برای دیدار یادمانهای تاریخی، کاخ موزهها، مراکز فرهنگی و محصولات فرهنگی و هنر فیروزهکاری به سراسر جهان، بهویژه کشورها و سرزمینهای تاریخی و هویتی سفر میکنند.
این جهانگردان علاوه بر انگیزه و اشتیاق برای دیدار مراکز تاریخی هر کشور، انتظار دارند تمام شرایط برای ورود آنها به این سایتها فراهم باشد تا هم منزلت آنها به عنوان یک گردشگر مورد توجه قرار گیرد و هم با گذشتهی یک کشور آشنا شوند. آنها میخواهند نیاز گردشگران توسط جامعه میزبان تامین شود و در عین حال با پرداخت هزینههای مختلف، خدمات اراده ارائه شده را ارج نهند
درآمدزائی و سود حاصل از مجموعهی صنعت گردشگری و منافع وابسته به آن، یک کلان رویکرد سیاسی برای هر سیستم حکومتیای جهت ارائهی چهرهی موجه فرهنگی اجتماعی-سیاسی است. در این میان با توجه به تعاریف مرسوم در صنعت گردشگری، توانائی ایران در بسط گردشگری فرهنگی میتواند به رشد صنعت گردشگری و شاخههای مربوطه و وابسته به آن بیانجامد. شاخههای مختلف هنر اعم از هنر فیروزهکاری، موسیقی، نمایش و صنایعدستی، رویهم رفته به عنوان بخشی از فرهنگ یک جامعه، قابلیت بهرهوری در بستر صنعت گردشگری فرهنگی را به خوبی شامل میشوند. نمونههای موفق این امر در سطح دنیا شاهدی بر قابلیت بالای تکیه به هنر در جهت رشد صنعت گردشگری است
در این بین، هنر فیروزهکاری نیشابور با کیفیت عالی و مناسب و تنیده شدن آن با فرهنگ و هنر، میتواند به عنوان یک محصول فرهنگی، گردشگران مختلفی را برای خرید و مشاهدهی طرز تهیه آن و همچنین مطالعهی پیشینه، روند تهیه و ذوق هنرمندی، به خود جذب نماید
