بخشی از مقاله
چکیده :
گردشگری که امروزه ازجمله اولین فعالیتها از بعد اشتغال زایی و درامد زایی در جهان محسوب می شود، در سالهای اخیر رشد شتابانی داشته و توانسته است جایگاه خود رابه بالاترین سطح ارتقاء دهد.اگر توسعه را فرایندی جامع از فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بدانیم که هدف آن بهبود مداوم زندگی تمامی جمعیت می باشد وبا توجه به اینکه توسعه پایدار به عنوان جریانی مداوم در تغیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی برای افزایش و ترقی رفاه طولانی مدت کل اجتماع تعریف می شود وپویشی چند بعدی است که بگونه ای پایدار در صدد وحدت اهداف اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و محیطی است، مفهوم توسعه ی پایدار گردشگری نگرشی است مبتنی بر ارتقاء سطح زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم با حفظ تعادلهای زیست محیطی برای رسیدن به توسعه ای مطلوب . در نوشتار حاضر با توجه به هدف گذاریهای صورت گرفته برای ارتقای سطح گردشگری شهر فیروزه مرکز شهرستان فیروزه به عنوان یکی از شهرستانهای استان خراسان رضوی به گردشگری پایدار، رویکرد توسعه گردشگری پایدار با تکیه بر مدل تجزیه و تحلیل swot مبنا قرار گرفته است چرا که توسعه پایدار گردشگری به عنوان یکی از مهمترین راهبردها در برنامه ریزی توسعه محسوب می گردد.
تکنیک سوات ابزاری برای تحلیل وضعیت و تدوین راهبرد است و مفاهیمی همچون راهبرد ، محیط داخلی ، محیط خارجی، قوت ، ضعف ، تهدید و فرصت را می توان مفاهیم پایه این تکنیک محسوب کرد. مقاله حاضر به روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر مبنای داد ه های میدانی و اسنادی انجام شده است. برای مشارکتی کردن برنامه ریزی آتی در ناحیه مورد مطالعه،از سه گروه شامل مردم130نفر، مسولین 35نفر و گردشگران70نفر استفاده گردید. بنابراین سوالات اساسی تحقیق این است که پتانسیلها و محدودیتهای توسعه گردشگری این شهر کدامند؟ و چه راهبردها و راهکارهایی جهت توسعه گردشگری که منجر به توسعه گردشگری پایداربشود وجود دارد؟ در مجموع یافته های پژوهش حاضرنشان دهنده آن است که راهبردهای قابل قبول در برنامه ریزی گردشگری شهر فیروزه،در اولویت اول راهبردهای محافظه کارانه می باشد .
- 1 مقدمه و بیان مساله :
گردشگری یکی از ابزارهای مهم توسعه در جهان شناخته شده است و در قرن گذشته پیش بینی می گردید که بزرگترین صنعت جهان در قرن 21 میلادی باشد . با شروع قرن بیست و یکم صنعت گردشگری به یکی از پردرآمد ترین صنایع دنیا تبدیل شده و رقابت فشردهای میان کشورهای جهان بر ای جذب گردشگران به چشم می خورد.صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و باویژگیهای منحصر بفرد، بخش مهمی از فعالیتهای اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است - unwto 2007 - از آنجا که توسعه دستیابی موفقیت آمیز در زمینه های اقتصادی، برخورداری از دانش فنی، بر قراری تعادل مکانی- فضایی در سطوح محلی، منطقهای و ملی، تعادل فرهنگی افراد و گروهها، رفاه اجتماعی، تکاپو در جهت مدرن سازی مستمر جامعه و بهبود روابط اقتصادی-اجتماعی است - سعیدی، . - 155:1377 توسعه پایدار به عنوان یکی از مهمترین راهبردهای توسعه محسوب می شود.
در این راهبرد ضرورتهای مطرح شده به منظور جذب توریسم و افزایش درآمد، لزوم شناخت و استفاده عملی از جاذبه های توریستی و اکو توریستی موثر در گردشگری را ایجاد کرده است. بنابراین از آنجا که توسعه پایدار فرایندی است به سوی پایداری نمی توان با یک گام به آن رسید و برای تحقق آن می بایست توجه به گام های بینابینی توسعه پایدار معطوف گردد زیرا توسعه پایدار: - 1 فرایندی چند بعدی است در جستجوی یکپارچگی اهداف اقتصادی.اجتماعی. فرهنگی و محیطی به روش پایدار و - 2 فرایندی مداوم و پایدار برای تغییراقتصادی.اجتماعی و محیطی است که برای افزایش رفاه طولانی مدت کل اجتماع طراحی شده است - بوسل ، - 636: 1386 و.پایداری جمعیت شهری و روستایی در جهان در حال توسعه به عنوان کلیدی ترین چالش قرن 21 شناخته شده است . - LYNCH ,K, 2000 ,P 211 -
شهر فیروزه مرکز شهرستان فیروزه یکی از شهرستانهای واقع در استان خراسان رضوی می باشد که از سال 1389 از سطح بخش به شهرستان ارتقاء یافته است و در این پژوهش تلاش شده است ضمن پی جویی توانمندیها و کار کردهای گردشگری شهر فیروزه و به منظور توسعه این کارکردها، اقدام به ارائه راهکارها و تدوین راهبردهای کاربردی در جهت توسعه گردشگری پایدار این شهر گردد.
اهداف کاربردی این پژوهش عبارتنداز:
-1شناسایی و معرفی توانهای گردشگری شهر فیروزه
-2 شناخت مشکلات و تنگناهای توسعه گردشگری در این ناحیه-3ارائه راهبردهای کاربردی و برنامه ریزی شده در جهت رفع مشکلات و تنگناهای گردشگری دراین شهر . براین اساس با توجه به قابلیتهای طبیعی و ذاتی ناحیه و با بهره گیری از مشارکت اهالی ، چشم انداز توسعه گردشگری ناحیه مبتنی بر استفاده مطلوب از این منابع در مسیر اهداف توسعه پایدارگردشگری تبیین گردید و تلاش شد با بهره گیری از ابزار و روشهای جدید به نحو مطلوب از این امکانات استفاده شود. با نظرگرفتن موارد فوق و درک این مطلب که شناخت پتانسیلها و محدودیتهای ناحیه مورد پژوهش می تواند تاثیر سازنده ای بر برنامه ریزی مناسب درسطح این شهر و مناطق روستایی اطراف آن و رفع مشکلات و مسائل آنها داشته باشد سعی شده ضمن پاسخگویی به این سوال که پتانسیلها و محدودیتهای توسعه پایدارگردشگری این ناحیه کدامست؟
چه راهبردها و راهکارهایی جهت توسعه گردشگری پایدار این ناحیه وجود دارد؟ به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها از دیدگاه مشارکت کنندگان و افراد ذینفع درجهت توسعه یکپارچه گردشگری ناحیه پرداخته و در نهایت با توجه به این نظرات و دیدگاهها، راهبردها و راهکارهای مناسب به روش سوات به منظور بهره گیری بهینه و هدفمنداز نقاط قوت و فرصتها و تقویت یا از بین بردن نقاط ضعف و تهدیدهادر جهت دستیابی به توسعه پایدار گردشگری ارائه شود.
