بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری یکی از بخش های مهم اقتصادی است که توانسته است به عنوان یک صنعت پاک مطرح شود و ضمن افزایش درآمدهای ارزی برای اقتصاد ملی، کمک شایسته ای به رونق اشتغال و ایجاد درآمدها نیز نماید. توسعه صنعت گردشگری بخصوص، گردشگری روستایی در ایران ضمن ایجاد اشتغال برای گروه های مختلف، رونق صنایع دستی روستا، حملونقل روستایی و در ضمن می توان منبع قابل توجهی جهت کسب درآمدهای ارزی و عاملی برای بازدارنده مقابل خروج ارز باشد.
تحقیق حاضر بر اساس روشی تحلیلی -توصیفی و بهره گیری از داده های حاصل از پرسش نامه و استفاده از منابع موجود در این زمینه و در چهارچوب مدل SWOT به تدوین استراتژی توسعه گردشگری روستایی دهستان سرباز اقدام شده است.
نتایج بیانگر آن بودند که وجود چشم اندازهای زیبای طبیعی با بهره مندی از جذابیت هایی در زمینه های کوهستان، چشمه و موارد دیگر با امتیاز وزنی 0/54 در رده اول نقاط قوت، عدم وجود برنامه ریزی و سرمایه گذاریهای دولتی در این ناحیه، ضعف مدیریت و فقدان ثبات در آن و نامناسب بودن و عدم کفایت تسهیلات بهداشتی، خدماتی، تسهیلات و تجهیزات اقامتی و رفاهی با امتیاز وزنی 0/36 در جایگاه نخست ضعف ها، ایجاد اشتغال و فرصت کارافرینی برای منطقه و کشور با امتیاز وزنی 0/46 بالاترین امتیاز وزنی را داشته و در مرتبه اول فرصت های موجود و پایین بودن سطح بهداشت و کمبود خدمات رسانی درمانی با امتیاز وزنی 0/50 در جایگاه نخست تهدیدها قرار دارد.
مهم ترین راهبرد نیز می تواند در این زمینه نیز می تواند بهره برداری و برنامه ریزی بخش خصوصی و دولتی از جذابیت های متنوع گردشگری دهستان در راستای ایجاد اشتغال و توسعه هر چه بیشتر در دهستان می باشد که می تواند زمینه ساز توسعه محلی و ملی را سبب گردد.
-1مقدمه
ظهور گردشگری سریع و پایدار در طول 50 سال گذشته یکی از پدیده های قابل توجه از زمان ما است. با توجه به گزارش - Scott and Lemieux, 2009 - ، تعداد ورودی گردشگران بین المللی از 200 ملیون نفر در سال 1980 به 922 ملیون نفر در سال 2008 رسیده است و نیز این سازمان پیش بینی کرده است این رقم به 1/6 بیلیون ورودی در سال 2020 برسد و »بر اساس آمار ها، سالانه 3/5میلیارد سفر انجام می شود که 700 ملیون آن بین کشوری و 800 ملیون مسافرت داخلی است - «دفتر مطالعات اقتصادی، 1388، . - 4 اهمیت اقتصادی این بخش در سال 2008 نشان داد که 9/6 درصد از محصولات ناخالص داخلی و 7/9 در صد از اشتغال جهانی را در بر دارد به نحوی که رشد این صنعت عظیم در دهه 1990 معدل 70 درصد برآورد شده است
این نشان دهنده اهمیت این صنعت در اقتصاد جهانی و ملی و ضرورت برنامه ریزی در این امر می باشد . در شرایطی که قرن بیستم به پایان رسیده است، هنوز توسعه برخی از استان ها در کشور با مسائل و چالش های متعددی مواجه است. لذا به نظر می رسد که راهبردهای گذشته در زمینه توسعه نواحی خیلی موفقیت آمیز نبوده و نتوانسته اند مسائلی همچون فقر، اشتغال، بهداشت، امنیت غذایی و پایداری محیط زیست را تأمین کنند.
این راهبردها در توزیع منافع حاصل از رشد و توسعه نیز چندان موفق نبوده و سبب ایجاد مشکلات متعددی برای برخی نواحی شده اند. امروزهکی از راهبردهایی که اخیراً در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه و گسترش توریسم در نواحی محروم و دارای پتانسیل های لازم برای گسترش گردشگری می باشد
گردشگری یکی از بخش های مهم اقتصادی است که توانسته است به عنوان یک صنعت پاک مطرح شود و ضمن افزایش درآمدهای ارزی برای اقتصاد ملی، کمک شایسته ای به رونق اشتغال و ایجاد درآمدها نیز نماید. این صنعت به عنوان یک صنعت جلو برنده در توسعه مجموعه ای از صنایع دیگر بویژه هتل داری، رستوران داری، حمل و نقل داخلی و بین المللی و صنایع دستی نقش مهمی داشته و دارد
در دهه های اخیر رشد و توسعه صنعت گردشگری و اتخاذ آن به عنوان یکی از فعالیتهای عمده اقتصادی از طرف کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و رقابت مقاصد عمده گردشگری در جهت جذب گردشگران، برنامه ریزان را بر آن داشته تا جهت افزایش درآمدهای حاصله از فعالیتهای گردشگری به دو مقوله مهم توجه نمایند، اول افزایش رضایت گردشگران و ارتقای لذت و کیفیت تجربه گردشگری دوم تلاش در جهت حفظ منافع جوامع میزبان
متاسفانه کشور ایران با توجه به دارا بودن جاذبه های فرهنگی، تاریخی و طبیعی که در رده دهم کشورهای دنیا قرار دارد، سهم بسیار ناچیزی در حد چند هزارم درصد یعنی 630 میلیون دلار را از این درآمد کلان جذب نموده است
اگر شکل توسعه فعالیتهای گردشگری ناپایدار بوده و منطبق با ظرفیت پذیرش محیطی و انسانی این مقاصد نباشد دیر یا زود این مقاصد با افول بازار گردشگری روبرو خواهند شد و گردشگری این مقاصد از رونق خواهد افتاد
توسعه صنعت گردشگری بخصوص، گردشگری روستایی در ایران ضمن ایجاد اشتغال برای گروه های مختلف، رونق صنایع دستی روستا، حملونقل روستایی و در ضمن می توان منبع قابل توجهی جهت کسب درآمدهای ارزی و عاملی برای بازدارنده مقابل خروج ارز باشد و باید از این صادرات نامرئی که در جهان معروف شده است برای توسعه روستاها استفاده کرد. گردشگری می تواند نقش عمده ای در توانمندسازی مردم محلی و تنوع بخشی به رشد اقتصادی و ایجاد فرصتهای اشتغال برای مردم روستاها در ارتباط با سایر بخش های اقتصادی ایفا کند
گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی ترین اشکال گردشگری محسوب می شود
براساس گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در ایالات متحده امریکا در سال 2004 بیش از 76 درصد جمعیت از انواع تفریحات روستایی و محیط های کشاورزی برخودار گردیده اند
گردشگری روستایی یکی از فرصت های توسعه همه جانبه روستایی محسوب می شود. گردشگری روستایی دربرگیرندهی دامنهای از فعالیتها، خدمات مربوط به تفریح و آرامش گردشگران، در رابطه با فعالیتهای روستایی است که به وسیلهی کشاورزان و مردم روستا، برای جذب گردشگران به مناطق خود به منظور کسب درآمد، صورت میگیرد. اگر این برداشت وسیعتر را بپذیریم، در کل گردشگری روستایی، گردشگری کشاورزی را نیز در برمیگیرد و به تبع آن ارائه خدماتی مانند اسکان، پذیرایی، امکانات و وسایل سرگرمی و تفریح، برپایی جشنها و مراسم محلی، تولید و فروش صنایع دستی و محصولات کشاورزی و غیره به گردشگران را نیز شامل می شود
در این میان دهستان سرباز به عنوان یکی از بکرترین دهستان های شهرستان سرباز و برخوردار از جذابیت های بسیار متنوع طبیعی و فرهنگی و نیز روستاهای بسیار زیبایی همچون نیازمند برنامه ریزی و بهره برداری بهینه از آنها می باشد.
-2پیشینه تحقیق
آندرج آدوس و آنتون پرپار - - 2007 در پژوهشی با عنوان نقش گردشگری روستایی برای توسعه نواحی روستایی در مجله کشاورزی اروپای مرکزی با بررسی دو ناحیه روستایی از نظر عوامل خارجی و داخلی بر این ناحیه از جمله جاذبه های طبیعی گردشگری نتیجه گرفته است که گردشگران روستایی عامل مهمی برای توسعه اقتصادی هر دو ناحیه بوده است.
بهفروز - - 1368 در مقاله ای به روند تکاملی مطالعات جغرافیای استقرارگاه روستائی نوین در قالب دیدگاه های - انسان - محیطی - و - ناحیه ای - اشاره داشته است و در آن به یک روند تاریخی در استفاده از مطالعات جغرافیایی یا تجربه جغرافیایی در استقرار سکونتگاه های روستایی پرداخته و نتیجه گیری نموده است که استقرار سکونتگاه های روستایی در طول زمان بیشتر یا اغلب آنان منبعث از شرایط جغرافیایی و محیطی بوده است.
رضوانی - - 1384 در مقاله خود چنین اشاره نموده است که پیامدهای زیست محیطی گردشگری را در حوضه آبخیز سد لتیان با استفاده از مدل SWOT مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. اکبری و بمانیان - - 1387 به مطالعه اکوگردشگر روستایی و نقش آن در توسعه روستایی روستای کندوان به بحث پرداختند. بهرامی - - 1389 به بررسی قابلیت ها و تنگناهای توسعه گردشگری روستایی در استان کردستان پرداخته است و بر اساس بررسی های که صورت داده است به این نتیجه دست یافته است که آستانه آسیب پذیری نقاط روستایی به علت گردشگری بودن مناطق غربی استان، بسیار بالاست و نیازمند بازنگری و ارایه سیاست های مناسب در جهت رفع محدودیتها و استفاده از مزیتهای نسبی موجود می باشد.
آقا محمدی - - 1390 به بررسی گردشگری روستایی وتوسعه پایدارمحلی - مطالعه موردی ، روستای ورکانه شهرستان همدان - پرداخته و این مطالعه نشان می دهد که گردشگری روستایی بدون در نظر گرفتن پارامترهای توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی هدف، نمی تواند به اهداف توسعه ایی خود، در این مناطق دست پیدا کند.
غفاری و همکاران - - 1390 به سطح بندی و برنامه ریزی فضاهای گردشگری روستایی بخش مرکزی شهرستان بویراحمد پرداخته و نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که قلمرو تحقیق از جاذبه های طبیعی، فرهنگی و تاریخی متعدد و متنوعی، در توسعه گردشگری برخورداراست اما توزیع خدمات و تأسیسات در کانونهای جاذب روستایی نامتعادل و نامتناسب با جایگاه مکانی، فضایی هر یک بوده است از این رو راهبردهای اجرایی در توسعه ساختار و سازمان فضایی حاکم بر حوزه های گردشگری روستایی ارائه گردید و برای هرکدام از سطوح، تجهیزات و زیرساختهای متناسب با آن پیشنهادگردید.
