بخشی از مقاله
چکیده
راهبرد توسعه شهر - CDS - فرایند آمادهسازی تحقق چشمانداز بلندمدت شهر از طریق تهیه برنامههای عملی کوتاه و میانمدت - Action plan - برای توسعه پایدار شهر است که بر مشارکت فراگیر شهروندان، رشد عادلانه، تعادل زیستمحیطی و تقویت رقابت اقتصادی شهر تأکید دارد. راهبرد توسعه شهر فیروزکوه باهدف بسترسازی برای تحقق توسعه پایدار شهری بهویژه توسعه اقتصادی پایدار و در راستای حل مسائل و مشکلات اصلی این شهر تدوینشده است.
بر اساس فرایند تدوین طرحهای CDS، پس از بررسی و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدهای این شهر با استفاده از جدول SWOT، محورهای اولویتدار طرح شناساییشده و بر اساس آن به تدوین چشمانداز شهر پرداختهشده است. بهمنظور تحقق چشمانداز یادشده، راهبردهای طرح ارائهشده و سپس با استفاده از روش AHP، اولویتبندی میان راهبردهای طرح بر اساس نقاط قوت و ضعف طرح انجامشده است. درنهایت نیز بهمنظور پیشبرد اهداف و راهبردهای طرح به ارائه برنامههای عمل - - Action Plan پرداخته و نهادها و بخشهای مسئول اجرای هر برنامه را مشخص
نموده و زمانبندی اجرایی مربوط به آنها را نیز ارائه نموده است.
-1 مقدمه
برنامه راهبرد توسعه شهری - CDS - ، نخستین بار در سال 1999 میلادی توسط ائتلاف شهرها کلید خورد. این برنامه پاسخی بود به اهمیت فزاینده شهرها و تغییراتی که در تئوری و عمل برنامه ریزی رخ داد. CDS اساسا به منظور تأمین امکانات لازم برای مدیران شهری که می کوشند ابزارهای برنامه ریزی کاربریهای شهری موجودرا ارتقا دهند ویا برنامه های توسعه اقتصادی رادر جهت ایجاد چارچوب راهبردی رشد همگون شهری و توسعه پایدار تدوین کنند، تهیه می گردد.
راهبرد توسعه شهر یک چارچوب برنامه ریزی جامع و در عین حال انعطاف پذیر است که به منظور توانمند سازی جوامع شهری برای کنترل و اداره پیامدهای تغییرات سریع اقتصادی، رشد فزاینده نابرابری های اقتصادی و اجتماعی و نیز گستره عاجز کننده فقر طرح می شود - زبردست، . - 1 :1388 ضرورت استفاده از روشهای جدید در تهیه طرح های توسعه شهری، بکارگیری از پتانسیل ها و امکانات بالقوه شهر برای حرکت به سوی توسعه پایدار - هدف نهایی طرح های توسعه شهری - می باشد. طرح راهبرد توسعه شهر، یکی از این روشهای جدیدی است که برای تهیه آن، شناسایی و تاکید بر پتانسیل های - اقتصادی - ویژه شهرها در رأس محورهای مطالعات قرار می گیرد.
-2 روش تحقیق
مقاله حاضر در بخش مبانی نظری با استفاده از روش اسنادی به گردآوری تعاریف ومفاهیم مرتبط با راهبرد توسعه شهر - - CDS پرداخته و سپس در بخش نظرسنجی مردم و مسئولین از روش پرسشنامه ای استفاده نموده است. سپس به منظور شناسایی و تعیین محورهای اولویت دار طرح از روش تحلیلی جدول سوات - - SWOT استفاده نموده است و در مرحله بعد به منظور اولویت بندی راهبردهای تدوین شده از تلفیق روش تحلیل سلسله مراتبی - - AHP و سوات - - SWOT استفاده نموده است. بنابراین در مجموع روش تحقیق مطالعه حاضر را می توان روش توصیفی - تحلیلی معرفی نمود.
-3 پیشینه تحقیق
در ارتباط با راهبرد توسعه شهری - - CDS تاکنون مطالعات و تحقیقات بسیاری انجام شده است که در این قسمت به چند نمونه از آنها اشاره می شود: فرایند استراتژی توسعه شهری به عنوان یک نظریه رویه ای - محتوایی و به عنوان رویکردی نوین در برنامه ریزی شهری اولین بار توسط سازمان ائتلاف شهرها در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار و ارتقا مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری مطرح گردید - صرافی،. - 1381 این رویکرد نوین در بیش از 200 شهر، در 40 کشور مختلف تجربه شده است، که میتوان به شهر صوفیه در بلغارستان - - 2000 با هدف عضویت در اتحادیه اروپا، عدن در یمن - - 2001 با هدف کاهش فقر و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی - - 2002با هدف توسعه انسانی، امور زیربنایی و خدمات و توسعه اقتصادی، و غیره، اشاره کرد - شعبانی فرد،. - 1387 در حالی که در کشور ما طرح استراتژی توسعه شهری در سه شهر کشور شامل بندرانزلی، شاهرود و قزوین با همکاری بانک جهانی، به صورت
آزمایشی تهیه شده است.
حاتمی نژاد و فرجی ملایی - - 1389 در پژوهشی تحت عنوان" امکان سنجی اجرای طرح های استراتژی توسعه شهری - - CDS در ایران" با بررسی نظام برنامه ریزی، اقتصادی و مدیریت شهری کشور و با مطالعه پیرامون اصول و مبانی طرح های استراتژی توسعه شهری، با استفاده از تکنیک تحلیل سوات و روش دلفی به این نتیجه رسیده اند که در شرایط کنونی ایجاد تغییرات بنیادین به ویژه در مدیریت شهری، اقتصاد شهری و شاخص های کیفیت زندگی در جهت بسترسازی به کارگیری استراتژی توسعه شهری - به عنوان زیرساختهای اجرای این رویکرد - امری ضروری است. از آنجا که ضعف ساختاری مدیریت شهری در شرایط کنونی ظرفیت مناسبی برای اجرای طرح استراتژی توسعه شهری را نداشته، ایجاد تحولاتی در آن را می توان ضروری و حیاتی مطرح کرد.
-4 مبانی نظری
-1-4 تعریف CDS
پیچیدگی سیستم های شهری و ناکارامدی و ناتوانی روش های سنتی که تنها با ارائه راه حل های موضعی و موردی در تلاش برای رفع مسائل و مشکلات موجود هستند؛ موجب گردیده است تا بسیاری از شهرها در شرایط نابسامانی قرار گرفته و با گسترش بی رویه فقر و شرایط بد اقتصادی مواجه گردند. نیاز به اقدامات آگاهانه و اقدامات قاطع برای رفع کاستی ها و نابسامانی های شهری، موجب گردید تا مرکز سکونتگاههای انسانی سازمان ملل متحد و نیز بانک جهانی، همکاری مشترکی را با عنوان استراتژی توسعه شهر - - City Development Strategy، جهت بهبود کارایی وارتقای سطح مشارکت در مقوله توسعه شهری، آغاز نمایند.
