بخشی از مقاله
تربیت فناورانه در برنامه درسی کشور فنلاند
چکیده
امروزه تربیت فناورانه به عنوان یک ضرورت قرن بیست و یکمی برای کلیه شهروندان جامعه شناخته شده است و یکی از موضوع هایی است که توجه بسیاری از متخصصان آموزش و پرورش جهان را به خود جلب کرده است . در این مقاله وضعیت تربیت فناورانه در برنامه درسی کشور فنلاند به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به صورت مروری و با به کارگیری مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که تربیت فناورانه در کشور فنلاند در مقاطع آغازین و متوسطه مورد توجه ویژه قرار گرفته است و همین نکته نیز باعث شده است که از نظر شاخص دستیابی به فناوری، این کشور از رتبه بالایی برخوردار باشد.
واژه های کلیدی: تربیت فناورانه، برنامه درسی، فنلاند
مقدمه
امروزه فناوری نماد تلاش بشر در دستیابی به زندگی بهتر تلقی می شود و اهمیت آن چنان است که بخش اعظمی از توسعه کشورها نیز بر اساس دستاوردهای علمی و فناوری آنها ارزیابی می شود. کشورهای پیشرفته جهان ، توجه به تولید فناوری را در سرلوحه فعالیت های خود قرار داده اند. بگونه ای که این رویکرد در برنامه های درسی ملی آنها از مقاطع پایه تا پیشرفته مشهود است. تربیت فناورانه با طراحی، خلق، استفاده، درک، نگهداری، مدیریت و ارزیابی فناوری ها سر و کار دارد (پترینا1، . (2007 فرد با سواد فناورانه کسی است که درک می کند که فناوری چیست، چگونه کار می کند، هم چنین می تواند تاثیرات متقابل فناوری و جامعه بر یکدیگررا تشخیص بدهد. تربیت فناورانه بسیار فراتر از سواد کامپیوتری است. تدریس مهارت های عملی و تربیت فناورانه2 در اروپای مرکزی از قرن هفدهم تحت عنوان تعلیم و تربیت برای کار آغاز شد. تربیت فناورانه در بسیاری از کشورها، زائیده و برخاسته از رشته هنرهای دستی و مهارت های فنی است. اساس و ماهیت تربیت فناورانه به سال های 1964 بر می گردد و به طور مشخص در کارهای دور، اولسون، وارنر، و زیل و کارهای سایر صاحب نظران آموزشی در این دهه در این موضوع مشهود است. انگلستان نخستین کشوری است که مفهوم نوین فناوری را در برنامه درسی ملی مدارس گنجاند. از سال 1989 آموزش فناوری برای اکثر فراگیران از مقاطع پایه اول ( 5 تا 11 سالگی) اجباری شد. همزمان آموزش فناوری اطلاعات نیز از مقطع پایه اول یعنی 5 سالگی تا 13 سالگی اجباری گردید. مواد درسی مدارس فناوری در بریتانیا در آغاز شامل حوزه های هنرهای سنتی، دستی، طراحی، کار با مواد، رسم فنی، کار با چرخ خیاطی و تهیه غذا و به طور خلاصه بر مبنای پرورش مهارتهای زندگی با تاکید بر اقتصاد خانگی بود و به تدریج به سوی رویکردها و استانداردهای نوین آموزش فناوری متمایل شد. آمریکا در سال 1990، فرانسه 1994، هلند و
2
سوئد در سال 1998 در برنامه های درسی خود بر آموزش مفاهیم و محتوای تربیت فناورانه تاکید نمودند. آمریکا بطور جدی و مصمم در سال 2004 برنامه درسی خود را متحول و موضوع تربیت فناورانه را مودتوجه ویژه قرار داد(خسروی و همکاران، .(1390 از اواخر قرن نوزدهم تربیت فناورانه تحت عنوان آموزش صنایع دستی1 در فنلاند آغاز شد و از سال 1866 به عنوان یک ماده درسی اجباری برای دختران و پسران در برنامه درسی مدارس فنلاند مورد توجه قرار گرفت. با پیشرفت فناوری دیگر آموزش صنایع دستی برای سازگار شدن با تحولات فناورانه کفایت نمی کند. امروزه با توجه به پیشرفت فناوری رویکرد تربیت فناورانه فنلاند از رویکرد مبتنی بر صنایع دستی به رویکردی تغییر یافته که در آن فناور های نوین و نحوه ی طراحی و ساخت این فناوری ها مورد توجه قرار گرفته است (آتیو2 و همکاران، .(2012
چگونگی آموزش فناوری در مدارس فنلاند
آموزش اجباری در فنلاند از 7 سالگی تا 16 سالگی می باشد که شامل یک دوره 6 ساله و یک دوره 3 ساله است. طبق 2 سند برنامه درسی ملی فنلاند آموزش فناوری بخشی از آموزش و پرورش عمومی این کشور است. آموزش فناوری از دوره ابتدایی آغاز می شود و تا پایان سال 9 (آموزش عمومی) ادامه دارد. در دوره ابتدایی آموزش فناوری از پایه سوم تا ششم به صورت تک درس و مجزا ارائه می شود. حداقل دو ساعت در هفته به این درس اختصاص داده می شود. در دوره دبیرستان درس آموزش فناوری به صورت تلفیقی و در قالب دروسی نظیر ریاضیات، علوم، شیمی، فیزیک، صنایع دستی، زبان، اقتصاد خانواده، تاریخ و مطالعات اجتماعی ارائه می شود(آلاماکی3، .(1999
اهداف تربیت فناورانه در نظام آموزشی فنلاند
مهم ترین اهداف تربیت فناورانه در نظام آموزشی کشور فنلاند شامل موارد زیر می باشد:
(1کسب مهارت های اشتغال و تقویت مهارت های کارآفرینی(2آموزش مهارت های نوآورانه (3 (idea to product) آشنایی فراگیران با تاریخ فناوری و تاثیر آن بر فرهنگ (4 ارزشیابی دنیای فناورانه و پیامدهای اجتماعی فناوری (5 پرورش مهارت های روانی - حرکتی فراگیران (6 پرورش خلاقیت و مهارت های حل مساله در فراگیران (7 پرورش مهارت های زیست محیطی(رسینن4، . (2000
محتوای آموزش فناوری
محتوا در برنامه درسی کشور فنلاند با تاکید بر فناوری های نوین تدوین می شود. مهم ترین موضوعاتی که در تدوین محتوا موردتوجه قرار می گیرند شامل موارد زیر می شود:
(1 کار با چوب
(2 کار با فلز
(3 کار با پلاستیک
(4 آشنایی با صنعت نساجی
