بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ترسیم نقشه شادمانی برای مناطق مختلف استان ایلام وسنجش میزان شادکامی و بهره وری از رفاه اجتماعی افراد در این استان در سال 93-94 انجام شد. این پژوهش از نوع پیمایشی بود. به این منظور در میان 10 شهرستان این استان با جمعیتی معادل 557599 تعداد 450 نفرکه در رده سنی 15 سال به بالا بودند به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های جمعیت شناختی محقق ساخته - شامل: سن، جنس، تحصیلات و ... - ، پرسشنامه آکسفورد - - OHI برای سنجش شادکامی، مقیاس »هوش معنوی«SQ و پرسشنامه رضایتمندی - SWLS - استفاده شد. دادههای جمع آوری شده با استفاده از آزمون خی دو توسط نرمافزار SPSS نسخه بیست و یک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج بدست آمده نشان داد که اغلب مردم استان دارای شادمانی نسبی هستند - شهرستان آبدانان با میانگین - - 14,06 شادترین شهرستان استان ایلام می باشد. شهرستان های دره شهر با میانگین - - 13,97،بدره با میانگین - - 13,93، سیروان با میانگین - - 13,91، ملکشاهی با میانگین - - 13,77، ایلام با میانگین - - 13,71، دهلران با میانگین - - 13,64، ایوان با میانگین - - 13,62، مهران با میانگین - - 13,48 و چرداول با میانگین - - 13,31 در رتبه های بعدی قرار دارند - . همچنین نتایج نشان داد بین سطوح مختلف برخورداری از رفاه، هوش معنوی و رضایتمندی از زندگی با شاد زیستن رابطه معنی داری وجود دارد .
مقدمه
شادی1و نشاط یکی از مهمترین های نیازهای روانی بشر، به دلیل تأثیرات عمده ای که می تواند بر زندگی شخص داشته باشد، یکی از دغدغه های انسان بوده است. معمولا انسان ها در زمینه شاد بودن با پرسشهایی روبرو هستند: شادی چیست؟ ضرورت شادی چیست؟ چه عواملی در شادی موثر است؟. بین شادی وزندگی رابطه ی مستقیم وجود دارد، یعنی کسی که درظاهر و باطن شاد است چهره ای گشاده دارد، شادی تصمیم گیری را برای او راحت تر می نماید و چنین انسانی زمین را برخود تنگ نمی بیند در زندگی او از بن بست خبری نیست و اتکا به خداوند واحساس برخوردار دائمی از حمایت های او را در دل دارد، درنتیجه از زندگی کردن لذت می برد وجودش برای خود و دیگران ارزشمند میگردد - اکرمی،. - 1384پیشرفت های سریع فن آوری و اطلاع رسانی ، علیرغم مزایای فراوان ، خلاء هایی را برای انسان ها بوجود آورده است.
موج فزاینده ی افسردگی2،پایین آمدن سن خودکشی3، افزایش طلاق4و بزهکاری و بسیاری از مشکلات روحی - اجتماعی دیگر ، واقعیت های انکارناپذیری هستند که نشان می دهند گویا شادی از جوامع بشری رخت بر بسته است - آرگایل5،. - 1383شادی موهبت بزرگی است که باید آن را جستجو کرد ، یافت و غنیمت شمرد و به دیگران منتقل کرد میتوان شادی را میزان رضایت فرد از زندگی اش تعریف کرد، در واقع فرد با همه ی چالش هایی که در زندگی با آنها روبرو می شود به چه میزان از زندگی خود خر سند و را ضی ا ست. شادکامی که هدف م شترک ان سان هاست و همه در تلاش رسیدن به آن می باشند - باس6، - 1388، ارزشیابی7افراد از خود و زندگیشان است.
این ارزشیابی ها ممکن است جنبه شناختی داشته باشند، مانند قضاوت هایی که در مورد خشنودی از زندگی صورت میگیرد و یا جنبه عاطفی که شامل خلق و هیجاناتی است که در واکنش به رویدادهای زندگی ظاهر می شود. بنابراین شادکامی از چند جزء تشکیل یافته که عبارت است از: خشنودی از زندگی، خلق و هیجانات مثبت8و خوشایند و فقدان خلق و هیجانات منفی9 - دینر10 و دیگران،1388 - .به اعتقاد سلیگمن و بر اساس پژوهشهایی که او صورت داده، روشن شده است که به دست آوردن افزایش پایدار خشنودیها بدون بسط قابلیتها و فضیلتهای شخصی امکانپذیر نیست. شادی، به عنوان هدف روان شناسی مثبتگرا، فقط به کسب حالات ذهنی لحظهای خلاصه نمی شود، شادی شامل اصیل تلقی کردن زندگی شخص هم می شود - سلیگمن، . - 2001مو ضوع سلامتی از بدو پیدایش ب شر و در قرون و اع صار متمادی مطرح بوده ا ست.
طبق گزار شات سازمان جهانی بهداشت، جهان در طول چند دههی آینده، شاهد تغییرات عمدهای در زمینهی اپیدمیولوژی بیماریها و نیازهای بهداشتی انسانها خواهد بود به گونهای که بیماریهای غیرواگیر، همچون بیماریهای روانی، به سرعت جایگزین بیماریهای عفونی و واگیردار گردیده و در صدر عوامل ایجاد کنندهی ناتوانی و مرگهای زودرس قرار میگیرد - سازمان بهدا شت جهانی، . - 2005پس بهتر ا ست قبل از هر کاری ابتدا نق شه شادمانی ا ستان به صورت کاملاً علمی و روشمند تر سیم شود تا نقاط شاد و غمگین ا ستان شنا سایی شود و بدین ترتیب به برخی از علل شادی و یا غمگینی برخی از مناطق دست یابیم.از آنجا که شاد بودن و شادمانی قابل یادگیری است میتوان به اهمیت این موضوع بیش از پیش پی برد و میتوان به آموزش شادی و شادمانی در نقاط ناشاد استان پرداخت و از مزایا شاد بودن برای رفع بیماریهای جسمی و روانی کمک گرفت.
در این پژوهش بصورت خلاصه سعی می کنیم با مطرح نمودن پرسشهای اساسی چگونگی شاد بودن را مورد بررسی قرار داده و برای ترسیم یک نق شه شادمانی برای مناطق مختلف ا ستان ایلام و بین سطوح مختلف برخورداری از رفاه و شاد زی ستن اختلاف معنی داری وجود دارد و بین سطوح مختلف هوش معنوی و شاد زی ستن اختلاف معنی داری وجود دارد. و بین سطوح مختلف برخورداری از ر ضایتمندی در زندگی و شاد زیستن اختلاف معنی داری وجود دارد تلاش به عمل آوریم.
روش پژوهش
روش بررسی در هر مطالعه ای به عوامل متعددی از جمله ماهیت موضوع، زمان، هزینه تحقیق و غیره بستگی دارد. مطالعه تجربی پژوهش حاضر پیمایشی است در زمینه بررسی میزان شادمانی و عوامل جامعه شناختی موثر بر آن در بین افراد عادی استان ایلام است. روش پیمایشی به منظور گردآوری داده ها درباره یک یا چند صفت در یک مقطع از زمان - یک روز، یک هفته یا یک ماه - از طریق نمونه گیری خوشه ای از جامعه ای انجام می شود. این گونه پژوهش به توصیف جامعه بر اساس یک یا چند متغیر می پردازد.
- سرمد و دیگران، . - 1383انتخاب استان ایلام به این علت بوده است که چون استان محل سکونت پژوهشگر بوده است در هزینههای تحقیق و وقت صرفه جویی می شود، و به علت علاقه به استان محل سکونت شناخت بهتری از آن به دست میآید. ابزار گردآوری اطلاعات در این پیمایش، پرسشنامه می باشد. پرسشنامه استاندارد جهانی شامل سوالاتی است که بر اساس پایه های نظری تحقیق تهیه شده است. جامعه آماری این مطالعه، شامل کلیه افراد عادی ساکن استان ایلام است.روش نمونهگیری پژوهش حاضر، نمونهگیری خوشه ای است.
در صورتی که تحقیق ما شامل ادعایی در مورد پارامتر میانگین باشد برای تعیین حجم نمونه ساده ترین روش استفاده از فرمول کوکران می باشد.با توجه به اینکه جامعه آماری بنابر سرشماری مرکز آمار ایران جمعیت شهر ایلام در سال 1390 برابر با 557599نفر بوده است،حجم نمونه برابر با 386 نفر می شود که در این پژوهش چند شهرستان دیگر علاوه بر شهرستان ایلام در نظر گرفته شده اند، ولی چون احتمال می رود که برخی از پرسشنامه ها برگردانده نشوند و یا برخی قابل تجزیه و تحلیل نباشند تعداد 460 پرسشنامه توزیع گردید که نهایتا 450 پرسشنامه عودت پیدا کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات، پرسشنامههای رضایت از زندگی - - SWLSو پرسشنامه هوش معنوی - - SQ شادکامی آکسفورد - - OHI آزمون شادکامیآکسفورد دارای29 مادهاست ومیزان شادکامی فردی را می سنجد.پایه نظری این پرسشنامه تعریف آرگایل وکراسلند از شادکامی است است.آنها به منظور ارایه یک تعریف عملیاتی از شادکامی آن را سازه ای دارای سه بخش مهم دانسته اند:فراوانی ودرجه عاطفه مثبت،میانگین سطح رضایت در طول یک دوره ونداشتن احساس منفی - این آزمون در سال 1989توسط مایکل آرگایل وبراساس پرسشنامه افسردگی بک - BDI، - 1976ساخته شده است.21عبارت از عبارات این پرسشنامه ازBDIگرفته شده ومعکوس گردیده ویازده پرسش به آن اضافه شده است تا سایر جنبه های سلامت ذهنی را پوشش دهد.
