بخشی از مقاله
چکیده
یکی از دغدغه هاي اصلی متولیان فرهنگ کشورحفظ و ترویج ارزشهاي دینی و ملی فراخور جامعه امروز است جامعه اي که از بسیاري از جهات با جوامع پیشین تفاوت دارد . جامعهایکه نقش رسانه در ترویج پیا مها و آموزه هاي فرهنگی و جاذبیت آنها بسیار پررنگ و حائز اهمیت و گاهی معجزه آساست . بهرهگیري از رسانههاي جدیددر محیطهاي یادگیري اشتیاق برانگیز و محتواي آموزشی فراتر از ساختارهاي موجود جهت عرضه مفاهیمی همسو با این آرمانها ضروري به نظر میرسد.
مخاطب امروز پیامهاي مسقیم و شعارگونه را بر خود نمی تابد و خود مشتاق اکتشاف و بازآفرینی است. موضوعاتی دینی و فرهنگی را میتوان ز طریق بازي با ابزارو دستگاههاي تعاملی در محیطی متنوع، چندرسانهاي و شوقانگیز براي تمام مخاطبین به خصوص نسل کودك و نوجوان نمایش داد . مخاطب میتواند در محیطی که این دستگاهها در آن با فضاسازي زیبا و هیجانآور تعبیه گردیده وارد شده ، آزادانه به آنها دست بزند و بدون کمک دیگران آنها را به کار اندازد ونتیجه تعامل خود را مشاهده کند .
همچنین می تواند در این محیط، با اتواع پوشاك و اغذیه اي که مطابق با ذوق و سلیقه ایرانی و مذهبی انتخاب شده اند و مواجه وآنها را موردآزمایش و تجربه شخصی خود قرار دهد . شاید از این رهگذر بتوان آنان را به آفرینش تصویر درست و عینی از فر هنگ ایرانی اسلامی سوق داد. اعتقاد بر پویایی و تازه بودن این فرهنگ براي همه اعصار، ما را به روبرو شدن با تنوع، پیچیدگی و تقاضاي متغییر در یادگیري فرا می خواند. در این مقاله ضمن بررسی آموزش فعال و اکتشافی به معرفی مصور برخی از دستگاه هاي تعاملی جهت ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی خو اهیم پرداخت.
ترویج علم در موزه ها و مراکز فرهنگی
مقدمه
یکی ازروشهاي شاخص در یادگیري ساختارگرائی رویکرد یادگیري فعال است . که در آن یادگیرنده به فعالیت وادار می شود . به طوریکه دیگر نقش شنونده و یا بیننده غیر فعال را ندارد او با مو ضوع مورد آموزش خود نوعی تعامل برقرار می کند و به جاي گرفتن پیامهاي مستقیم و شعار گونه به اکتشاف حقایق پرداخته در تولید مفاهیم و باز آفرینی آنها مشارکت دارد واین بر خلاف یادگیري انفعالی است که دانش آموز در مقابل مفاهیم آماده و از پیش تولید شده اي است که انتظار می رود آنها را حفظ کند .در یاد گیري فعال معلم بیش از آنکه یاددهنده مطالب و مفاهیم باشد راهنماي یادگیري است و بیش از آنکه پاسخ دهنده پرسش باشد ایجاد کننده پرسش است .
او پرسش ها را به طریقی مطرح می کند که در کلاس قابل بحث باشد ، به عبارت دیگر پرسش فقط داراي یک پاسخ نباشد تا فرصت گفت و گو براي همه دانش آموزان فراهم آید .گاهی این یاد گیري از طریق بازي و کار کردن با اشیا، دستکاري کردن و استفاده از دستگاههاي آموزشی در محیطی تفریحی است رو انشناسان معتقدند بازي در رشد هوش و فراست، شخصیت و قابلیت هاي کودك نقش بسیار اساسی دارد و روشهاي مختلف آن به رشد و یادگیري کودکان کمک می کند . بازي به آنها فرصت می دهد تا واقعیات راتجربه کنند و یافته ها و آموخته هاي خود را در کنار هم قرار دهد. پیامبر اکرم - ص - روزي بر کودکانی عبور می کرد که مشغول خاکبازي بو دند . بعضی از اصحاب آنها را از بازي نهی می کردند .
پیامبر - ص - فرمود :
بگذارید بازي کنند؛ خاك، چراگاه کودکان است . ابن مسکویه در برنامه پیشنهادي خود، جست و خیز، بازي و تحرك کو دکان را توصیه می کند و از مراجع تعلیم و تربیت زمانه خود می خواهد تا به ورزش و بازي کو دکان توجه ویژه ابراز کنند. از نظرابن سینا جلو گیري از جنب و جوش و بازي کو دکان، زمینه اي براي افسردگی ایجاد می کند و خواجه نصیر الدین طو سی بازي را وسیله اي براي رفع خستگی از فعالیتهاي جدي می داند؛ خواجه بر آزادي عمل بازي اطفال و ممانعت از بازیهاي الم انگیز از جانب والدین تاکید می کند و بازي را وسیله اي براي بروز توانائی کودك و بر انگیختن شور و نشاط آنها و در نهایت رسیدن کودکان به سلامتی جسم و روح، حیاتی می داند.
- نک روانشناسی بازي ص - 56 به نظر جرومه برونر بازي وسیله اي براي کسب اطلاعات در باره محیط پیرامون و تجربه بر آن است و فر صت هائی را براي کودکان فراهم می سازد تا آنها آمیزش جدید رفتار ها و کسب مهارت در کار هاي روزمره را تمرین کنند و موجب یادگیري شهودي و تدریجی می شود . بازیهاي آموزشی به کودك کمک می کند تا به مفاهیم ذهنی جدیدي دست یابد و مهارتها ي بیشتر و بهتري را انتخاب نمایند؛ به بالابردن درك تشخیصی کودك کمک می کند و او را در بر قرار کردن ارتباط با دیگران یاري می دهد. در حین بازي، مطالب آموختنی بدون فشار و با میل و رغبت فرا گرفته می شود. به همین دلیل برخی مربیان معتقدند که هر گونه مطالب درسی را باید فقط همراه بازي به کودکان آموخت.
برخی تا آنجا پیش رفته اند که می گویند بهتر است ساعات رسمی دروس مدارس ابتدائی را به ساعات بازیهاي خلاق و آموزنده تبدیل کرد . - همان ص - 16 هرچند این عقیده، افراطی به نظرمی آید؛ اما استفاده از روشهاي یادگیري فعال می تواند بر نتایج مطلوب در علاقمندي و تاثیر گذاري دانش کمک کند. در این روش هدف آن است که دانش آموزان در فر آیند آموزش، فعال و پر جنب و جوش باشند .
این آموزش داراي الگوئی است که فعالیت آن، در قالب گفتگو اعم از گفتگو با خود و گفتگو با دیگران و تجربه اعم از مشاهده کردن و انجام دادن صورت می گیرد. در روش گفتگو با خود، دانش آموزان در باره مو ضو عی می اندیشند و به نوعی اندیشدن و تفکر بازتابی در باره موضوع دعوت می شوند و فکر و احساس خود را بیان می کند . در روش گفتگو با دیگران، معلم از روش مباحثه و یادگیري مشارکتی در گرو ههاي کوچک استفاده می نماید و امکان گفتگو و برقراري ارتباط با فرد را در خارج از مدرسه مانند متخصصان و صاحب نظران فراهم می کند. این گفتگو می تواند به صورت حضوري یا با استفاده از فناوري جدید، مانند پست الکترو نیکی باشد.
در تجربه مشاهده کردن، دانش آموز فعالیت دانش آموز دیگر را مشاهده می کند؛ مانند مشاهده روش کار یک وسیله آزمایشگاهی، شیوه نقد کردن داستان و مشاهده پدیده هاي طبیعی، اجتماعی یا فرهنگی. تجربه انجام دادن، هر نوع فعالیتی را که دانش آموز بدان می پردازد شامل می شود . - رو شها، فنون و الگو هاي تدریس ص . - 147 روانشناسان معتقدند علوم از طریق آزمون و تجربه بهتر درك می شود . آموزش علوم با بکار گیري وسایل واقعی و قابل دسترس باید بر پایه آزمون و تجربه بنا شود و نباید آن را به کتاب در سی محدود نمود.
یکی از روشهاي فعالیت تجربی گردش علمی است وآن کاري است که دانش آموز درخارج از مدرسه، بیرون از کلاس، آزمایشگاه یا کتابخانه، انجام می دهد و شامل مطالعات مستقیم و دست اول در باره یک مساله، جمع آوري اطلاعات با مشاهده، پر سشنامه، مصاحبه، اندازه گیري، نمونه برداري و سایر فنون تحقیقی است و بدین ترتیب در باره اعتبار فرضیه ها، تشخیص تغییرات یا درستی و صحت شرایط و مو قعیتها اطمینان حاصل می شود. به طور کلی گردش علمی شامل دیدار از یک شهر، موزه، نمایشگاه، کارخانه و مزرعه است .
- 165 موزه ها غریزه هاي طبیعی کودك را در کاووش ، کشف ، تجربه ، تفریح و یادگیري تقویت می نماید. بر اساس گفته انجمن ملی آموزش کودکان naeyc تمرینات مناسب رشد دهنده مانند آماده سازي کودکان با فعالیت هاي آموزشی عینی و ایجاد محیط هائی براي یاد گیري کودکان از طریق اکتشاف فعال و تعامل و طراحی فعالیت هاي مناسب یراي سطوح مختلف، توانائی کودکان را در یادگیري بالا می برند.
