بخشی از مقاله
تشخیص فرصت های کارآفرینی بین الملل
چکیده
جهانیسازی در دنیای امروز اثرات گستردهای را بر کسب و کارها گذاشته است. با گسترش فناوری اطلاعات و حرکت به سوی اقتصاد جهانی، کسب و کارهای مخاطرهای جدید بین المللی در حال اهمیت یافتن روزافزونی میباشند. از طرفی گسترش بین المللی به یکی از پیش نیازهای مهم در بقا، رشد و رقابتپذیری شرکتهای کارآفرینانه تبدیل گشته است. از سویی دیگر به دلیل آن که هسته کارآفرینی به عنوان کشف و درک فرصتهای جدید تعریف میگردد، کارآفرینی بینالمللی نیز بر کشف، قاعدهمند کردن، ارزیابی و بهرهبرداری از فرصتها در آنسوی مرزهای ملی به منظور ایجاد کالاها و خدمات جدید متمرکز شده است. به گونهای که کارآفرینی بینالمللی را فرآیند کشف خلاقانه و بهرهبرداری از فرصتهایی که خارج از بازارهای داخلی کشور مبدأ قرار دارند و به دنبال کسب مزیت رقابتی میباشند، تعریف میکنند. مطالعه حاضر با تأکید بر تعریف مطرح شده بر جنبه فرآیندی کارآفرینی بین المللی، که بر یک موضوع محوری و چرایی اینکه برخی افراد فرصتهای بینالمللی را شناسایی میکنند در حالیکه افرادی با شرایط مشابه توانایی آن را ندارند، تمرکز دارد. با در نظر گرفتن اهمیت فرصت در کارآفرینی بین الملل، مطالعه حاضر در صدد است تا به تحلیلی از کشف و بهره برداری از فرصتهای بین الملل با نگاهی بر توانمندسازهای کشف و بهره برداری از این فرصتها بپردازد.
کلید واژگان: کارآفرینی بین الملل، کشف و بهره برداری از فرصت، فرصتهای بین الملل
2
.1 مقدمه
دنیای کسب و کار امروز تحت تأثیر تغییرات مداوم و توسعه سریع میباشد. شرکتها با رقابت گسترده مواجه میشوند و حوزه شرکتها به طور گستردهای در حال انتشار در بخش بینالمللی هستند. جهانیسازی و شبکهها پدیدههایی هستند که در کسب و کار امروز به طور گستردهای اثر گذاشتهاند. پدیدهای خاص که امروزه در مسیر حرکت شرکتها دیده میشود این است که شرکتها خیلی زود، بعد از ایجاد شدنشان، در فعالیتهای بینالمللی درگیر میشوند. به طور کلی این شرکتها کسب و کار مخاطرهای جدید بین الملل نام گرفته اند (هلسینکی4،.(2011
از طرفی فرصت نیز به یکی از موضوعات اصلی کارآفرینی بینالمللی تبدیل شده است. کارآفرینی بینالمللی بر کشف، قاعدهمند کردن، ارزیابی و بهرهبرداری از فرصتها در آنسوی مرزهای ملی به منظور ایجاد کالاها و خدمات متمرکز شده است. به زعم الیس(2008)5، فرصت بینالمللی به امکان برقراری مبادله با شرکای جدید خارجی اشاره دارد. زهرا و جورج(2002) 6 کارآفرینی بینالمللی را فرآیند کشف خلاقانه و بهرهبرداری از فرصتها که خارج از بازارهای داخلی کشور مبدأ قرار دارند و به دنبال کسب مزیت رقابتی میباشند، تعریف میکنند. این تعریف بر اساس تعریفی در نخستین مطالعه اویات و مک دوگال(1994) 7 شکل گرفته است. تعریف مطرح شده بر جنبه فرآیندی کارآفرینی بینالمللی، که بر یک موضوع محوری و چرایی اینکه برخی افراد فرصتهای بین المللی را شناسایی میکنند، در حالیکه افرادی با شرایط مشابه توانایی آن را ندارند، نیز تمرکز کرده است. در واقع توانایی کشف و بهرهبرداری از فرصتها درگستره بینالمللی به نظر یکی از عوامل اصلی موفقیت در کارآفرینی بینالمللی است (زهرا، .(2005
جستجو و بهره برداری از فرصتهای کسب و کار بین المللی، منفعت بردن از فرصتهای ایجاد شده در بازارهای خارجی است. امروزه دنبال نمودن آنچه که در بازارهای بین المللی در حال وقوع است و توسعه و نگهداری روابط بین الملل آسانتر شده است و این برای تشخیص و بهرهبرداری از فرصتهای بین المللی مطلوب است. بعلاوه، سفرهای رو به افزایش خارجی، افراد با ذهن کارآفرینانه را برای مشاهده ایدهها و توسعه آنها برای فرصتهای جدید بهبود میبخشد. بدین گونه، توانمندی برای فرصت-های کسب و کار بین المللی طی دهههای اخیر تکامل یافته است (هلسینکی،.(2011
شایان ذکر است که تحقیقات درباره جستجو و بهرهبرداری از فرصتهای بین المللی هنوز در مرحله نوزادی است و مسیرها برای تحقیق بیشتر در این حوزه متنوع و وسیع است. چاندرا(2009)8 همانند الیس((2011 به فرآیند تشخیص فرصت بین المللی به عنوان یک موضوع مهم ولی فراموش شده در این حوزه اشاره میکند. چاندرا((2009 بیان میکندکه:
»تشخیص فرصت بین المللی، شروع فرآیند بینالمللیسازی است و نیازمند توجه تحقیقاتی سیتماتیک میباشد(باتلر،«.(2010
3
.2 پیشینه تحقیق
محققان کسب و کار بینالملل، رایت9 و ریکس(1994) 10، کارآفرینی بینالملل را به عنوان یک حوزه تحقیقاتی جدید معرفی نمودهاند که شامل موارد زیر میباشد:
-1 مقایسه رفتارهای کارآفرینانی در کشورهای متعدد و فرهنگهای مختلف -2 رفتار سازمانی که خارج از مرزهای ملی و کارآفرینانه است (هلسینکی،.(2011
بسیاری از تحقیقات صورت گرفته در حوزه کارآفرینی بینالمللی بر دستاوردها، فعالیتهای صادراتی، یا تولید در کشورهای خارجی تمرکز کردهاند و نحوه ورود کارآفرینان به فعالیتهای تجارت خارجی را مورد توجه قرار نداده اند. در سطح نظری، کارآفرینی بینالمللی اهمیت زیادی دارد چرا که میتواند موجب ارتقا فرصت بروز رفتار کارآفرینانه افرادی شود که از توانایی جذب عدم اطمینان برخوردار هست. با اینکه تشخیص فرصتها از اهمیت بسزایی برخوردار است، نظریههای موجود بینالمللی تنها بصورت تلویحی اشاره به آن دارند که بینالمللی شدن با تشخیص یک فرصت آغاز میشود اما به تفصیل به آن پرداخته نشده است. در واقع کارآفرینی بینالمللی در مراحل طفولیت خود بسر میبرد و تا به حال تحقیقات کمی در خصوص موضوع تشخیص فرصتهای بینالمللی صورت گرفته و در دسترس قرار دارد و مطالعات مربوط به تشخیص فرصت بیشتر در قلمرو تحقیقاتی است که در خصوص کارآفرینی در بستر و محیط داخلی صورت گرفتهاند ( هلسینکی،2011؛ اویسون11،.(2010
مورو(1988) 12، رئیس و عضو هیات مدیره بانک مارتن اولین فردی بود که حداقل به شکل نشریات چاپی پیوند میان فرآیند تشخیص فرصت و کارآفرینی بینالمللی را برقرار کرد. او نشان داد که پیشرفت بانکداری بین المللی و بازارهای مالی فرصتهای بیسابقهای را پیشروی کارآفرینان امروز (زمان وی) پدید آورده است. به عقیده مورو (1988) دنیا در جهتی حرکت میکرد که هر کسی در هر کشوری میتواند در قبال هر فرصتی در هر جای دنیا وارد عمل شود (هلسینکی،.(2011 اویات و مک دوگال13 1994)، (1995 پا را فراتر نهاده، تأکید میکنند که کارآفرینان بینالمللی نوعی روحیه رقابت در مکان های جغرافیایی چندگانه را به نمایش گذاشته و از همان ابتدا که کسب و کاری را برای بهرهبرداری از فرصت شناسایی شده، راهاندازی میکنند، هدف آن ها همین است (هلسینکی،.(2011
4
.1-2 رویکرد فرصت محور به کارآفرینی بین الملل
در مطالعات کارآفرینی بینالملل زمینه فرصت محور به بینالمللی سازی مورد توجه کمی قرار گرفته است. رویکرد فرصت محور به کارآفرینی بینالملل بیان میکند که فرآیند بینالمللی سازی میتواند به عنوان ایجاد و بهره برداری از فرصتهای کارآفرینی بینالملل مطرح شود. این موضوع پیشنهاد مینماید که این حیطه فرصت کارآفرینانه است که تعیین مینماید آیا بهره-برداری از فرصت به صورت داخلی انجام شود یا بین المللی(اویسون و ویتاکر14،(2010؟
نگاه افکندن به بینالمللی سازی به عنوان دنبال نمودن فرصتهای کارآفرینانه نشان میدهد که این مکان فرصت است که تعیینکننده انتخاب بهرهبرداری فرصت در بازارهای خارجی و بین المللی است. در رویکرد فرصت محور، استفاده از دیدگاه کارآفرین که به فرصتهای کارآفرینانه شکل میدهد و درباره بهرهبرداری از آنها تصمیم میگیرد، عامل مهمی است. این موضوع میتواند در شکل 1 مفهومسازی گردد (اویسون،.(2010
بهره برداری از تصمیمگیری شکلگیری فرصت دیدگاه کارآفرین
فرصت بین الملل درباره فرصت
شکل:1 رویکرد فرصت محور به بهره برداری از فرصتهای بین المللی(اویسون،(2010
.2-2 کشف فرصت در عرصه بینالمللی
نتایج مطالعات برخی محققان مانند کریستین و پیترسون(1990) 15؛کائیش و گیلاد(1991) 16؛ وو 17 و همکاران (1992) و هیلز (1995 )18 در خصوص کشف فرصت حاکی از آن است که کشف فرصت رفتارهای نظارتی نظاممند و رقابتی، جستجوی بیش فعالانه و اقدامات نوآورانه را شامل میشود. به عقیده موزیکا(1997 ) 19 تفکر استراتژیک هسته رفتاری کشف فرصت را شکل داده است، برای مثال کارآفرین سعی میکند که انواع راهحلهای پیشرو برای آغاز کسب و کارهای جدید را تعیین کند. این نوعی جستجوی مبتنی بر تجربه برای چیزی با ارزش است که هنوز در دسترس مشتریان قرار ندارد (زهرا،.(2005 بنابراین در بررسی تشخیص فرصت به رفتارها، دانش و آگاهیها در سطح فردی وسازمانی باید توجه شود (منیلا و همکاران، .(2009
5
.3-2 رویکردهای فکری اصلی نسبت به تشخیص فرصت بین الملل
در مطالعات کارآفرینی، تشخیص فرصت به عنوان یکی از جنبههای اصلی فرآیند کارآفرینی مطرح شده است. بطور مشابه، در این که تشخیص فرصت بینالمللی نیز به عنوان یک عنصر مهم در فهم رفتار بینالمللی شدن شرکتها بشمار میآید، تردیدی وجود ندارد که شناسایی فرصت با موفقیت در بازارهای بینالمللی و سرعت بینالمللی شدن در ارتباط است (هلسینکی، .(2011
دو رویکرد فکری را می توان در جستجوی فرصتها از یکدیگر متمایز کرد: رویکرد جستجو و کشف. مکتب فکری جستجو بر این عقیده استوار است که فرصتها از طریق فرآیندهای جستجوی هدفمند، منطقی و نظاممندی شبیه به برنامهریزی استراتژیک شناسایی میشوند. جستجوی فرصت میتواند در پاسخ به یک مسئله خاص، برای مثال کاهش در فروش و رویارویی با رقابت شدید صورت بگیرد. این نوع از جستجوی فرصت نیازمند آن است که فرد از چیستی مورد جستجو آگاهی داشته باشد. این نوع جستجو، جستجوی بخشی از اطلاعات است که محقق از فقدان آن مطلع است (اویسون و ویتاکر، .(2010
دومین مکتب بر این باور استوار است که فرصتها تا زمانی که کشف نشدهاند، ناشناخته هستند و یک نفر نمیتواند به صورت تعمدی در جستجوی چیزی باشد که از وجود آن اطلاع ندارد. این مکتب از شرایطی که منجر به کشف فرصت میشود حکایت میکند، که شامل برخورداری از مهارتهای مربوطه، دانش قبلی، هوشیاری، پیوندهای شبکه و روابطی است که نقش مهمی را در فرآیند شناسایی ایفا میکنند. به نظر میرسد که در این مکتب دانش قبلی به اندازه دانش موجود نقش مهمی را به عنوان بنیانی برای پذیرش و ترکیب دانش جدید و ایجاد کانال های اطلاعاتی برای تشخیص برخی فرصت ها که سایرین در تشخیص آنها ناتوان هستند، ایفا میکند. این به معنی یافتن چیزی نیست که فرد یا سازمان از وجود آن آگاهی دارد، بلکه به معنی یافتن چیزهایی است که فرد یا سازمان هنگام جستجو برای یافتن چیزهایی دیگر آنها را کشف کردهاند (اویسون، 2010؛ هلسینکی، .(2011
.4-2 نقش دانش و تجربیات پیشین در کشف فرصتهای بینالمللی
بر اساس یافتهها »فرصت پیامدهای مطلوبی را برای شرکتهای آماده و دارای پیوندهای شبکه به دنبال دارد.« کشف فرصت در سطوح بینالمللی از حیث دانش قبلی فنی و بینالمللی، حقوق مالکیت، دسترسی به منابع اطلاعاتی شامل اینترنت و برخورداری از ویژگیهایی مانند گرایش کارآفرینانه به شرایط مطلوبی نیازمند است. دانش قبلی در کنار اطلاعات جدید جمعآوری شده از سایر منابع شامل منابع اجتماعی و شبکههای کسب و کار با هم ترکیب میشوند تا فرصتهای بینالمللی را شناسایی و بهرهبرداری از فرصتهای کارآفرینانهای تعریف میکنند که ورود به بازارهای جدید بینالمللی را دنبال نمایند (زهرا و همکاران، .(2005 بر اساس مطالعه فرآیند ورود به بازارهای خارجی، به خصوص زمانی که تجربه و دانش در خصوص بازارهای بینالمللی کم بوده و یا وجود ندارد، بیشتر فرآیند کشف فرصت است تا جستجوی تعمدی آنها و این به معنای ان است که تشخیص فرصت با رویکرد دوم نسبت به تشخیص فرصت در ارتباط است (منیلا و همکاران، .(2009
6
