بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین اعتیاد به فنآوری نوین اینترنت با سلامت معنوی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام در سال 95-94 میباشد. روش پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام تشکیل میدهند. با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران360 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند.
اطلاعات این پژوهش از طریق پرسشنامه های اعتیاد به اینترنت و سلامت معنوی در دانشجویان جمع آوری شد و به وسیله نرم افزار spssتجزیه و تحلیل داده ها انجام گرفته است. روش مورد استفاده برای آزمون فرضیههای پژوهش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره بوده است که فرضیه ها در سطح .0.05 آزمون شده اند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بین اعتیاد به فناوری نوین اینترنت با سلامت معنوی رابطه منفی معنادار وجود دارد. با توجه به شیوع قابل توجه استفاده از فناوری نوین و ارتباط معنی دار آن با سلامت برنامه ریزی برای اقدامات مداخله ای در راستای پیشگیری از آسیب به نوجوانان که به طور روزافزونی با فناوری های نوین سروکار دارند، ضروری به نظر می رسد؟
-1مقدمه
در واقع فنآوری های نوین ارتباطی عبارتی است که در دنیای اینترنت، رسانه و ارتباطات بسیار شنیده می شود و به مجموعه هایی از ارتباطات درونی انسان ها از طریق کامپیوتر و وسایل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی گفته می شود. فناوری های نوین ارتباطی با هر تعریف و تعبیری قلمرو وسیع و بکری است که برای سا کنان خود امکانات، آزادی ها، فرصت ها، دلهره ها، آسیب ها و محدودیت های نوینی را به همراه دارد. این قلمرو تا حدی است که امروزه برخی از اندیشمندان صحبت از دو جهانی شدن دنیای معاصر می کنند. مؤلفه هایی را که فناوری های نوین ارتباطی را با آن میسنجیم در بستر اینترنت به شکل دیگری وجود دارد در این فضا مکان وجود دارد ولی این مفهوم مکان با آن چه در دنیای واقعی تصور می شود متفاوت است
کاربرد فنآوری اطلاعات و ارتباطات در جهان معاصر با سرعت فزاینده ای در حال گسترش است و همه ابعاد زندگی از جمله، تعلیم و تربیت را در شکل های متفاوت آن دچار دگرگونی کرده است. بعضی از کشورها برای دست یابی به تعلیم و تربیت مطلوب در زمینه فنآوری نوین سرمایه گذاری کرده اند و می خواهند فنآوری را برای دست یابی به بهترین و جدیدترین روشها به کار گیرند تا مزیت هایی برای تعلیم و تربیت داشته باشند
اینترنت، از دستاوردهای اخیر بشر است که یکی از قابل دسترس ترین رسانه ها در جهان و از پیشرفته ترین تکنولوژی های نوین ارتباطی است و دسترسی به انواع متنوعی از منابع اطلاعاتی را فراهم می سازد
مثبت اینترنت، وجود رفتارهای افراطی و عوارض زیان آور ناشی از آن در میان بعضی از کاربران، توجه همگان را به خود جلب کرده است که اینترنت در کشور ما نیز از این قاعده جدا نیست.×یکی از مهمترین مشکلاتی که اینترنت با خود به همراه داشته است، اعتیاد به استفاده از آن است
بنا به تعریف شیبانی - 1389 - سلامت معنوی عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با خدا و خویشتن و دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات فردی و گروهی به طور عادلانه در یک وضع معتدل و متوازن. سلامت معنوی، تنها ویژگی فردی انسان نیست، بلکه مهمتر از همه ی خصلت ها، ویژگی جامعه، نهادهای اجتماعی، تعلیم و تربیت و فرهنگ است
ایجاد ارتباط معنوی با قدرت بیکران به فرد این اطمینان را می دهد که نیروی قوی همیشه او را حمایت می کند. این افراد حوادث را با تکیه بر ایمان و اعتقاد خود راحتتر می گذرانند، کمتر دستخوش استرس و اضطراب می شوند و در نتیجه انتظار این افراد از آینده امیدوارانه تر و خوشبینانه تر است. انسان معنوی به واسطه زندگی معنوی، احساس حمایت اجتماعی دارد. آرامش درونی و اطمینان قلبی، از حالات و نتایج دیگری است که انسان آن را تجربه می کند. چون دل نگرانی و اضطراب، وابسته به عواملی چون فزون خواهی، دلبستگی به دنیا و عدم احساس حمایت می باشد.
انسان سالم معنوی با مهار افزون خواهی ها و تدبیر قوای مختلف خود به مدد اراده و عقل، اعمال و خواسته هایش را هم جهت معنوی و الهی می دهد. رهایی از ناهنجاری اخلاقی از کارکردهای زندگی معنوی است. عبادت، در پالایش روان از بیماری های اخلاقی مانند غرور و بخل تاثیر گذار است - مرزبند و زکوی،. - 1391 با این همه، مشکلات و چالش هایی در مورد سلامت معنویَ همچنان به چشم می خورد که برخی از آنها اساسی است. سلامت معنوی به برخورداری از حس پذیرشُ، احساسات مثبتِ، اخلاق و حس ارتباط متقابل مثبت با یک قدرت حاکم و برتر قدسی، دیگران و خود اطلاق می شود که طی یک فرآیند پویا و هماهنگ شناختی، عاطفی، کنشی و پیامدی شخصی حاصل می آید. شناخت معنوی، عواطف معنوی، کنش معنوی و ثمرات معنوی مؤلفه های اصلی سلامت معنوی اند
پژوهش شکر افشان - 1392 - با عنوان رابطه بین هراس اجتماعی، سلامت معنوی و رضایت از زندگی با اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان نشان داد که بین هراس اجتماعی با اعتیاد به اینترنت، و بین سلامت معنوی با اعتیاد به اینترنت، و بین رضایت از زندگی با اعتیاد به اینترنت، رابطه معنادار وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که %6 از تغییرات مربوط به اعتیاد به اینترنت دانشجویان را هراس اجتماعی تبیین می کند، % 5 از تغییرات مربوط به اعتیاد به اینترنت دانشجویان را سلامت معنوی تبیین می کند، و %2 از تغییرات مربوط به اعتیاد به اینترنت دانشجویان را رضایت از زندگی تبیین می کند.
یافته ها همچنین نشان داد که میزان هراس اجتماعی و رضایت از زندگی دانش جویان دختر و پسر تفاوت معنی داری ندارند. اما سلامت معنوی دانشجویان دختر بیشتر از دانشجویان پسر است و اعتیاد به اینترنت دانشجویان پسر بیشتر از دانشجویان دختر است.با توجه به مطالب گفته شده در بالا هدف این پژوهش پاسخ گویی به این سوال است که ایا بین اعتیاد به فنآوری نوین - اعتیاد به اینترنت - با سلامت معنوی بین دانشجویان دانشگاه ازاد اسلامی واحد ایلام رابطه معنادار وجود دارد؟
-2روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه ازاد اسلامی واحد ایلام می باشد. مطابق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران تعداد نمونه آماری 360 نفر محاسبه شد. نتایج بدست آمده از این محاسبه با مقادیر جدول مورگان و کرجسی تطابق دارد.
در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده خواهد شد. و نتایج با استفاده از نرم افزار آماریSPSS 22 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار خواهد گرفت.برای گرداوری اطلاعات از پرسشنامه های اعتیاد به اینترنت و سلامت معنوی استفاده می شود.
پرسشنامه اعتیاد به اینترنت: در دو دهه گذشته، روانشناسان و محققان اعتیاد به تدریج پذیرفتهاند که اعتیاد به چیزهایی غیر از مواد نیز میتواند به وجود بیاید، به عنوان مثال عادتهایی مانند پرخوری، میل جنسی و تماشای تلویزیون، استفاده مفرط از اینترنت رفتارهای اعتیادی محسوب میشوند. در اعتیاد رفتاری، فرد بهآنچه انجام میدهد و احساساتی که در هنگام انجام دادن آن کار تجربه میکند، معتاد میشود. فرضیهای جدید می گوید، احتمال دارد که هم در عادت به مواد و هم در عادت به غیرمواد، یک واکنش شیمیایی وجود داشته باشد.
پرسشنامه اعتیاد به اینترنت توسط یانگ توسعه وتکامل یافت این مقیاس یک ارزیابی خودسنجی20 ماده ای است که بر اساس درجه بندی لیکرت به همیشه - نمره - 5، به کرات - نمره - 4، غالبا - نمره - 3، گاه گاهی - نمره - 2، و به ندرت - نمره - 1 دسته بندی شده است.دامنه نمرات این آزمون از -0 100 می باشد.هرچه نمره فرد بیشتر باشد وابستگی به اینترنت بیشتر است.میزان اعتیاد بر اساس نمرات به سه طبقه اعتیاد خفیف - 20-49 - ، اعتیاد متوسط - 50-79 - ، اعتیاد شدید - 80-100 - تقسیم بندی می شود.
ویدیانتو - 2004 - اعتبار و پایایی این مقیاس را بررسی کرده. تجزیه و تحلیل اماری نشان داد ضریب همبستگی میان این درجه بندی پرسشنامه اعتیاد به اینترنت 0/86 بوده است.در پژوهش نوری و همکاران - 1394 - برای پایایی این پرسشنامه از دو روش الفای کرونباخ و تصنیف استفاده شد که به ترتیب به 0/97و0/97می باشد. که بیانگر ضریب پایایی مطلوب این پرسشنامه می باشد
پرسشنامه سلامت معنوی: مقیاس سلامت معنوی پولوتزین و الیسون - 1982 - به منظور سنجش بعد سلامت معنوی در دانشجویان از این آزمون استفاده شد. پرسشنامه 20 سؤالی سلامت معنوی پولوتزین و الیسون - 1982 - که 10 سؤال آن سلامت مذهبی و 10 سؤال دیگر سلامت وجودی فرد را می سنجد. پاسخ این سؤالات به صورت لیکرت شش گزینه ای ازکاملاً مخالفم تاکاملاً موافقم - با نمره 1 تا - 6 دسته بندی شده است. نمره سلامت معنوی جمع این دو زیر گروه است که دامنه آن بین 20 تا است.
