بخشی از مقاله
چکیده
خلاقیت موضوع مهم و جالبی برای مطالعه است. بسیاری از پژوهشگرانی که در زمینه خلاقیت مطالعه کرده اند بخشی از مطالعات خود را به توصیف ویژگیهای افراد خلاق اختصاص داده اند و مجموعه ویژگی های مطرح شده نیز در طیف نسبتاً گسترده ای قرار می گیرد؟ هدف از تحقیق حاضر، تعیین رابطه خلاقیت با راهبردهای مقابله با استرس - هیجانی، مسئله مدار، اجتنابی - در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام در سال تحصیلی95-94 می باشد.
جامعه آماری مورد مطالعه را کلیه دانشجویان مرد و زن مقاطع مختلف - کارشناسی، ارشد، دکتری - دانشگاه ازاد اسلامی واحد ایلام که مجموع آنها 7236نفر است، تشکیل می دهد. بر همین اساس تعداد 365نفر از دانشجویان را از طریق روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. اطلاعات از طریق آزمون های راهبردهای مقابله با استرس اندلر و پارکر و آزمون خلاقیت گیلفورد بدست آمد.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری رگرسیون جهت مشخص کردن رابطه خلاقیت با راهبردهای مقابله با استرس استفاده شد. یافته حاکی از آن است بین خلاقیت و راهبرد مقابله مسئله مدار در سطح 0,05 رابطه معنادار وجود ندارد. ولی بین خلاقیت با راهبرد مقابله هیجان مدار و اجتنابی در سطح 0,05 رابطه معناداری وجود دارد. در نتیجه دانشجویانی که از خلاقیت بیشتری برخوردار هستند در مواجهه با مسائل، بیشتر، از راهبردهای مقابله ای هیجان مدار و اجتنابی استفاده می کنند.
مقدمه:
امروزه استرس، بخش انکار ناپذیر زندگی روزانه است که می تواند بهداشت جسم و روان را متاثر کند. برخی بر این باورند که استرس با غالب بیماریهای آدمی در رابطه است و چنانچه به نحو مطلوبی اداره نشود، پیامدهای نامطلوب رنج، بیماری و صرف هزینه های گزاف را در پی خواهد داشت. استرس ها به خودی خود عامل بیماری نیستند بلکه، چگونگی واکنش ما به آنهاست که موجب بیماری می شود.
تجربه ی هیجانهای ناشی از رویدادهای استرس زا، معمولا به حدی برای فرد ناراحت کننده است که اقدامات کنار آمدن با استرس را به دنبال خواهند داشت. از سوی دیگر، استرس در زندگی امروزی امری اجتناب ناپذیر است و افراد به روشهای مختلفی استرس را تجربه می کنند و در نتیجه سعی می کنند با اتخاذ شیوه های منحصر به فردی به مقابله×با آن بپردازند. مقابله با استرس به عنوان کوشش های شناختی و رفتاری به منظور افزایش سازگاری فرد با محیط و یا تلاش هایی برای پیشگیری از پیامدهای منفی شرایط استرس زا توصیف شده است مقابله با استرس1 شامل تمام تلاش های شناختی و رفتاری است که برای مهار، کاهش یا تحمل درخواست های درونی یا بیرونی به کار گرفته می شود - حسن شاهی و دارایی،. - 1384 براساس نظریه لازاروس دو نوع مقابله اصلی - مسئله مدار2 و هیجان مدار - 3 در برابر فشار روانی وجود دارد.
در مقابله مسئله مدار فرد بر عامل فشارآور متمرکز می شود و سعی می کند اقدامات سازنده ای در راستای تغییر شرایط فشار آور یا حذف آن انجام دهد .در مقابل، در مقابله هیجان مدار فرد سعی می کند پیامدهای هیجانی واقعه فشارآور را مهار کند .کارکرد اولیه مقابله هیجان مدار، تنظیم و مهار هیجانی عامل فشارآور است تا تعادل هیجانی فرد حفظ شود - خلعتبری و عزیز زاده حقانی،. - 1389 براساس تئوری های روانشناختی، راهبردهای مقابله ای نقش مهمی در کاهش استرس و در نتیجه سلامت روانی افراد دارند و مفهوم استرس به تنهایی و بدون در نظر گرفتن مهارت های مقابله ای آنان، ارزش محدودی در توضیح و پیش بینی وضعیت افراد دارد .
به بیان دیگر هر چه منابع افراد برای مقابله بهتر باشد، کمتر احتمال دارد گرفتار موقعیت های منجر به آسیب شوند - شهبازی و همکاران،. - 1390 نتایج مطالعه ای نشان می دهد افرادی که توانایی بیشتری در حل مسایل دارند کمتر دچار افسردگی می شوند و کمتر در معرض استرس قرار می گیرند .این افراد مهارت های بالایی دارند و میزان اضطراب در آنان نسبت به سایرین کمتر است - حسن شاهی،. - 1381 از خصوصیات بارز انسان نیروی تفکر و اندیشه است.
در جدید ترین اظهار نظرش در مجله روانشناسی پرورشی سه تعریف برای خلاقیت ارایه نموده است که عبارتند از:
الف - تعریف پژوهشی :خلاقیت را به معنای فرایند حس کردن مشکلات، مسایل، شکاف در اطلاعات، عناصر گمشده، چیزهای ناجور، حدس زدن و فرضیه سازی درباره این نواقص و ارزیابی و آزمودن این حدس ها و فرضیه ها، تجدید نظر کردن و دوباره آزمودن آنها و بالاخره انتقال نتایج می داند.
ب - تعریف هنری :خلاقیت را به معنای؛ خواستن دانستن، دوباره نگاه کردن، گوش دادن به بو، فرو رفتن به آب های عمیق، اتصال به خورشید، خواندن به سبک خود، دست دادن با فرد، خط زدن خطاها می داند.
ج - تعریف وابسته به بقا :خلاقیت را به معنای قدرت کنار آمدن فرد با موقعیت های دشوار می داند.
