بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و سازگاری زناشویی با نقش واسطهای هوش هیجانی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعهی آماری شامل کلیهی دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد واحد اهواز بود که 200 نفر از این افراد به روش نمونهگیری دردسترس و هدفمند انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده شامل پرسشنامهی طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ، پرسشنامه ساگاری زناشویی اسپانیر - 1976 - 1 و پرسشنامه هوش هیجانی شات - 1998 - بود.
دادهها با استفاده از روشهای همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر و با استفاده از نرمافزار Amos مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. نتایج بهدستآمده نشان داد که بین بریدگی و طرد با هوش هیجانی، خودگردانی با هوش هیجانی، دیگرجهت مندی با هوش هیجانی، گوش به زنگی با هوش هیجانی، محدودیت مختل با هوش هیجانی، بریدگی و طرد با سازگاری زناشویی، خودگردانی با سازگاری زناشویی، دیگرجهت مندی با سازگاری زناشویی، گوش به زنگی با سازگاری زناشویی، محدودیت مختل با سازگاری زناشویی و هوش هیجانی با سازگاری زناشویی رابطه معنادار وجود دارد.
همچنین از بین فرضیههای غیرمستقیم بریدگی و طرد از طریق هوش هیجانی با سازگاری زناشویی، خودگردانی از طریق هوش هیجانی با سازگاری زناشویی، دیگرجهت مندی از طریق هوش هیجانی با سازگاری زناشویی، گوش به زنگی از طریق هوش هیجانی با سازگاری زناشویی، محدودیت مختل از طریق هوش هیجانی با سازگاری زناشویی رابطه غیرمستقیم دارد. سطح معنیداری در پژوهش حاضر = 0/05 بوده است.
مقدمه
ازدواج یک پدیده اجتماعی و پیوند زندگی مشترک دو فرد به حفظ استقلال نسبی هر یک در جهت تکامل شخصیت و شکوفایی استعدادها و قابلیت های طرفین است. ازدواج پیمانی مقدس، شرعی و قانونی بین زن و مرد برای شرکت در یک زندگی اجتماعی جدید به یکدیگر است که ثمره آن آرامش و محبت خواهد بود. در ازدواج مرد و زن به طور آزادانه و کامل طی یک دوره زمانی نامشخص متعهد یکدیگر می شوند، تا واحد پویایی به عنوان خانواده ایجاد کنند.
در طول زندگی مشترک متغیرهای گوناگونی از جمله درآمد، اشتغال، سلامت فرزندان، بیماری و رضایت مندی جنسی بر نحوه ارتباط زوجین با یکدیگر تأثیر می گذارد. سازگاری زناشویی بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان ها تاثیر می گذارد. روابط زناشویی رضایت بخش زیربنای عملکرد خوب خانواده است و باعث رشد شایستگی و توانایی سازگاری و انطباق در بین کودکان می شود، همچنین مبین این نکته است که افراد متاهلی که زندگیشان پایدار است و از زندگی زناشویی خود رضایت کافی دارند.
عوامل متعددی بر نحوه سازگاری زناشویی تاًثیرگذار است و یکی از این عوامل طرحواره های ناسازگار اولیه هستند. طرحواره های ناسازگار اولیه به ریشه اعتقادات منفی عمیق در مورد خود، دیگران و جهان اشاره دارند که ممکن است در طی سالهای اول زندگی پرورشیافته باشد
در حوزه رشد شناختی، سازه طرحواره را بهصورت قالبی در نظر میگیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل میگیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند. طرحواره های ناسازگار اولیه زیربنای رفتار افراد را تعیین میکنند.
یانگ - 2003 - 2 معتقد است که ژرفترین ساختارهای شناختی، طرحواره ها هستند. شناخت درمانگران معتقدند که طرحواره های ناسازگار اولیه قدیمیترین مؤلفههای شناختی محسوب شده و حتی گاهی اوقات بیش از آنکه کودک زبان را بیاموزد شکل میگیرند و اغلب نفوذ خود را بر سیستم پردازش اطلاعات در زیر آستانه هوشیاری اعمال میکند و بهصورت خود آیند وارد افکار شخص میشوند
یانگ 18 طرحواره ناسازگار اولیه را در پنج حوزه بیان کرد که شامل: -1 حوزه بریدگی و طرد شامل: رهاشدگی/ بیثباتی، بیاعتمادی/ بدرفتاری، محرومیت هیجانی، نقض/ شرم، انزوای اجتماعی / بیگانگی؛ -2 حوزه عملکرد و خودگردانی مختل شامل:
وابستگی/ بیکفایتی، آسیبپذیری نسبت به بیماری، خود تحولنایافته/ گرفتار و شکست؛ -3 حوزه محدودیتهای مختل شامل: استحقاق/ بزرگمنشی، خودکنترلی ناکافی؛ -4 حوزه دیگر جهتمندی شامل: اطلاعات فداکاری و تأییدجویی/ توجهطلبی؛ و -5 حوزه گوشبهزنگی بیشازحد و بازداری شامل: منفی/ بدبینی، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه / بیش انتقادی و در نهایت تنبیهگرایی میباشد؟ طرحواره های ناسازگار اولیه روی مسائل عمیق شناختی متمرکز است و ممکن است باعث آسیب افراد در برابر افسردگی، اضطراب، روابط بین فردی نامطلوب باشد.
همراه با شروع قرن جدید، خانواده ها با معضلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بسیاری مواجه می باشند. نظر اغلب کارشناسان بر این است که برای حل بسیاری از مشکلات موجود به شهروندانی نیاز است که نه تنها دارای قابلیتهای خردمندانه، بلکه به همان نسبت دارای مهارت های اجتماعی و هیجانی قابل توجه نیز باشند. هوش هیجانی دسته ای از مهارتها، استعدادها و تواناییهای غیرشناختی است که توانایی موفقیت فرد را در مقابله با فشارها و محدودیتهای محیطی افزایش میدهد. بنابراین هوش هیجانی از عوامل مهم در موفقیت زندگی فردی می باشد.
گلمن - 2001 - 4 ضمن مهم شمردن هوش شناختی و هیجانی بیان میکند که هوش بهر - IQ - در بهترین حالت خود، تنها عامل 20 درصد موفقیتهای زندگی است و 80 درصد موفقیتها به عوامل دیگر وابسته است و سرنوشت افراد در بسیاری از موارد در گرو مهارت هایی است که هوش هیجانی را تشکیل میدهند. بنابراین محقق به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که آیا هوش هیجانی می تواند نقش واسطه ای بین طرحواره های ناسازگار اولیه و سازگاری زناشویی ایجاد کند؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع همبستگی با استفاده از معادلات ساختاری است.
جامعه و نمونه پژوهش
جامعه آماری در این پژوهش کلیهی دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد واحد اهواز بودند که 200 نفر از این افراد به روش نمونهگیری در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. به این ترتیب که از بین زنان متاًهل کسانی که شرایط شرکت در پژوهش را دارا بودند به صورت دردسترس و هدفمند انتخاب شدند.
ابزار پژوهش
- 1 فرم کوتاه پرسشنامه طرحوارههای ناسازگار اولیه یانگ: - YSQ-SF - 1 برای اندازهگیری طرحوارههای ناسازگار اولیه از پرسشنامهای که یانگ - 2005 - با 75 سؤال، مقیاس پاسخگویی 6 درجهایلیکرت - کاملاً نادرست1 =تا کاملاً درست - 6 = و 15 خرده مقیاس شامل رهاشدگی/ بیثباتی بیاعتمادی/ بدرفتاری2، محرومیت هیجانی، نقص/ شرم، انزوای اجتماعی/ بیگانگی، وابستگی/ بیکفایتی، آسیبپذیری نسبت به ضرر یا بیماری3، خود تحول نیافته/ گرفتار4، شکست 5، استحقاق / بزرگمنشی6، خویشتنپنداری/ خودانضباطیناکافی7، اطاعت 8، ایثار9، بازداری هیجانی10، معیارهای سرسختگرایانه/ عیبجویی افراطی 11، تهیه و اجرا شده است.
هر پنج سوأل این پرسشنامه به یک طرحواره و به دست آوردن نمره طرحواره ها، میانگین نمره در هر 5 سوأل محاسبه شده است. در هر کدام از طرحواره ها که فرد نمرهی بیشتری کسب کند، آن طرحواره بهعنوان طرحوارهی ترجیحی وی محاسبه شده است. اولین پژوهش جامع در مورد ویژگیهای روانسنجی این طرحواره ها را اسمیت، جونز و یانگوتلچ1995 - 12، به نقل از لطفی، - 1385 انجام دادند و ضریب آلفای کرونباخ در جمعیت غیر بالینی برای خرده مقیاسهای این پرسشنامه بین 0/5 تا 0/82 به دست آمد.
همچنین این پژوهشگران نشان دادند پرسشنامه طرحواره یانگ با مقیاسهای پریشانیروانشناختی و اختلالات شخصیت همبستگی بالایی دارد و بنابراین از روایی مطلوبی برخوردار است . این پرسشنامه را در ایران آهی 1385 - ، به نقل از صمدیفرد، - 1392 ترجمه و آماده اجرا کرده و همسانی درونی آن را بر حسب آلفای کرونباخ در گروه زن 0/97 و در گروه مرد 0/98 گزارش کرده است.
