بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه طرحواره هاي ناسازگار اولیه با تاب آور ي در دانشجویان پرداخته است. روش پژوهش حاضر بدلیل بررسی رابطه بین متغییرهاي پژوهش از نوع توصیفی همبستگی می باشد، جامعه پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشکده روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به تعداد 3616 بودند، به همین منظور تعداد 250 نفر بر اساس جدول مورگان به روش نمونه گیري در دسترس به صورت تصادفی انتخاب شدند و دو پرسشنامه طرحواره یانگ - - 1998، تاب آوري کانر و دیویدسون - - 2003 در بین آنها توزیع گردید، با استفاده از ازمون آماري همبستگی پیرسون نتایج نشان داد بین مولفه هاي طرحواره هاي ناسازگار اولیه و تاب آوري در سطح معناداري 99 درصد رابطه منفی و معنا دار برقرار است..
کلمات کلیدي:تاب آوري، طرحواره هاي ناسازگار اولیه
-1مقدمه
واژه طرحواره2 از نخستین دهه هاي قرن بیستم به متون روانشناسی راه یافت و روان شناسان بسیاري آن را با تعریف خاص خود در چهارچوب نظري ویژه اي به کار گرفتند. به نظر می رسد بارتلت3 اولین کسی بود که مفهوم طرحواره را در روانشناسی درگسترده حافظه مطرح کرد. بعدها طرحواره کم کم در گستره هاي مختلف روانشناسی جایگاه ویژهاي یافت - صلواتی ویکه یزدان دوست، 1389؛ به نقل از تلاوکی، - 1389 .به نظر او همانطورکه هنگام افراد با تصورهاي قالبی دچارتحریف حافظه می شویم، در انطباقداستان ها با طرحواره ها نیز این تحریف رخ می کند. پژوهش هانظر بارتلتراتائیدکرده است - تقوا، . - 1388
اصطلاح طرحواره را اولین بار آدلر1در سال - - 1929 بکار برد. آدلرمعتقد بود که آسیب شناسی روانی بازتاب طرحواره هاي ناسالم و روان نژنداست که زیربناي سبک زندگی به شمارمی رود - یانگ2، 1999؛ ترجمهي صاحبی وحمیدپور، . - 1391تاب آوري یکی از مفاهیم و سازه هاي بهنجار مورد توجه و مطالعه ي روان شناسی مثبت نگر است و به فرآیند پویاي انطباق مثبت با تجربه هاي تلخ و ناگوار اطلاق می شود - لاتار و چیچیتی3، 2000؛ ماستن4، - 2001 و فراتر از جان سالم به در بردن از استرس و ناملایمات زندگی است - بونانو5، . - 2004 همچنین تاب آوري را به معناي مهارت ها و خصوصیات و توانمندي هایی تعریف می کنند که فرد را قادر می سازد با سختی ها، مشکلات و چالش ها سازگار شود.
1- 1 تاریخچه طرحوا ره:
واژه طرحواره از نخستین دهه هاي قرن بیستم به متون روانشناسی راه یافت و روان شناسان بسیاري آن را با تعریف خاص خود در چهارچوب نظري ویژه اي به کار گرفتند. به نظر می رسد بارتلت6 اولین کسی بود که مفهوم طرحواره را در روانشناسی درگسترده حافظه مطرح کرد. بعدها طرحواره کم کم در گستره هاي مختلف روانشناسی جایگاه ویژهاي یافت - صلواتی ویکه یزدان دوست، 1389؛ به نقل از تلاوکی، . - 1389به نظر او همانطورکه هنگام افراد با تصورهاي قالبی دچارتحریف حافظه می شویم، در انطباق داستان ها با طرحواره ها نیز این تحریف رخ می کند. پژوهش هانظر بارتلت راتائید کرده است - تقوا، . - 1388اصطلاح طرحواره را اولین بار آدلر7در سال - - 1929 بکار برد. آدلرمعتقد بود که آسیب شناسی روانی بازتاب طرحواره هاي ناسالم و روان نژنداست که زیربناي سبک زندگی به شمارمی رود - یانگ، 1999؛ ترجمه:صاحبی وحمیدپور، . - 1391
روان شناسان اجتماعی مانند نیس بت8 براي تبیین سازه هاي آنها انواع مختلفی از طرحواره ها را مطرح می کند مانند طرحواره هاي خود یا طرحواره هاي ارتباطی. طرحواره هاي خود عبارتند از توصیفات شناختی سازمان یا فته اي از خود یا به عبارتی آنها ساختارهاي معنایی شامل دانش فرد در مورد خودش و دیگران هستند. طرحواره هاي ارتباطی نیز از دیدگاه بالردین - 1992 - ساختارهاي شناختی اي هستندکه قواعد موجود در الگوهاي بین فردي را تبیین می کنند. آنها شامل یک طرحواره در مورد خود، یک طرحواره در مورد دیگري و متن نمایشنامه می شوند. - تقوا، . - 1388در چند دهه اخیر، نظریه پردازان شناختی، رفتاري مانند: بک، باور، تیزریل، متیوز و کلارك براي تبیین نظریه ي ناهنجاري هاي روانی از واژه طرحواره بهره بردند.
این حوزه طرحواره را به صورت قالبی در نظرمی گیرد که براساس واقعیت یا تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک میکند تجارب خود را تبیین کنند. علاوه بر این ادراك از طریق طرحواره، واسطه مندي می شود و پاسخ هاي افراد نیز توسط طرحواره جهت پیدا می کند. در این حوزه طرحواره به معنی طرحی شناختی و انتزاعی است که به عنوان راهنمایی در تفسیر اطلاعات و حل مسئله عمل می کند - فتی، . - 1387آرون. تی. بک1967 - 1، - 1976 بیش از30 سال پیش، در نظریه خود درباره اختلالات هیجانی، برعملکرد طرحواره هاي شناختی به عنوان اساسی ترین عامل تاکیدکرد. بر اساس این نظریه، طرحواره ها در ایجاد و تداوم مشکلات روانی و همچنین عود دوره هاي بیماري نقش اساسی را بازي می کنند. مفهوم طرحواره ها در روانشناسی شناختی، روان شناسی خود و نظریه دلبستگی ریشه دارد.
در متون درمان شناختی، مفهوم طرحوارة شناختی ها معناي مختلفی دارد - تقوا، . - 1388 این تعریف ها براساس این موضوع که طرحواره ها، ساختارهاي شناختی قابل دسترس یا غیرقابل دسترس هستند، متغییرهستند. اما، اغلب این تعریف ها عنوان می کنند که طرحواره هاي شناختی، شناخت هاي کلی و فراگیري هستند که در مقابل تغییر مقاومند و تأثیر بسیاري زیادي بر شناختی براین باوراست که فرآیندهاي ناهوشیار بر فکر و عاطفه ورفتار تأثیر می گذارندام. ا برخلاف مفهوم ناهشیار در نظریه روان پویایی، طرحواره ها ازطریقپردازش ناهشیار اطلاعات بر افکار، عاطفه ورفتارتأثیر می گذارند. نه ازطریق انگیزش وسائق هاي غریزي - ریزوهمکاران،2007؛ ترجمه ي مولودي وهمکاران، . - 1390این طرحواره ها موجب سوگیري در تفسیرهاي ما از رویدادها می شوند و این سوگیري ها در آسیب شناسی روانی میان افرادي به صورت سوءتفاهم ها، نگرش هاي تحریف شده، گمانه هاي نادرست، هدف و چشمداشت هاي غیرواقع بینانه خود را نشان می دهند - پاسکال، کریستن وجیم، 2008؛ نقل از یوسفی، . - 1389
1– 2 تعا ریف و مفا هیم طرحوا ره:
کلمه طرحواره درحوزه هاي پژوهشی مختلف بکار بردهشده است. طرحواره به طورکلی، به عنوان ساختار، قالب یا چهارچوب تعریف می شود. در فلسفه قدیم یونان، منطقیون رواقی،مخصوصاً فروسیپوس2، اصول منطق را در قالب طرحواره استنباط مطرح کردند. طرحواره در نظام فلسفی کانت3، درك و دریافت نقطه اشتراك تمام عناصر یک مجموعه تعریف می شود. این واژه همچنین در نظریه ریاضی مجموعه ها، هندسه جبري، آموزش، تحلیل ادبی، برنامه ریزي کامپیوتري نیز به کار برده شده است - برادبري، 2009؛ به نقل از برازنده، . - 1389
