بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه با امنیت روانی دانشجویان انجام گرفت. جامعه ی آماری شامل کلیه دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت که تعداد آنها 3000نفر می باشد. از بین آنها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای طوری که ای بین کلیه رشته ها 5 رشته و از بین ورودیهای رشته ها ورودیهای 92 و از بین آنها به صورت تصادفی 308 نفر انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه های طرحوارههای یانگ و امنیت روانی مازلو استفاده شد. برای تحلیل دادهها از نرم افزار spss17 و آزمون روش ضریب همبستگی پیرسون به کار رفت. یافتههای تحقیق نشان داد بین طرحواره های ناسازگار اولیه و امنیت روانی رابطه معنادار وجود دارد.
مقدمه
از جمله نیازهای اساسی بشر که در بیشتر نظریه های روان شناسان و نیز پژوهش های آنان درباره ی خصوصیات انسان، مشاهده می گردد، نیاز به امنیت است. امنیت عبارت است از آزادی نسبی از خطر. ایمنی عبارت است از: -1 آسایش خاطر ناشی از اطمینان شخص به ارضای نیازمندی ها و خواهش های خود. -2 اطمینان از این که هیچ کس او را تهدید نمی کند. به عبارتی امنیت: الف-حالتی است که درآن ، ارضای احتیاجات و خواسته های شخصی انجام می یابند، ب- احساس ارزش شخصی، اطمینان خاطر، اعتماد به نفس و پذیرش از طرف گروه است. برخلاف احساس امنیت، ناایمنی وضع یا حالتی است که درآن آسایش خاطر و امنیت شخصی، دست خوش تهدید است.
ناایمنی، احساس بی یار و یاوری، بیچارگی، عدم محافظت و ناشایستگی در مقابل اضطراب های گوناگون است، که شخص به علت عدم توانایی در تصمیم گیری و شک و تردید از لحاظ هدف ها، ایده آلها، استعدادهای شخصی، و روابط با افراد دیگر با آن مواجه می گردد. امنیت عاطفی، نیز حالتی را گویند که در آن شخص از ارضای نیازها عاطفی خود، به ویژه ارضای نیاز خود به محبوب بودن، احساس اطمینان کند - مازلو، . - 2003 از سوی دیگر یک رویکرد نوید بخش شناخت درمانی متمرکز بر طرحواره میباشد که روی تعدادی از طرحوارههای ناسازگار اولیه - عقاید منفی پایدار درباره خود شخص، دیگران و حوادث - متمرکز است.
طرحوارههای ناسازگار اولیه، درون مایهها یا الگوهای فراگیر و عمیق درباره خود و دیگران هستند که به شدت ناکارآمدند این طرحوارهها از خاطرات، هیجانها، شناختوارهها 2 و احساسهای بدنی تشکیل شدهاند. آنها در طی دوران کودکی یا نوجوانی به وجود میآیند و در طول زندگی پیچیدهتر میشوند، بازنماییهای دقیق3 از محیط پیرامون ایجاد میکنند و در بزرگسالی تا حدودی بازتابی دقیق از محیط زندگی اولیه محسوب میشوند.طرحوارههای ناسازگار اولیه به عنوان بخشی از سائق انسان، برای بقاء خود میجنگند و نقش عمدهای در چگونگی تفکر، احساس و ارتباط با دیگران ایفاء میکنند.
وقتی افراد با محیطهایی روبرو میشوند که یادآور محیطهای دوران کودکی آنهاست، طرحوارههایشان برانگیخته میشوند و به محض بروز چنین اتفاقی، فرد مورد هجوم و سیطره عواطف منفی شدید قرار میگیرد. نیازهای هیجانی اصلی برآورده نشده به عنوان آبشخور اساسی طرحوارههای ناسازگار اولیه در نظر گرفته میشوند و تجارب ناخوشایند دوران کودکی به عنوان ریشه تحولی طرحوارهها محسوب میشوند. خلق و خوی فطری کودک و تأثیرات فرهنگی نیز در این بین تأثیر گذار است - یانگ و همکاران، 2003 به نقل از حمیدپور، . - 1386تحقیقات گذشته اهمیت این موضوع را نشان دادند از جمله مارمون4وهمکاران - - 2004 درمطالعه ی رابطه ی طرحواره های ناسازگار اولیه و احساس بی لذتی به نتایج مثبتی دست یافتند.
لاملی و هارکنس - 2007 - 1 در بررسی علائم افسردگی و اضطرابی و طرحواره های ناسازگار اولیه در نوجوانان به رابطه ی معناداری دست یافتند. اینان در بررسی خود علائم افسردگی را با دوطرحوارها نزوای اجتماعی/ بیگانگی و فداکاری به صورت معناداری پیش بینی کردند. منتظری و همکاران - - 1391 در بررسی رابطه بین پنج عامل شخصیتی با طرحواره های ناسازگار اولیه نشان داد که بین بعد روان آزرده گرایی و طرحواره های ناسازگار اولیه رابطه مثبت و بین ابعاد برونگرایی، موافق بودن و با وجدان بودن و طرحواره های ناسازگار اولیه رابطه منفی وجود دارد.
به طور کلی با کنترل ابعاد شخصیت باضریب همبستگی تفکیکی ضرایب همبستگی کاهش یافت. درمجموع یافته های این پژوهش نشان داد که بین طرحواره های ناسازگار اولیه و عوامل شخصیت، بخصوص روان آزرده گرایی هم پوشی وجود دارد. با توجه به مطالب بیان شده این پژوهش در پی آن است که پاسخی برای سئوال زیر بیابد که: آیا بین طرحواره های ناسازگار اولیه با امنیت روانی در دانشجویان رابطه وجود دارد؟
روش تحقیق
طرح تحقیق در زمره تحقیقات همبستگی میباشد. جامعه ی آماری شامل کلیه دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت که تعداد آنها 3000نفر میباشد. از بین دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای طوریکه ای بین کلیه رشته ها 5رشته شامل رشته های روانشناسی، مشاوره، علوم تربیتی، تربیت بدنی و حسابداری و از بین ورودیهای رشته ها ورودیهای 92 و از بین آنها به صورت تصادفی 308 نفر انتخاب شدند.
ابزار گردآوری اطلاعات شامل: فرم کوتاه پرسشنامه طرحوارههای یانگYSQ SF 0 :این پرسشنامه دارای 75 آیتم است که توسط جفری یانگ - 1988 - برای ارزیابی 15 طرحواره ناسازگار اولیه ساخته شد. این طرحوارهها عبارتند از :محرومیت هیجانی، رها شدگی / بیثباتی، بیاعتمادی / بدرفتاری، نقص / شرم، انزوای اجتماعی / بیگانگی، شکست، وابستگی / بیکفایتی، آسیبپذیری در برابر ضرر یا بیماری، خود تحول نیافته / گرفتار، اطاعت، ایثار، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه / عیبجویی افراطی، استحقاق / بزرگ منشی، خویشتن - داری و خود - انضباطی ناکافی. برای نمرهگذاری این پرسشنامه هر ماده بر روی یک مقیاس 5 درجهای نمرهگذاری میشود - لقاء برازنده، . - 1385پایایی هر یک از طرحوارهها با استفاده از آلفای کرونباخ اندازهگیری شده است.
بر این اساس پایایی طرحواره محرومیت هیجانی 0/87، طرحواره رها شدگی / بیثباتی 0/78، طرحواره بیاعتمادی / بدرفتاری 0/83، طرحواره بیگانگی / انزوای اجتماعی 0/87، طرحواره نقص / شرم 0/83، طرحواره شکست 0/90، طرحواره بیکفایتی / وابستگی 0/86، طرحواره آسیبپذیری نسبت به ضرر یا بیماری 0/90 ، طرحواره گرفتار / خود تحول نیافته 0/79 ، طرحواره اطاعت 0/83، طرحواره ایثار 0/82، طرحواره بازداری هیجانی 0/86، طرحواره معیارهای سرسختانه / عیبجویی افراطی 0/72، طرحواره خویشتن - داری و خود - انضباطی ناکافی 0/87 ، به دست آمده است - آهی،1384 به نقل از لطفی، . - 1385 پرسشنامه امنیت روانی مازلو این پرسشنامه در سال 2004 توسط مزلو به منظور سنجش امنیت روانی برای نوجوانان 15 تا 19 ساله بر اساس مطالعات وسیع نظری و بالینی در زمینه احساس ایمنی تهیه شده است.
دارای 71 سوال دو گزینه ای با گزینه های بلی و خیر است، و برای شناخت و سنجش آن دسته از خصوصیات فردی که احساس ایمنی و ناایمنی را به وجود می آورد و شناسایی افرادی که ناایمنی روانی و هیجانی دارند قابل استفاده است. از آن می توان به منظور تشخیص افرادی که احیانا به روان درمانی و مشاوره احتیاج دارند، خصوصا در مواردی که امکان مطالعه فردی وجود ندارد استفاده کرد. این آزمون از هوش عملکرد تحصیلی، پایگاه تحصیلی و پایگاه اجتماعی اقتصادی تاثیر نمی پذیرد. معمولا در 7 تا 12 به صورت فردی و گروهی قابل اجرا است. نیاز به زمان کم، اجرای سریع با قدرت تشخیص بالا بین افراد روان رنجور و عادی از مزیت های این آزمون است. با توجه به نظریات موجود در زمینه امنیت روانی می توان آنها را به دو دسته الف: نظریات مربوط به ایمنی و ب: نظریات مربوط به ناایمنی تقسیم کرد - زارع، . - 1390
یافته ها
به منظور تصریح ویژگیهای متغیرهای مورد مطالعه در ابتدا به ارائه شاخصهای توصیفی این متغیرها به قرار میانگین، انحراف معیار پرداخته شده است.
بحث و نتیجهگیری
برای رابطه بین متغیرهای طرحواره های ناسازگار اولیه و امنیت روانی از آزمون آماری پیرسون استفاده گردید . نتایج با توجه به سطح معنی داری نشان می دهد بین حوزه بریدگی-طرد و امنیت روانی و بین حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری و امنیت روانیو رابطه معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر بین دهدبین حوزه بریدگی -طردحوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری و امنیت روانی رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. با جستجوهای صورت گرفته تحقیقی در این زمینه یافت نشد که همسو بودن یا نبودن نتیجه این فرضیه را بیان کند.
در تبیین این موضوع می توان چنین استدلال نمود که باتوجه به اینکه حوزه بریدگی و طرد از طرحواره های ناسازگار اولیه پیش بینی کننده امنیت روانی بود؛ لذا استنباط می شود که دوره کودکی با امنیت روانی در بزرگسالی ارتباط دارند. می توان در تبیین این بخش از یافته های پژوهش چنین استنباط کرد که امنیت روانی با مسایل ورویدادهای دوران اولیه زندگی ارتباط دارند. فردی که در دوران کودکی نمی توانند دلبستگی های ایمن و رضایت بخشی با دیگران داشته باشند و نیاز آنها به ثبات، امنیت، محبت، عشق و تعلق خاطر برآورده نخواهد شد.
این افراد اغلب بیشترین آسیب را می بینند. بسیاری از آنان در دوران کودکی و نوجوانی تکان دهنده ای داشته اند و در بزرگسالی تمایل دارند به گونه ای نسنجیده و شتاب زده از یک رابطه ی خود - آسیب رسان به رابطه ای دیگر پناه ببرند یا از برقراری روابط بین فردی، نزدیک اجتناب کنند. به طوری که ممکن است امنیت روانی این افراد را تحت تاثیر قرار دهد. -از یافتهها و نتایج حاصله از پژوهش حاضر میتوان در سازمان بهزیستی، مراکز خدمات مشاورهای و روان پزشکی بهره برد و افراد دارای امنیت روانی پایین را در جهت افزایش امنیت روانی یاری داد.
