بخشی از مقاله
چکیده:
یکی ازمهمترین اهدافی که مدیران مالی برای به حداکثر رساندن ثروت سهامداران باید در نظر بگیرند ، تعیین بهترین ترکیب منابع تامین مالی شرکت یا همان ساختار سرمایه است. هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه ی بین نرخ مالیات و نسبت بدهی می باشد.از پنج ویژگی کیفیت شرکت ، اندازه ی شرکت ، اهرم مالی، رشد شرکت و نسبت بدهی به عنوان متغیر وابسته و نرخ مالیات به عنوان متغیر مستقل مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و قلمرو زمانی آن سالهای 1387 تا 1392 است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای بوده ومدل آماری بکار گرفته شده رگرسیون چند متغیره و خطی است.روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد و برای تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیه ها نیز از مدل داده های ترکیبی استفاده شده است.در نتیجه بین نسبت بدهی و نرخ مالیات رابطه ی معنا داری وجود ندارد، بین نسبت بدهی و اهرم مالی رابطه ی معنا دار یافت شد.
کلمات کلیدی: نسبت بدهی،نرخ مالیات،اهرم مالی،اندازه شرکت،کیفیت شرکت،فرصتهای رشد
-1مقدمه:
از نظر مدیر مالی تعیین رابطه بین هزینه سرمایه، ساختار سرمایه و ارزش کل شرکت اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا میتوان با استفاده از ساختار سرمایه برارزش شرکت تاثیر گذاشت .با توجه به استنباط سرمایه گذاران و واکنش آنان نسبت به درجه تغییرات ریسک مالی، میتوان ساختار مطلوب سرمایه شرکت را تعیین کرد. برای انتخاب اهرم - ترکیب بدهیها و حقوق صاحبان سهام - برای شرکتها اینکه چه مقدار بدهی باید در پرتفوی مالی گنجانده شود، یکی از مدلهای ساختار سرمایه بر اساس فرضیات منتقدانهای است، که مدیران شرکت های سهامی بزرگ با اشاعه و بسط مالکیت سعی در بهتر نمودن منافع مالکان را دارند.
ساختار زمانی بدهی های شرکت توجه متخصصان مالی و اقتصاد دانها را جلب کرده است.عوامل تعیین کننده ی ساختار تامین مالی - از جمله بدهی ها - هر شرکت ، ترکیبی از عوامل مرتبط با ویژگیهای خاص شرکت و همچنین عوامل مرتبط با محیط نهادی آن است.ممکن است مدیران برای به حداکثر رساندن ارزش شرکت علاوه بر اهرم ، نقدینگی و سیاست تقسیم سود ، ساختار سررسید بدهی را نیز انتخاب و گزینش کنند.درباره ی عوامل موثر بر ساختار زمانی بدهی مطالعات اندکی انجام شده است برای مثال استوهز وموثر - 1996 - گوئدز و آپلر - 1996 - بروکمن، مارتین و یونلر - 2010 - رابطه ی بین عوامل موثر بر ساختار بدهی را برای شرکت های آمریکایی انجام داده اند.با این وجود در ایران درباره ی ساختار سررسید بدهی شرکت ها هیچ گونه مطالعه ای انجام نشده است.
سؤال مطرح می شود که چه عواملی در تعیین ساختار سرمایه نقش دارند؟
نظریه های مختلفی پیرامون ساختار سرمایه شرکت ها وجود دارد. برخی از این نظریه ها وجود بدهی در ساختار سرمایه شرکت ها را عامل افزایش دهنده ارزش شرکت و برخی دیگر، عامل کاهنده ارزش شرکت می دانند. همچنین از لحاظ نظری به نظر می رسد که مدیران زمینه هایی برای تغییر ساختار سرمایه خواهند داشت. بنابراین، با توجه به نقش ساختار سرمایه در ثروت آفرینی برای شرکت، بررسی عوامل مؤثر بر آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در تحقیقات مختلف عوامل متعددی به عنوان عوامل اثرگذار بر ساختار سرمایه شرکت ها معرفی شده اند. از جمله عوامل مهم و اثرگذار بر ساختار سرمایه شرکت ها، مالیات آنها می باشد. ما در این تحقیق سعی داریم رابطه بین نسبت بدهی و مالیات شرکت ها را در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار دهیم تعداد زیادی از مطالعات، مزایای مالیاتی بدهی بلند مدت را متذکر شده اند - بریک و راوید . - 1985
اگر شیب منحنی بازده صعودی باشد ، صرفه جویی حاصل از ارزش سپر مالیاتی بدهی بلند مدت ،با افزایش سهم پرداختها بابت بهره ی بدهی بلند مدت بیشتر میشود.اما برخی از پژوهشها نشان میدهد که بین مالیات و نسبت بدهی رابطه ای وجود ندارد - حاجیها و اخلاقی - 1391 .البته استفانا و همکاران - - 2011 معتقدند که منافع سپر مالیاتی به ساختار زمانی نرخ های بهره بستگی دارد.رابطه ی مثبت بین ساختار نسبت بدهی و نرخ مالیات بر این مبناست که شرکت ارزش خود را با انتشار بدهی بلند مدت افزایش می دهد ،نکته ای که وجود سپر مالیاتی را برای دوره ی طولانی تر تضمین می کند - . - Newberry & novack 1999 بر عکس کین و همکاران بین ساختار نسبت بدهی و نرخ مالیات رابطه ای منفی پیش بینی می کنند. براساس این نظریه ها ، فرضیه ی این پژوهش به شرح زیر مطرح می شود: بین نرخ مالیات و نسبت بدهی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه ی معنی داری وجود دارد.
-2پیشینه ی تحقیق:
احمدپور و سلیمی - 1386 - ، به بررسی تجربی تأثیر نوع صنعت و اندازه شرکتها بر ساختار سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. ابتدا، با استفاده از نسبت بدهی، وجود تفاوت در ساختار سرمایه گروههای صنعت بررسی شد و به این نتیجه رسیدند که ساختار سرمایه شرکتها در صنایع بورس اوراق بهادار تهران یکسان نیست. در ادامه، شرکتها بدون در نظر گرفتن نوع صنعت بررسی شدند و دریافتند که بین اندازه و ساختار سرمایه شرکتها رابطه معناداری وجود ندارد. کریمی و دیگران 1393، به بررسی تاثیر متغیرهای اقتصادی و حسابداری بر ساختار سرمایه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوی معاملات رگرسیون به ظاهر نا مرتب پرداختند .از نسبت بدهی های کوتاه مدت و بلند مدت به عنوان متغیر حسابداری استفاده کردند.نتایج بدست آمده نشان دهنده ی تاثیر مثبت نسبت بدهی کوتاه و بلند مدت بر ساختار سرمایه است.
گل محمدی شورکی - - 1391 در مطالعه ای به بررسی رابطه بین نرخ مؤثر مالیات و ویژگی های شرکت پرداخت. نتایج تحقیق او نشان داد که میانگین نرخ مؤثر مالیات با در نظر گرفتن تمام شرکتهای تحقیق به نرخ قانونی مالیات بر درآمد نزدیک می باشد. لیکن نتایج تحقیق با در نظر گرفتن صنعتی که شرکت در آن فعالیت میکند نشان داد که تقریباً هر صنعت دارای نرخ مؤثر مالیاتی مخصوص به خود می باشد. هم چنین نتایج تحقیق وی حاکی از آن بود که بین نرخ م ؤثر مالیات و اندازه شرکت وسودآوری رابطه منفی و معنی داری وجود دارد و با اهرم مالی رابطه مستقیم و معنی داری برقرار است .در ضمن بین نرخ مؤثر مالیات و شدت سرمایه گذاری و ساختار مالکیت رابطه معنی داری مشاهده نشد.
آقایی، احمدیان و آتشی - 1393 - عوامل تعیین کننده ساختار سرمایه در شرکتهای کوچک و متوسط بورس اوراق بهادار تهران را به صورت مجزا مورد بررسی قراردادند. بدین منظور دادهها از صورتهای مالی 89 شرکت استخراج گردیده و از تحلیلهای رگرسیونی پانل و روش حداقل مربعات جهت تخمین تابع رگرسیون نمونه استفاده شده است. نتایج بدست آمده در خصوص شرکتهای کوچک بیانگر وجود رابطه معنی دار بین سودآوری، رشد و اندازه شرکت بهعنوان متغیر مستقل و نسبت بدهی کل بهعنوان متغیر وابسته می باشد. همچنین در شرکتهای متوسط ایرانی، بین سودآوری، نسبت داراییهای ثابت مشهود و اندازه شرکت با نسبت بدهی رابطه معنی دار وجود دارد.
پناهیان و عربزاده - - 1387 به بررسی رابطه بین نسبت بدهی و هزینه سرمایه وارزش شرکت در بازار اوراق بهادار تهران طی دوره 1380 تا 1384 پرداختند و به این نتیجه رسیدند، که نسبت بدهی بر هزینه سرمایه اثر ضعیفی دارد ولی ارزش شرکت با هزینه سرمایه رابطه معنی داری را دارد. استفانا 1و همکاران - 2011,p,141 - عوامل تعیین کننده ی ساختار سررسید بدهی های شرکتهای اوکراینی در یک بازار نوظهور رابا مطالعه دربااره ی 4500 شرکت در سالهای 2000 تا 2006 بررسی کردند.یافته ها بر اهمیت نظریه ی هزینه های نمایندگی ،نقدینگی ، علامت دهی ومالیات تاکید داشت.
دلکوور - 2007,p.400 - 2 عوامل موثر بر اهرم مالی را در جمهوری چک ، لهستان ،روسیه و اسلواکی موردمطالعه قرار داد و عوامل موثر را سود انباشته ،سرمایه ، بانک و بدهی بازار معرفی کرد . نیووروژکین - 2004 - 3 عوامل تعیین کننده اهرم مالی را در جمهوری چک و بلغارستان مورد بررسی قرار داد.دمیرگاگ کانت و ماکسوموویچ - 1999 - 4 عوامل موثر بر ساختار نسبت بدهی را در30 کشور بررسی کردند.این بررسی نشان داد که بین بازارهای در حال توسعه و توسعه یافته شباهت های زیادی وجود دارد. این پژوهش های مقایسه ای تسهیلات زیادی فراهم می کند اما بسیاری مشکلات زیر بنایی مانند یک نواخت نبودن استانداردهای حسابداری کشورهای مختلف حل نشده باقی می ماند.بنابراین لازم است برای هر کشور عوامل موثر به طور خاص بررسی شود.
آنتونیو5 و همکاران - 2003 - پژوهشی را با عنوان "عوامل تعیینکننده نسبت بدهی در استرالیا" اجرا نمودند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که نرخ موثر مالیات شرکت، فرصتهای رشد، نقد شوندگی، کیفیت شرکت، نوسانات درآمد، سررسید دارایی و اندازه شرکت، با درجات و جهات مختلف، بر نسبت بدهی شرکتهای کشورهای مورد بررسی موثر بودهاند.ماجومدار - 2010 - 6 در تحقیقی با عنوان "عوامل تعیینکننده نسبت بدهی شرکت: مطالعه شرکتهای هندی"، به این نتیجه رسید که نسبت داراییهای ثابت و اهرم مالی از مهمترین عوامل موثر بر گزینش نسبت بدهی هستند، او تأثیر این متغیرها را مثبت ارزیابی نمود. همچنین اندازه، بطور مثبت و کیفیت شرکت بطور منفی، بر نسبت بدهی موثر بوده اند. او ارتباط معناداری بین سررسید دارایی و نرخ موثر مالیات با نسبت بدهی نیافت.
