بخشی از مقاله
چکیده
با عنایت به اهمیت الگوی کارکرد خانواده بر زمینه ساز بودن اعتیاد در جوانان ، هدف اساسی از انجام این پژوهش تعیین رابطه بین کارکرد خانواده و بروز اختلالات جنسی در معتادان تحت درمان نگهدارنده ی متادون شهر کرمان در سال 1394بوده است.
پژوهش حاضر از نوع مطالعات مقطعی و همبستگی می باشد و جامعه آماری این پژوهش را همه بیماران تحت درمان نگهدارنده متادون شهر کرمان در سال 1394 تشکیل داده اند و نمونه پژوهش براساس فرمول کوهن حدود 500 نفر بودند که بصورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه توانمندسازی زندگی زناشویی زوجین السن - - 1980، پرسشنامه ارزیابی عملکرد جنسی زنان روزن - - 1990 و پرسشنامه شاخص بین المللی عملکرد نعوظ باباخانی و همکاران - - 1390 بود. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که رابطه معنادار بین کارکرد خانواده با با اختلالات جنسی بود.
مقدمه
سوءمصرف مواد و وابستگی به آن، آسیب های جدی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و بهداشتی بر جوامع وارد میسازد که از آن جمله میتوان به مواردی همچون بیماریهای جسمانی واگیرداری مثل هپاتیت، ایدز و بیماریهای روانی- اجتماعی همچون ازدیاد جرائم مرتبط با اعتیاد مثل سرقت، قتل، خودسوزی، بیکاری، خشونت خانوادگی، کودک آزاری، افزایش آمار طلاق و افت تحصیلی فرزندانی که والدین معتاد دارند اشاره نمود
بنابراین با توجه به هزینهها و آسیبهای جدی فردی، اجتماعی و اقتصادی سوءمصرف مواد در سراسر دنیا، لازم است درمان مقرون به صرفه، مورد ارزیابی قرار گرفته و در جهت درمان سوءمصرف مواد و اعتیاد به کار برده شود - سازمان بهداشت جهانیٍ، . - 2006 در سالهای اخیر پیشرفتهای زیادی در زمینه درمان اختلالات مصرف مواد ایجاد شده است که از جمله آن میتوان به مواردی همچون مداخلات دارویی، روان شناختی و اجتماعی اشاره نمود
اهداف درمانی بر سه مورد تأکید میکنند که در ابتدا قطع وابستگی جسمی به مواد، دوم قطع وابستگی روانی و کاهش پیامدهای غیرجسمی ناشی از مصرف مواد همچون اضطراب، افسردگی و بهبود کیفیت زندگی و در نهایت پیشگیری از عود مجدد بیماری را شامل می شود
در درمان وابستگی به مواد افیونی، درمان نگهدارنده با متادونّ به عنوان داروی نگهدارنده درازمدت، یکی از رویکردهای معتبر و شناخته شده در حفظ حالت پرهیز و جلوگیری از بازگشت پس از قطع مصرف مواد می باشد
متادون با جلوگیری از بروز علائم محرومیت و کاهش اشتیاق - وسوسه َ - برای مصرف و متوقف نمودن گیرندههای اوپیوئیدی در درمان وابستگی به موادافیونی موثر واقع میشود
غریزه جنسی یکی از غرایز نهفته در وجود انسان و حیوان است با این تفاوت که عملکرد قوای جنسی در حیوان محدود به زمان خاصی است اما انسان در تمام طول زندگی با این غریزه سر و کار دارد و ارضای آن با برقراری رابطه جنسی، مقید به زمان نیست. به همین جهت است که افراط در توجه به این غریزه نه تنها آثار سوء اجتماعی برجای می گذارد، بلکه گذران زندگی انسان را از حالت طبیعی خارج ساخته و بر روح و جسم وی اثرات مخرب خواهد داشت
اختلال عملکرد جنسی همواره یکی از مشکلات جدی است که سوء مصرف کنندگان مواد - فوس و گرزالکا، - 2007 و همچنین مراجعینی که تحت درمان نگهدارنده ی متادون هستند، با آن مواجه اند. مطالعات گذشته نشان داده اند که میان اختلال در عملکرد جنسی و مصرف مواد افیونی به شدت ارتباط وجود دارد
این مطالعات نشان داده اند که میل جنسی در میان مصرف کنندگان در شش ماه اول مصرف بیشتر می شود، با این وجود این مصرف کنندگان گزارش می دهند که پس از آن به مرور میل جنسی کاهش پیدا می کند تا این که گاهی به طور کامل از بین می رود. پژوهشها نشان میدهند که مسائل جنسی از لحاظ اهمیت در ردیف درجه اول یک زندگی زناشویی قرار دارند و سازگاری در روابط جنسی از مهمترین علل خوشبختی زندگی زناشویی است. به طوری که اگر روابط، ارضا کننده و کامل نباشد منجر به ناراحتی شدید، اختلافات و حتی از هم پاشیدگی خانواده میشود
امروزه میل جنسی و سکس فقط وسیلهای در خدمت تولید مثل نبوده، بلکه بیشتر در جهت کسب اوج لذت جسمی و روانی و به عنوان یک بازی مفرّح، مشروع و آرامش بخش تعریف میشود
نیازهای جنسی در رده نیازهای فیزیولوژیک و حتی نیازهای معنوی و عرفانی می-باشد. بر این اساس، رابطهی جنسی چنان در زندگی انسانها مهم است که ممکن است از مهمترین علل خوشبختی یا عدم خوشبختی در زندگی باشد، زیرا اگر این رابطه قانع کننده نباشد، منجر به احساس محرومیت، ناکامی و عدم احساس ایمنی و درنتیجه از هم پاشیدگی فرد میشود
این موضوع نیاز به مطالعات و بررسی های بیشتری دارد که در این پژوهش بدنبال بررسی رابطه بین کارکرد جنسی و بروز اختلالات جنسی در افراد وابسته به مواد افیونی تحت درمان می باشد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع مطالعات مقطعی و همبستگی می باشد، جامعه مورد مطالعه همه بیماران تحت درمان نگهدارنده متادون مراجعه کننده به کلینیک های ترک اعتیاد شهر کرمان در سال 1394 می باشند . حجم نمونه با توجه با موارد فوق و فرمول کوهن بر اساس ضریب همبستگی 0.2 و نمونه گیری خوشه ای در شهر کرمان حدود 500 نفر برای این کار محاسبه شد.روش نمونه گیری در این مطالعه نمونه گیری خوشه ای بوده است تمامی کلنیک های ترک اعتیاد شهر کرمان خوشه های این مطالعه بودند و از بین این خوشه ها بطور تصادفی کلنیک هایی انتخاب شدند، لیست بیماران تحت درمان متادون آنها استخراج شد و بطور تصادفی از بین این بیماران نمونه گیری تصادفی انجام شده است.
ابزار پژوهش پرسشنامه توانمندسازی از زندگی زناشویی زوجین که علاوه بر رضایتمندی کارکرد خانواده را می سنجد . این پرسشنامه در دهه 1980 توسط السن تهیه شد. السن از این پرسشنامه ، برای بررسی رضایت زناشویی استفاده نموده و معتقد است که این مقیاس، مربوط میشود به تغییراتی که در طول دوره حیات آدمی رخ میدهد و همچنین در این خصوص به تغییراتی که در خانواده به وجود میآید ، حساس است. هریک از موضوع های این پرسشنامه ، در ارتباط با یکی از زمینههای مهم است.
ارزیابی این زمینهها در درون یک رابطه زناشویی ، میتواند مشکلات بالقوه زوج ها را توصیف کند یا میتواند زمینههای نیرومندی و تقویت آنها را مشخص نماید. این ابزار همچنین میتواند به عنوان یک ابزار تشخیصی برای زوجهایی که در جستجوی مشاوره زناشویی و به دنبال تقویت رابطه زناشوئی خود هستند، استفاده شود. اولین بار السون ، فرم 15 سؤالی آن را معرفی نمود و سپس فرم 47 سؤالی آن ساخته شد. این پرسشنامه 47 سئوال دارد که در ایران توسط عامری 1381 استاندارد شده است . 12 زیر مقیاس درفرم بلند، ولی در فرم 47 سئوالی 9زیر مقیاس به شرح ذیل دارد:
12 مقیاس این پرسشنامه به شرح زیر توصیف شده است:
-1پاسخ قراردادی: این مقیاس ، تمایل شخصی برای ارایه پاسخ غیرمتعارف یا غیرواقعی به سؤالات پرسشنامه را اندازهگیری میکند. این مقیاس فرعی در فرم 47 سؤالی حذف شده است.
-2 رضایت زناشویی:.-3 موضوعات شخصیتی: -4 ارتباط زناشویی: -5 حل تعارض: -6 مدیریت مالی:
-7 فعالیت های اوقات فراغت: -8 روابط جنسی: -9 ازدواج و فرزندان: -10 اقوام و دوستان:
-11 نقش های مربوط به برابری زن و مرد: این مقیاس ، نگرش ها، احساسات و اعتقادات فرد را درباره نقش های مختلف زناشویی ارزیابی میکند. نمره بالا ، نشان دهنده ارزش های برابر گرایانه است و نمره پایین ، نشان دهنده تبعیض جنسیتی در روابط زناشویی و زندگی است. در فرم 47 سوالی این مقیاس حذف شده است.
-12جهت گیری مذهبی.
پرسشنامه ارزیابی عملکرد جنسی زنان
توسط روزن در دهه 1990 طراحی شد و در سال 2000 بطور رسمی در مطالعات استفاده شد. این پرسشنامه 6 شاخص جنسی؛ میل، برانگیختگی، لیز شدگی، ارگاسم، درد، و رضایتمندی از روابط جنسی را اندازه گیری می کند. این پرسشنامه برای ایرانیان تحت استاندارد سازی در آمده و انواع اختلالات جنس را ارزیابی می کند. با توجه به اینکه سئوالات مربوط به بی میلی جنسی مطابق با شاخصهای DSM-IV-R بود ، با یک هم اندیشی بین محققین طرح از سئوالات پرسشنامه شاخص عملکرد جنسی زنان استفاده شد. 6 سئوال در این زمینه انتخاب شد و جمع این 6 سئوال نمره ای بین 6 کمترین مقداری که می توان کسب کرد تا 32 بیشترین مقداری که می توان کسب کرد، بود. نمره بیشتر حاکی از میل جنسی بیشتر و سلامت بیشتر می باشد
پرسشنامه شاخص بین المللی عملکرد نعوظ
این پرسشنامه دارای 15 سئوال است که عملکرد نعوظ را اندازه گیری می کند. هر سئوال روی طیف 5 ارزشی نمره گذاری می شود. نمره بالاتر وضعیت عملکرد بهتر را شنان می دهد. این پرسشنامه ای ارزیابی اختلال عملکرد جنسی در مردان را در 5 حیطه میل جنسی، ارگاسم، نعوظ ، رضایت جنسی و رضایتمندی کلی را مورد سنجش قرار می دهد و برای جمعیت ایران و معتادان استفاده شده و استاندارد شده است. ضریب پایایی آن در جامعه ایرانی باروش آلفای کرونباخ - 0/72 - گزارش شده است و ضریب پایی بازآزمایی آن نیز - 0/70 - بدست امده است
یافته های پژوهش
جدول .1 همبستگی بین کارکرد خانواده و اختلالات جنسی در معتادان تحت درمان نگهدارنده متادون را نشان می دهد.
